Çalışanlara Kurum İçi Girişimcilik Ruhunun Aşılanması

ESKİDEN şirketlerde başarı grafiği yüksek çalışanlara ayın elemanı ödülü verilir, çalışan bir nebze de olsa motive olur ve bir sonraki ayın da özel elemanı olmak için çabalardı. Şimdilerde motivasyon ve çalışan bağlılığını artırma yöntemleri elbette çok değişti. Hatta bu yöntemler öylesine çeşitlendi ki çalışanı elinde tutmak adına şirketler arasında birer rekabet aracına dönüştü.

Son yıllarda çalışandan sadece mevcut işini en yüksek performansla tamamlaması değil, girişimci bir ruh taşıması da bekleniyor. ‘Kurum içi girişimci kimliği altında, artık hızla değişen dünyanın dinamiklerine şirket olarak ayak uydurmak ve ino-vasyon kültürünü yaratmak üzere, çalışandan yeni fikirler geliştirmesi ve bu fikrin şirket adına bir ürün ya da hizmet olarak hayata geçirilmesi isteniyor. Ve bu girişimci çalışanlar, şirketler için giderek daha da kıymetleniyor. Şirketler çaalışanlardaki girişimcilik ruhunu ortaya çıkarmak adına çalışanların yeni fikirlerini rahatlıkla paylaşacağı inovasyon ve girişimcilik platformları yaratmaya başladı.

“ÇALIŞAN GİRİŞİMCİ OLMALI”

Şirketlerin yoğun rekabet ve değişim ortamına uyum sağlamaları ancak çalışanlarının birer girişimci gibi davranması ile mümkün. ‘Kurumsal girişimcilik’ kavramı da bu yüzden son yıllarda fazlaca gündemde. Kurumsal girişimcilik, çalışanların yaratıcılıkları sayesinde şirketleri geleceğe taşımanın bir yolu. Kurum içi girişimciler ise yenilikçi fırsatları kollayıp, yaptıkları yeniliklerle şirketlerinin gelişimine ve & yenilenmesine katkıda bulunan kişiler olarak tanım-lamyor.

HRM Danışmanlık Yöneticisi Elif Ejdar Özel, şirketlerin ömrünün kısaldığını ve buna bağlı olarak yenilikçi fikirler sunan çalışanlara daha çok yatırım yapılması gerektiğini söylüyor: Özel, “Türkiye’de şirketlerin ortalama ömrü 12 yıl. Dünyada ise bu süre 18 yıldan 12.5 yıla düştü. Bu nedenle uzun yaşamak isteyen şirketlerin daima dönüşüm içinde olması için işin sahibi gibi sorumluluk alabilen ve inisiyatif kullanabilen girişimci çalışanları işe alması gerekiyor” diyor.

ŞİRKET DAHA REKABETÇİ OLUYOR

Peki bir girişimci ruhlu çalışandan beklenen tam olarak ne? Şirketlere kurum içi girişimcilik eğitimleri veren Özyeğin Üniversitesi Girişim Fabrikası Kurucu Direktörü İhsan Elgin’e göre, kurum içi girişimciden, şirketin varlıklarını ve teknoloji, ürün, bayi kanalı, müşterileri gibi değerlerini kullanarak sürdürülebilir yeni iş alanları için fikirler geliştirmesi, bu fikirleri en az bütçe, zaman ve emek ile test etmesi ve ilk müşterilerini kazanması bekleniyor. Elgin, “İnovasyonun çalışmamasının temel nedeni, ortaya çıkan fikirlerin, geliştirilen prototiplerin ticarileştirilmesini sağlayacak doğru yetenekte ve bakış açısında insan kaynağının kurumsal şirketlerde olmaması ve onlara uygun ortamın yaratamamasıdır. Kurum içi girişimciler işte tam bu noktada çözümler sunuyor” diyor.

Çalışanlarda girişimciliğin teşvik edilmesi, bulundukları şirketten ayrılmadan fikir ve proje üretmelerini sağlıyor. Kişi kendini gösterme, potansiyelini daha fazla ortaya çıkarma şansı elde ediyor. Şirket açısından ise rekabette fark yaratacak ürün, hizmet, iş yapış biçimi, yenilikçi fikirlerle karlılığın, verimliliğin artması, yetenekli çalışanların elde tutulabilmesi, onların katkısını maksimize etmek anlamına geliyor.

MOTİVASYONA KATKISI BÜYÜK

Human Group Genel Müdürü Gaye Özcan bu noktada şunları söylüyor: “Hem çalışan hem de şirket açısından faydalı, çünkü kurumsal girişimci çalışmalarını şirket desteğiyle yürütüp, yatırımcı aramıyor, şirket ise ortaya çıkacak başarılı sonuç ile karının içeride kalmasını sağlıyor, daha rekabetçi hale geliyor.”

Kurum içi girişimcilik ruhunu çalışanlarına aşılayan şirketler, çalışanın da kendisini değerli hissetmesine imkan veriyor. Uzmanlara göre en önemli getirisi de bu. Gaye Özcan’a göre, çalışanların ‘kendilerine değer verildiğini’ hissettikleri bir yerde çalışmaları bağlılığı artırırken ‘yönetici kaynaklı işten ayrılmaların’ oranını da azaltıyor. Özcan şöyle devam ediyor: “Yeni fikirlere değer verilmesi, ihmal edilen sorunları çözer, çalışanların işe tutkunluğunu arttırır ve şirketin sorunlarına karşı daha duyarlı olup ‘kendi şirketiymiş’ gibi davranmaya başlayarak şirkete olan adanmışlığı artırır.”

“ÖNEMLİ OLAN YARATMAK”

Peki girişimci ruhlu çalışanların mutlaka bu yaratım sürecinde bir ürün ya da hizmete imza atması şart mı? KRM Yönetim Danışmanlık Genel Müdür Yardımcısı Dilek Yılmaz’a göre çalışan girişimciliği sonucunda mutlaka ortaya bir ürün ya da hizmet çıkmak zorunda değil, asıl önemli olan çalışanın yaratım sürecine dahil edilmesi.

“Öncelikle çalışanın kendisini başarılı hissetmesi ve kurumun başarısının bir parçası olarak görmesi önemli. Bu yönde etkin bir ödül takdir sisteminin olması, katılımı daha da yükseltir. Kişiler böyle bir ortamda daha kolay inisiyatif alır” diyen Yılmaz’a göre, yaratıcı ortam diğerlerinin de yaratıcılığını teşvik ediyor. Özellikle Y jenerasyonu, yaratıcılığı besleyen şirketlerde daha verimli çalışıyor. Bu tip esnek ve yaratıcılığı teşvik eden platformlar sayesinde vizyon ve stratejinin belirlenmesinde çalışanlar da sürece ortak edilmiş oluyor. Yılmaz, “Yaratmak işin doğal bir parçası haline geliyor, en iyi yanı da bu” diyor.

NASIL GELİŞİR?

Uzmanlara göre çalışanlarda girişimciliğin gelişmesi için öncelikle üst yönetime sorumluluk düşüyor. İhsan El-gin’e göre, üst yönetim, çalışanları farklı düşünmeye yöneltmeli, düşündüklerini ifade edecek ve onları test edecek imkanları onlara sağlamalı. Çalışanlarını motive etmeli ve onlar için özgürlük adaları yaratmalı. Çalışanlar ise sadece mevcut işe odaklanmamak, işlerinin etrafındaki diğer süreçleri sürekli gözlemlemeli ve tekrarlanan problemleri, karşılanmayan ihtiyaçları çözmek için fikirler üretmeli. Fikirleri geliştirmek için takım arkadaşlarını ikna etmeli, her şeyi şirketten beklemeden işi en hızlı yoldan test etmeli.

Gaye Özcan’a göre ise, şirketler yeni fikirlerle elde edilen başarıların ödüllen-dirildiği yerel ve uluslararası yarışmalara başvurular yapabilir. Kurumsal girişimciliğin desteklenmesi için, çalışanların haftalık çalışma saatlerinin yüzde 20-30’unu yenilikçi projelere ayırması sağlanabilir. Ödül sistemi geliştirilebilir, ka-zanç-paylaşım sistemi kurulabilir, şirket prosedürlerindeki ‘inisiyatif kullanmayı zorlaştırıcı’ bürokrasi azaltılabilir. Risk almayı seven, yenilikçi, hayal gücü geniş, proaktif yeteneklerin şirkete kazandırılması için insan kaynakları bölümleri çalışma yapabilir. Şirket içinde yaratıcılık kulüpleri kurulabilir, öneri sistemleri geliştirilebilir. Kurum içi proje yarışmaları düzenlenebilir.

Çalışanlarının girişimciliğini teşvik eden şirketler

LC WAİKİKİ, FİKRİ OLANLARA KUCAK AÇIYOR

LC Waikiki’nin ‘Bir Fikrim Var’ adındaki projesi kapsamında, mağazalarda 15 bini aşkın çalışanın fikirleri dinlenecek, katma değerine inanılan fikirler şirket bünyesinde hayata geçirilecek.

Her ay farklı bir departmana yönelik fikirlerinin dinleneceği Bir Fikrim Var projesi kapsamında ilk olarak İK departmanına yönelik fikirler ele alındı. Projenin ilk üç ayında konu bazlı ilerlenerek fikir ve öneriler sınıflandırıldı ve komite toplantıları yapılarak uygulamaya alınabilecek öneriler tespit edildi. İkinci aşamada, gelen öneriler içinde detaylı bilgi istenilen adaylardan, projelerini anlatmaları için LC Waikiki Genel Merkezi’nde sunum yapmaları istendi. Daha sonraki süreçte ise, ‘Süreç İyileştirme Müdürlüğü’ ile paylaşım yapılarak, önerilerin uygulamaya konulması ile ilgili aşamaya geçildi. Yılsonunda işe, Bir Fikrim Var ödüllerinin verilmesi planlanıyor.

LC Waikiki Yurtiçi Mağazacılık İnsan Kaynakları Direktörü Demet Turan, projenin şirketin tüm operasyonlarına yönelik olarak sırayla devam ettirileceğini söylüyor. Proje kapsamında, çalışanlar fikirlerini, birfikrimvar@lcwaikiki.com adresi üzerinden paylaşabiliyor.

TOTAL OIL, GİRİŞİMCİ ÇALIŞANLARDAN MİLYONLAR KAZANDI

Total Oîl Türkiye, 2012 yılında hayata geçirdiği ‘Değişim ve İnovasyon Programı’ ile çalışanlarından sorumlu olduğu iş alanı ile ilgili olarak yöneticisi ile en az bir ‘İnovasyon Sözleşmesi’ imzalamasını istiyor. Şirket 2012 yılında 334 çalışandan 502, 2013 yılında 113 çalışandan 187, 2014 yılında ise 84 çalışandan 75 proje olmak üzere şimdiye kadar çalışanlarından toplam 764 inovasyon projesi aldı. 0 günden bugüne hayata geçen proje sayısı ise 228.

Hayata geçirilen projelerin şirket faaliyet karına katkısı ise bugün itibari ile 6.4 milyon TL.

Total Oil Türkiye Kurumsal İletişim Müdürü Elif Birkan, şirkette periyodik olarak inovasyon toplantılarının yapıldığını ve çalışanlardan gelen yeni fikirlerin değerlendirildiğini söylüyor. Birkan, bu yıl çalışanların yüzde 20’sine inovasyon konusunda eğitim verileceğini ve her ay düzenlenen atölye çalışmaları ile çalışanların tamamının inovasyon konusunda farkındalığını arttırmayı hedeflediklerini söylüyor. Birkan, şirkette yakın zamanda bir inovasyon odasının kurulacağını da söylüyor.

PFIZER, ÇALIŞANLARIN FİKİRLERİYLE ZENGİNLEŞİYOR

Pfizer Türkiye’de de ‘Bi Fikrim Var!’ uygulamasıyla çalışanlar çalışma ortamı ve çalışma uygulamaları hakkındaki yaratıcı fikirlerini paylaşmaya teşvik ediliyor. Çalışanlar yaratıcı fikirlerini intranet ana sayfadaki Bi Fikrim Var! sayfasına girerek paylaşabiliyor.

Pfizer Türkiye ve Kafkaslar İnsan Kaynakları Direktörü Bahar Özen Şansal, “Bugüne kadar çalışanlarımızdan gelen bu fikirlerden birçoğu üst yönetim toplantılarımızın konularını oluşturdu. Çalışanlarımızdan şimdiye kadar 50-60 civarında yaratıcı ve farklı fikir geldi” diyor. Pfizer’de girilen her fikir, İnsan Kaynakları departmanı tarafından inceleniyor ve ilgili departmanlarla paylaşılıyor. Bazen bir fikir bir yıl sonra bile olsa uygulanabiliyor. “Hayata geçiremediğimiz fikirlerle ilgili fikrin sahibine mutlaka geri dönüş yapıyoruz” diyen Şansal, çalışanların fikirleriyle gerçekleşen ‘Sen Çok Yaşa’ projesinden ise şöyle bahsediyor: “Pfizer, Sen Çok Yaşa projesiyle bireylerde sağlıklı ve mutlu yaşama ve yaşlanma bilincini geliştirmeyi ve hastalık bilinçlendirme, doğru yaşam tercihleri, koruyucu önlemler gibi pek çok konuda insanların daha iyi, dolu dolu ve sağlıklı yaşamak için ihtiyaç duydukları bilgiyi sunmayı hedefliyor. Bu kapsamda Bi Fikrim Var! platformu üzerinden gelen fikri değerlendirerek Ortaköy merkezimizde bisiklet parkı uygulamamızı hayata geçirdik.”