Çok İş Yapan İş Fikri (Sağlık Marketleri)

Çok iş yapan iş fikri. Geçmişte birkaç kez kısaca değinmiştik; ABD’de başlayan ilginç bir akım şimdi tüm dünyada hızla yayılıyor, önce işin başlangıç safhasını kısaca hatırlatalım: Batı Dünyasında hemen herkes tarafından bilinen ‘Whole Foods’ (Sağlık Mağazaları Zinciri) ‘Amazon’ tarafından satın alınmadan önce birkaç kez defişime uğradı. Yaşamına 1980 yılında Texas’ın Austin kentinde küçük çaplı ‘organik ürünler marketi’ olarak başlayan ‘Whole Foods’un kurucusu John Mackey perakende işyerini katkısız doğal ürünler satan sıra dışı bir perakendeci olarak tasarladı. Kısa süre sonra bu ‘ilginç doğal ürünler marketi’ alışılmadık ilgi gördü ve hızla büyümeye başladı.

Geleceğin Yatırımı Sağlık Marketleri

NUR DEMİROK ; Kuruluşundan yaklaşık bir yıl sonra tüm bölgeyi etkileyen su baskını nedeniyle bir süre faaliyetine ara verse de halkın ilgisi eksilmedi aksine olağanüstü arttı. Başlangıçta birkaç kişiden oluşan personeli çoğalınca açtığı işyeri ufak çapta bir ‘ihtisas marketi’ haline geldi, öyle ki, tümüyle katkısız, doğal olarak sertifikalandırılmış her türden gıdayı (etler, sebzeler meyveler ve içecekler dahil) ‘menşe ve doğallığı belirten garanti belgeleriyle satması’ eyaletin sınırlarını aşan bir ilgi uyandırdı.

Gelen yoğun talepler sonucu önce çevre eyaletlerde, kısa bir süre soma da Kaliforniya’da şubeler açtı, personel sayısını hızla arttırdı. Çalışan tüm personelinin doğal gıdalar ve ürünler konusunda eğitilmesini sağladı, onları uzmanlık düzeyine eriştirdi. Katkısız gıdalardan kozmetiğe, kozmetiklerden doğal vitamin preparatlarına kadar her ürünü menşe ve doğallık garantisi vererek sattı. Özellikle doğallığa ilişkin her düzeyde garanti vermesi piyasada büyük yankı uyandırdı.

Elektronik Ticareti de Etkiledi

Bu arada daha düşük alım gücüne sahip toplulukları da unutmadı. 1997’de kendi markasına rakip olacak daha ılımlı bir düzeni kurmasıyla başka girişimcilerin bu sahayı ele geçirmesini önledi. ‘365 Everday Value’ tanımıyla pazara sunduğu ürünlere tüketiciler büyük ilgi gösterdi; ‘Vegetarians & Vegans Pazarı’na seslenen ürünlerini tek grupta toplayarak etki sahasını olağanüstü genişletti.

İkibinli yıllara gelindiğinde ünü tüm kıtaya yayılmıştı. 2002’de Kanada Toronto’da şube açarak uluslararası olma yolunda ilk adımını attı. Aynı yıl ‘Wild Oats’ adlı bir başka benzer grupla birleşti. Uyguladığı stratejiler aniden tüm dünyanın ilgisini çekti; doğallık ve katkısız ürün satma misyonu ününe ün kattı. Sonunda Atlantik’in öte yakasında; Londra’da ‘Fresh &Wild’ marketler zincirini de satın alarak hızla Avrupa’ya girdi.

2010’lara gelindiğinde gelişmiş ve gelişmekte olan ülke tüketicileri internet devriminin etkisiyle büyük ölçüde internet üzerinden alışveriş yapmayı tercih etmeye başladılar. Dahası, Walmart gibi bir dünya devinin sertifikalı doğal gıda konusuna el atması ve özel reyonlar açarak bunu internet ağlarıyla bütünleştirmesi işin geniş kitlelere yayılmasını hızlandırdı.

‘Whole Foods’ 2015’e gelindiğinde ABD başta olmak üzere bazı ülkelerde Walmart gibi daha seri ve daha ucuz bir alternatife karşı değişik konsept mağazalar açmaya başladı. ‘365 by Whole Foods’ mağazaları bunun sonucu olarak ortaya çıktı. Ancak bu gelişme henüz başlamışken 2017 Ağustos ayında tüm marka ve mağazalar Amazon tarafından satın alındı. Süreç böylece elektronik ticaret yoluyla daha geniş kitleleri etkiledi, sertifikalarla doğrulanmış sağlıklı gıda ürünleri satmak başlı başına bir uğraşı alanı haline geldi.

Perakende Dünyasında Değişim

Hızlı büyümeyi ateşleyen sırlar işte tam da burada gizli. Gelişmeler analiz edildiğinde şunlar görülüyor: Satılan ürünlerin menşei yalnız coğrafi olarak değil, ürün nitelikleri de yetiştirme sırasında geçirilen tüm aşamalarıyla birlikte ilan ediliyor. Gıda ürünleri başta olmak üzere; doğal kozmetikler, doğal fermente içecekler, her çeşit alternatif lezzetlerin nasıl üretildiği belgelere dayalı olarak tüketiciye sunuluyor.

Et, balık ve kanatlı bölümlerinin tamamı organik. Ayrıca ‘nitritsiz’ ya da ‘nitratsız’ salamlar kendi içinde türlere ayrılmış olarak satılıyor. Saf hindi eti salamından, menşei belirli sosislere kadarjanlarca bölüm var. Et ürünleri başta olmak üzere hemen her’Şey sertifikalı. Üstelik et ürünlerinin katkısızlığı resmi otorite tarafından da belgelenmiş durumda.

Süt ürünleri bölümünde ise fabrikasyon nitelikli organik ürünler dahil her ürünün beslenme değerleri açıkça ilan ediliyor. Dünyanın en ünlü peynirlerini yine sertifikalı ve garantili olarak burada bulmak mümkün. Çeşitler neredeyse bir süpermarketi dolduracak kadar çok. Gazlı gazsız içecekler bölümü ise sağlıklı alternatifler sunuyor, içeriği net olarak belgelendirilmiş çeşitler yanında, yalnızca ‘stevia’ ve ‘monkfruit’le tatlandırılmış içecekler hemen dikkat çekiyor.

Organik kozmetik bölümü ise başlı basma yeni bir konsept sergisi gibi. Vitamin ve takviye preparatları kaynağı belirtilerek sergileniyor. En ünlü markalar yanında, yerelde ün kazanmış çeşitler sağlık belgeleriyle birlikte sunuluyor. Sertifikaların tümü güncel ve onaylanmış durumda. Organik olması koşuluyla etkinliği ilgili otorite tarafından doğrulanmış sıra dışı takviyeler de var.

Büyük mağazaların hemen tümünde açık büfeler, organik suşi ve pizza reyonları yanında yaş pasta satılan bölümler ise çok dikkat çekiyor. Organik juice bar, organik kahve ve çay standları ilgi çeken bölümlerin başında. Bazı mağazalarda organik kahvaltılıklar bölümü de var. Standlarda sergilenen her türden ürünü belli bir disiplin içinde tatmak mümkün. Hemen her şey kimyasal katkılardan ve zararlı olduğu kanıtlanmış dolgu maddelerinden arındırılmış durumda. Tüketicilerin en fazla ilgisini çeken bölüm ise dünyanın birçok yerinde üretilen spesiyal çeşitlerin yer aldığı bölüm.

Sonuçta ülkemiz için bu konuda ilk önerimiz şu olabilir: Mevcut büyük marketler kendi bünyeleri içinde üreticileri de işin içine katarak doğrudan mağazalarında ve internette ayrı bölümler halinde ‘Sertifikalı Doğal Ürünler Reyonu’ açabilirler. Böylece tüketicileri bilinçlendirirken, hem üreticilcr hem de tüketicilere dolaylı yoldan eğitici mesajlar verebilirler. Burada önemli olan ayrıntı, bu tür reyonların aynı çatı altında olması halinde oluşan görece yüksek fiyatların ikna edici izahlarının bulunması. Elbette bu faaliyeti internet düzeyinde olgunlaştırdıktan sonra restoran ve kafeleriyle birlikte bağımsız bir markayla da hayata geçirmek mümkün.

NUR DEMİROK