Bor Madeninden Sağlık ve Kozmetik Ürünlerine Yatırım Yapın

ÜLKEMİZDE bor bileşiklerinden üretilip beş yıl önce lanse edilen deterjandan sonra Eti Maden İşletmeleri ilginç içeriğiyle yeni çamaşır deterjanını pazara sundu.

Hayli ilgi gören deterjan ana maddesi ve ayrıcalıklı vaatleriyle piyasanın dikkatini çekti. Gelişmeler yakın bir gelecekte bu tür ürünlerin kullanımının artacağını, yalnız Türkiye’de değil, dünya ölçeğinde yeni bir değişimin yaşanacağını gösteriyor.

Okurlarımıza sunacağımız girişim önerisi ise yine bor ve bor türevlerinden elde edilen bir başka ürün gurubunu kapsıyor. Stratejik gelişmeler ve yasal mevzuat elverirse kısaca özetleyeceğimiz konu ülkemizin ekonomik geleceğine ve ihracat çabalarımıza katkı sunabilir.

Kamuoyu söz konusu deterjan lansmanı vesilesiyle ‘bor’un ne olduğunu artık az çok biliyor; bor mineralinden elde edilen türevler birçok sektörün ilgisini çekiyor. Aşağıda kısaca özetleyeceğimiz konu ise kimi bor türevlerinin özel bir dizi işlemden geçtikten sonra insan sağlığı ve kozmetik amaçlı olarak da kullanılabileceğini anımsatmak ve araştırmacı girişimcilerin dikkatini çekme amacı taşıyor.

TÜRKİYE BOR ZENGİNİ

Bor her şeyden önce stratejik özellikler taşıyan doğal bir mineral. Yeryüzünde ancak belli yerlerde bulunuyor. Kendi kamuoyumuz ve dünyanın sıradan tüketicileri pek bilmese de bor ve türevleri deyince insanların aklıa hemen Türkiye geliyor. Ülkemiz dünya bor rezervinin dörtte üçüne sahip. Yeni araştırmalar mevcut rezervin yakında yüzde 85’leri geçebileceğini gösteriyor. En yakın rezerv miktarına sahip ülke ise yaklaşık yüzde 15’le Amerika Birleşik Devletleri.

ABD bordan üretilen türevleri çok geniş bir alanda kullandığından mevcut rezerv miktarı hızla azalıyor. Bu açıdan bakınca Türkiye dünyanın en önemli rezerv ülkesi haline geliyor. Yakın gelecekte ‘bor’un endüstride yeni buluşlar sonucu önemli girdilerden biri olacağı; lastik, plastik ve kâğıt üretiminde daha çok kullanılacağı öngörülüyor. Yeni nesil enerji santrallerinde, savunma gereçleri üretiminde de stratejik girdi olarak değerlendiriliyor.

Hijyenik temizlikte kullanılan ve yine bor’dan elde edilen ‘borax’ (boraks) ve ‘sodyum perborat’ ise sanayide yıllardır kullanılıyor.

Son gelişmeler ise bor’un bazı türevlerinin sağlık takviye ürünleri ve kozmetik alanında da önemli girdilerinden biri olacağını gösteriyor. Bizim sağlık dünyamızda en tanınmış bor ürünü meşhur olduğu dönemdeki Fransızca vurgusuyla ‘acide borique’; (borik asit) olarak biliniyor ve hala kullanılıyor.

SAĞLIK AÇISINDAN ÇOK ÖNEMLİ

Sağlık açısından bazı Bor bileşikleri şimdi hiç olmadığı kadar önem kazanmış durumda. Aslmda bor ve bor bileşikleri günlük tükettiğimiz gıdalarda borik asit olarak zaten var: fakat miktarlar her gün biraz daha azalıyor.

‘Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi’ (FDA) gıdalarda bor için hangi yüksek düzeyin zararlı olacağına sınır koymuşken şimdi eksikliğinin getireceği riskler üzerindeki çalışmaları da dikkate alıyor. Dışarıdan takviye suretiyle optimal dozda alınan bor ailesine mensup özel katkı maddelerinin algı ve hafızayı güçlendirdiği bilişsel ve psikolojik testlerle araştırılmaya devam ediliyor.

Japonya başta olmak üzere yapılan yeni araştırmalar, kalsiyumun eklem kıkırdağına entegre olmasında özel bor bileşiklerinin önemli olduğunu saptamış. Yine bazı araştırmalara göre düşük bor konsantrasyonuna sahip bireylerde özel bor takviyesi içeren onaylı ürünlerin kullanılmasıyla ‘artrit’ gibi bazı rahatsızlıkların hafiflediği görülmüş.

Gerekli yasal izinleri almış bor takviyesi ürünlerinin kemikte yer alan ana mineral kalsiyumun doğrudan kemiklere girmesini ve burada gözenekli ve zayıf kemiklerin gelişmesini önlemeye yardımcı olduğu da bulunmuş.

Çin’de yapılan araştırmalarda ise özel bor bileşiklerinin ileri yaşlarda osteoporozu (kemik erimesini) önlediği ortaya konmuş. Yapılan çalışmalarda deney fareleri bordan yoksun bir diyetle beslendiklerinde süngerleşmiş kemiklerin yamsıra, bel omurlarında kemik kaybının arttığı görülmüş. Ruhsatlandırılmış özel formül bor takviyesi alanlarda ise kemik kütlesi ve hacminin arttığı tespit edilmiş.

Diğer bazı araştırmalar ise bugün bordan elde edilen bazı bileşiklerin ‘östradiol’ (kemik sağlığına katkıda bulunan bir hormon) düzeylerinde normalleşme sağlayabildiğini gösteriyor. Hem kadınlarda hem de erkeklerde, östrojen ve testosteron düzeylerini dengeleyebilen bordan elde edilmiş özel bileşiklerin menopozun yanı sıra doğurganlığı arttırmada da yardımcı olduğu görülmüş.

Hayvan deneylerinde ise besinlerdeki bor düzeyi sıfırlandığında sağlıklı üreme ve fetüs gelişiminde problemler ortaya çıkmış.

BOR İÇERİKLİ İHRAÇ ÜRÜNLERİ

Bor temelli sağlık hammaddelerinin atletik performansta da olumlu etkileri var. Batı ülkeleri bordan elde edilen bazı özel bileşikleri halen protein tozlarıyla kombine ediyor. (Bu tür bileşiklerin kullanımında ve sağlık amaçlı tüm bor menşeli ürün üretiminde çapraz reaksiyonlara neden olunmaması için kesinlikle resmi otoriteden onay alması gerekiyor.) Sağlık takviyesi amaçlı bor ürünleri içinde mantar enfeksiyonlarının önlenmesini sağlayan türevler de bulunuyor. Bunların sadece krem formunda ve kesinlikle ruhsatlı olması gerekiyor. Yine son yıllarda özellikle kozmetik sektöründe borun bazı özel çeşitleri aktif bileşen olarak yer buluyor. Bu tip ürünlerin yaşlanma etkilerini geciktirmesi çift-kör deneylerle (karşılaştırmalı olarak) doğrulanmış durumda. Yakın gelecekte kozmetik ürünlerinin çoğunda bor türevlerinin daha çok rol aldığını göreceğiz.

Tüm bunları kısaca belirttikten sonra konuya uzak girişimcileri uyaralım: ‘Bor minerali’ ya da sadece ‘bor’ ifadesi genel bir tanım. Onun altında çok sayıda ‘bor türevi’ yan ürün var.

Tümü devlet denetimi altında. Çoğu çeşitler farklı endüstrilerde kullanılıyor. Genellikle sağlık amaçlı bor bileşikleri sodyum ya da kalsiyum bazlı olurken bir bölümü de her ikisini birden kapsıyor. (Tüm bu konularda dünya çapında başarılı işler yapan ‘Eti Maden’ ve ‘BOREN’ (Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü)’ndcn çok kapsamlı değerli bilgiler alınabilir)

Temizlik maddelerinde kullanılan bor türevleri ile sağlık amaçlı kullanılan bor çeşitleri arasında ciddi farklar var. Sanayide kullanılan bor türevlerinin çoğu sağlığa zararlı. Dolaysıyla konuyu derinlemesine araştırmadan sağlık takviyesi ve kozmetik konusuna yatırım yapmak sakıncalı. Mutlaka tıp uzmanlarından ve ilgili resmî kurumlardan tamamlayıcı bilgi alınması şart.

Sonuç olarak önerimiz sadece iç pazar için sağlık takviyesi ve kozmetik üretmekten çok, markalı raf ürünleriyle dünya çapında uzmanlaşarak öne çıkmak. Kozmetik ve sağlık takviyelerinde ‘bor türevleri’ kullanımına geçmiş ülkelerde pazar araştırmaları yapıp rekabetçi ihraç ürünlerine yönelmek buradaki en önemli ayrıntı. (Ambalajlarda Türkiye’nin bor minerali ve türevleri konusunda açık ara dünya lideri olduğunu vurgulamak ise ulusal prestijimiz açısından övünç duyacağımız unsurlardan biri olabilir.)

NUR DEMİROK