Demir-çelik üreticileri, “Hurdayı yoldan çekin” diyor
Demir-çelik üreticileri, “Hurdayı yoldan çekin” diyor. Geçen yıl yaklaşık 10 milyar dolarlık hurda ithal etmek zorunda kalan sektör, ömrünü tamamlamış araçların trafikten çekilmesi ile yerli hurda havuzunun büyütülmesini istiyor…
“HURDAYI yoldan çekin” sloganıyla yeni bir sosyal sorumluluk kampanyası başladı. Ömrünü tamamlamış yaşlı araçların trafikten çekilmesini amaçlayan bu proje, cari açığı düşürmek için de önemli bir adım olarak görülüyor.
Kampanya, hurdayı üretim hammaddesi olarak kullanan demir-çelik sektörünün temsilcilerini de heyecanlandırdı. Demir-çelik üreticileri, geçen yıl 21.46 milyon ton hurda ithalatı nedeniyle yurtdışına 9 milyar 770 milyon dolar ödedi. İç pazarda yeterli hurda bulmakta zorlanan sektör, yaşlı arabaların trafikten çekilmesiyle Türkiye’nin yerli hurda tedariğinin artacağına inanıyor.
Sektörün beklentilerine geçmeden öncc motorlu kara taşıtlarıyla ilgili istatistiklere bakmakta yarar var. TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) verilerine göre, Türkiye’de 2011 yılı sonu itibariyle 15 milyon 95 bin 603 motorlu kara taşıdı bulunuyor. Bunların 7 milyon 544 bin 871’i otomobil.
Toplam araçların yüzde 34’ü, otomobillerinse yüzde 35’i 16 yaşın üzerinde. Diğer bir deyişle trafikte dolaşan her araçtan biri 16 yaşını aşmış durumda. Otomobilden traktöre, kamyonetten minibüse tüm araçlar düşünüldüğünde 30 yaş ve üzeri araç stoğunun ise 2 milyon 894 bin olduğu ortaya çıkıyor.
Tedarik artıyor ama yetersiz
■ Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği’nin yaptığı araştırmaya göre 2010’da 25.26 milyon ton olan hurda tüketimi geçen yıl 30.29 milyon tona yükseldi.
■ Geçen yıl hurda ihtiyacının yüzde 7İ’i ithalat yoluyla karşılandı. 2011’deki 21.46 milyon tonluk hurda ithalatı için ödediğimiz bedelse 9.77 milyar doları buldu.
■ Demir-çelik sektörü, geçen yıl hurda ihtiyacının yüzde 29’unu yerli kaynaklardan tedarik etti. 8 milyon 830 bin tona denk gelen bu oran, 2010’a göre hurda tüketiminde yerli kaynakların payının yüzde 24’ten 29’a yükseldiğini gösteriyor.
İLK ETAPTA 1 MİLYON ARAÇ
Demir-çelik sektörü temsilcileri, yılda 1 milyon adet aracın hurda teşviği kapsamında piyasadan çekilmesini başlangıç için olumlu görüyor. Bu da 1989 model ve üzeri otomobillerin hurdaya gitmesiyle mümkün olabilecek. 22 yaş ve üzeri bu araçların hurdaya gitmesi halinde yaklaşık 500 bin tonluk hurda elde edileceği hesaplanıyor.
Otomobillerin ağırlığı ortalama 900 kilo ila 1 ton civarında. Bir otomobilden yaklaşık 450 kilogram civarında hurda çelik çıkıyor. Bu da 1 milyon araçtan yaklaşık 500 bin ton hurda elde edilebileceğini gösteriyor. Çelik hurdasının tonunun halen 420 dolar civarında olduğu düşünülürse, 500 bin ton hurda sayesinde 225 milyon dolarlık ithalatın önüne set çekilebilir.
Öte yandan, bir otomobilde 15 bin parça var. Araçların yaklaşık 4’te 3’lük kısmını metal akşamlar oluşturuyor. Metal bölümlerin yanı sıra cam, kauçuk, plastik ve elektronik akşamlar da ekonomiye kazandırılabilir.
HURDA HAVUZU GENİŞLEMELİ
İstanbul Demir Çelik İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı ve Kibar Dış Ticaret Genel Müdürü Serdar Koçtürk, Turkuvaz Medya Grubu’nun “Hurdayı yoldan çekin” kampanyasını çok önemsiyor ve destekliyor. Ekonomi Bakanlığı öncülüğünde yürütülen GİTES (Girdi Tedarik Stratejisi) çalışmalarına katılan Koçtürk, “Bu strateji doğrultusunda ithalatı kısılması planlanan bir numaralı kalem hurda. Geçen yıl yaklaşık 10 milyar dolarlık hurda ithal etmişiz. Bunu önlemek için birçok yeni strateji geliştiriliyor” diyor.
Serdar Koçtürk’ün verdiği bilgiye göre, Türkiye’ye demir-çelik hurdası daha çok Amerika ve Avrupa ülkelerinden geliyor. Sektörün kullandığı hurdalar üç temel yolla sağlanıyor. Birincisi inşaat sektöründen, özellikle de çelik konstrüksiyon yapılardan elde ediliyor. Endüstriyel hurdalar da önemli bir kaynak. Örneğin, otomobil için bir kapı yapılırken kesilen sacdan arta kalanlar, bir tencere üretimi sırasında artan mamuller bu sınıfa giriyor. Altyapı ve üstyapı geri dönüşüm hurdaları da önemli. Eski raylar ve vagonlar da bu sınıfta değerlendiriliyor.
Türkiye’ye gelenler arasında otomotiv ve beyaz eşya hurdaları başı çekiyor. Özellikle refah seviyesi yüksek toplumlar bu tür ürünleri kısa süreli kullanıp değiştiriyor. Türkiye’de ise hala bu konuda sıkıntı yaşanıyor. Koçtürk, “Hurda arz havuzumuzun genişlemesi açısından otomobil değişim kampanyasını önemsiyorum” diyor. Ardından da ciddi bir devlet teşviği olmazsa insanların otomobillerini değiştirmesinin mümkün olmayacağı uyarısını yapıyor.
Gerek otomobil gerekse başka yollarla sağlanan hurdalar demir-çelik şirketlerinin ark ocaklı tesislerinde eritiliyor ve sıvı çelik haline getiriliyor. Daha sonra bu sıvı çelik uzun ve yassı mamul üretiminde kullanılıyor. Türkiye’deki 27 ark ocaklı tesis daha çok hurdayı hammadde olarak kullanıyor.
Ciddi bir teşvik ile yılda 500 bin ton hurda elde edilebilir
Fuat Tosyalı (Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı): Hurda ithalatı için harcanan 10 milyar dolar ülkemiz ve sektörümüz için önemli bir rakam. Neticede bu • bir hammadde. Elbette ihracatla geri alıyoruz ama biz geri dönüşebilir bir malzeme kullanıyoruz. Kendi hurdamızı geri dönüştürüp ekonomiye kazandırmak V. varken neden yurtdışından ithal etmek zorunda kalalım” Turkuvaz Medya Grubu’nun sosyal sorumluluk projesini destekliyorum. Türkiye’nin araç yaşını sınırlaması lazım. Bu yolla hem trafikten çekilen araçlar geri dönüşeme girer hem de istihdam artar. Dünya çelik hurda toplama altyapısını tamamlamış. Bizdeyse ne yapılarda ne de araçlarda dönüşüm var.
Serdar Koçtürk (İstanbul Demir Çelik ihracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı): Bana göre verilecek bir hurda teşviğinin iç piyasada satılan otomobillerin yüzde 20’si kadar eski otomobili piyasadan çekmeyi hedeflemesi mantıklı. Bu yıl otomotiv sektöründeki daralma ve 750 bin adetlik satış hedefi düşünüldüğünde, 20 yaşını aşmış 150 bin aracın ilk etapta teşvikten yararlanması otomobil üreticilerine nefes aldırır, Sektördeki satış düşüşü nedeniyle devletin uğrayacağı vergi kaybı da dengelenmiş olur.
150 bin tonluk hurda oransal olarak az görünebilir ama buna birçok açıdan bakmalıyız. Türkiye ne yapıp edip iç hurda tedariğini artırmalı. Bu cari açığın düşüşü için önemli bir adım olur.
Adnan Aslan (İÇDAŞ Demir Çelikin Yönetim Kurulu Üyesi): Çanakkale Biga’daki entegre tesislerimizde inşaat demiri ve alaşımlı çelik üretiyoruz, inşaat demiri üretiminde otomobil sacı çok kullanılır. Ancak yerli hurda bulmakta zorlanıyor ve ithal etmek zorunda kalıyoruz. Keşke ciddi bir hurda teşviğiyle yıllık 500 bin ton otomobil hurdası elde edebilsek. Bu başlangıç açısından iyi bir rakam olur. Yurtdışında 7-8 yaşındaki arabalara bile hurda teşviği veriliyor. Hatta Amerika’da 2008 finansal krizinin ardından ekonomi canlansın diye 5 yaşındaki arabaları bile aldılar…
Veysel Yayan (Türkiye Demir Çelik Üreticileri Derneği Genel Sekreteri): Hurda eritildikten sonra çeliğe dönüştürülüyor. Bir otomobilden 450 kilogram hurda çıksa 1 milyon araçtan 500 bin ton eder.
Yerli hurda miktarını artırmak için bu teşviği belli bir sisteme oturtmak gerekiyor. Her yıl 15 yaşını doldurmuş araçlar hurda teşviği kapsamına alınsa faydalı olabilir. Ancak bu yasal zorunluluktan ziyade araç sahiplerine verilebilecek cazip teşviklerle başarılı ve uygulanabilir olacaktır.
Rahime Baş Uçar
