Booktuberliğe Ek İş Olarak Başladılar Paraya Para Demiyorlar

Booktuber fenomeni olarak para kazanmak. Ülkemizde yaygın şikayet konularından biridir, gençlerin kitap okumaması. Cep telefonlarına ve online oyunlara dalıp gitmeler, sosyal medya içinde kaybolmaları… Fakat her genelleme gibi bu da istisnaları gözden kaçıran bir değerlendirme. Teknolojinin olanaklarını kullanan gençlerin yaptığı çok güzel şeyler de var. Booktuber Fenomeni bunlardan birisi. Youtube’da kitap tanıtımı videoları çekiyor, birbirlerine kitap öneriyorlar. Yaptıkları iş kolay da değil basit de. Sürekli aktif olmaları, haftada en az iki paylaşım yapmaları, bolca kitap okumaları, onları yorumlamaları, vakit gerektiren bir iş.

Kitap dünyasının en yeni fenomenleri booktuberler

Belli bir hedef kitleleri yok ancak takipçi kitleleri genelde 18-24 yaş aralığında. Bu işi maddi bir karşılık beklemeden, öğrenmek ve öğretmek amacıyla yaptıklarını söylüyorlar. Okuma alışkanlığımızı perçinleyen booktuber’ların okudukları kitaplardan bahsettikleri videolar yüzbinlerce kez izleniyor. Hal böyle olunca da yaptıkları hobi olmaktan çıkıp işe dönüşüyor. Gelir mekanizması ise, Youtube’da izlenme oranlarına göre belirleniyor. Video ne kadar çok ve uzun süre izlenirse, o kadar fazla gelir elde ediliyor. 200 TL kazanan da var 2 bin TL kazanan da.

Booktuber’lar doğal olarak yayınevlerinin de ilgisini çekiyor. Birçok yayınevi booktubeflarla işbirliği yapıyor. Yayınevleri yeni çıkardıkları kitapları reklam ve tanıtım amacıyla hediye olarak gönderiyor. Booktuber’lar gelen kitapların tanıtımını yapıyor. Böylece her iki taraf da kazanırken okuma kültürünün yaygınlaşması, toplumdaki farkındalığın artması için güzel köprüler de kuruluyor.

“BİR NEVİ ARAMA MOTORU GİBİYİZ”

Ahmet Şahin 26 yaşında Instagram’da “sonkahvebukucu” adıyla ve Youtube üzerinde “Bu Mudur?” adı altında eğlenceli içerikler üretiyor. Üç yıldan beri booktuber’lık yaptığını söyleyen Şahin, “İnsanlar merak ettikleri bir kitap hakkında bilgi sahibi olmak istiyorlar. İşte bu noktada biz devreye giriyor ve kitaplar hakkında aradıkları bilgilere ulaşmalarını sağlıyoruz. Bir nevi arama motoru gibiyiz” diyor. Instagram dahil edildiği zaman 40 binin üzerinde takipçisi olduğunu dile getiren Şahin, bugüne kadar 302 bin defa görüntülendiğini ve 1.5 milyon dakika boyunca izlendiğini sözlerine ekliyor.

Kitap alışveriş siteleri gibi Online alışveriş siteleri veya butik sayfalarla anlaşmaları olduğunu söyleyen Şahin, “Henüz bir yayınevi ile belli bir ücret üzerinden anlaşma sağlamadım. Belli bir sayıya ulaşmış her youtuberin gelir elde etme yöntemi aynı. Bu sektörde 200 TL kazanan da var 2 bin TL kazanan da. Tamamen izlenmeye bağlı” diyor.

“KATKI SAĞLAYAN BİR PLATFORM”

İTÜ Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü mezunu Ayşe Ümit Karabacak şu anda bir vakıf üniversitesinde öğretim görevlisi olarak çalışıyor. Karabacak’ın halen yüz videosu yayında, tıklanma sayısı ise 385 binin üzerinde. Kitap okumanın kendisi için bir tutku olduğunu söyleyen Karabacak, “Booktuber’lık, kitap okumayı ve bu yolculuğu daha heyecanlı hale getiren, aynı dili konuştuğunuz kişilerle sizi bir araya getirip, hem kendinize hem de karşınızdakine katkı sağlayan bir platform” sözleriyle tanımlıyor.

Ayda en fazla sekiz kitap okuduğunu dile getiren Karabacak, “Ay sonunda tüm bu okuduklarımı kısaca yorumluyorum, aralarında beni çok etkileyenler için ayrıca eleştirmenlerin yazılarını ya da tezleri okuyup karakter ve olay analizi “, içerikli inceleme videoları hazırlıyorum. Aslında kendime faydalı olacak, okuduğum, öğrendiğim konuları paylaşıyorum” diyor. Booktuber ücret kriterlerinin çok fazla olduğunu dile getiren Karabacak, “Youtube algoritmasının çok gelişmiş bir sistemi var.

Sizi izleyen kişinin profili bile önemli. O yüzden izlenme ya da abone sayısı sadece bir etken. İzlenme süresi ve kimlerin izlediği çok önemli bir kriter. Günün sonunda çok büyük rakamlar değil tabii ki, ama okuduğun kitapların maliyetinin bir kısmını karşılaması bile güzel” diyor. Karabacak son olarak da booktuber’ları destekleyen yayınevlerinin olduğunu sözlerine ekleyerek, “Dönem dönem teklifler alıyoruz. Bu bizi daha çok motive ediyor.

Okuma kültürünün yaygınlaşması, değer verilmesi, toplumdaki farkındalığm artması için de güzel köprüler kuruluyor. Örneklerimizin çoğalmasını umuyoruz” diyor.

“PARA KAZANMAK İSTERİM”

Başak Çakmak genç bir booktuber. Yeditepe Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü hazırlık sınıfı öğrencisi. Bu işi yaklaşık dört senedir yaptığını dile getiren Çakmak’ı Booktube’dan 6 bin 700, Bookstagram’dan da 35 bin kişi takip ediyor. İlk olarak Bookstagram hesabıyla bu işe başladığını dile getiren Çakmak, “Benim gibi okuyan insanlarla sohbet etmek ya da okumak isteyenleri okumaya teşvik etmek çok cazip geldi. Bu hesabı kullandıktan bir süre sonra niçin Youtube üzerinden videolarla devam etmiyorum dedim ve booktuber’lığa başladım. Şu an ikisini beraber yürütüyorum” diyor.

Bu zamana kadar bu işi para için yapmadığını sözlerine ekleyen Çakmak, “Genelde çalıştığım hesaplar, siteler ve yayınevleri tanıtım için ürün gönderiyor, kazancım o ürünler üzerinden oluyor. Ama bu işe çok fazla zaman ve emek harcadığımı fark ediyorum; bir yerden sonra bu içeriklerden para kazanmayı isterim” diyor.

“MESELE KALICI OLABİLMEK”

Begüm Çakır 31 yaşında işletme mezunu bir sigortacı. Klasik okur kanalından yedi aydır Youtube’da videolar çekiyor ve 12 binin üzerinde abonesi var. Bu işe Bookstagram hesabı açarak başladığını söyleyen Çakır, “Yazmaktan çok konuşmayı sevdiğimi fark edince Youtube kanalı açmaya karar verdim. İnsanlara katkım olduğunu görmek yeterince motive edici bir durumken, kişisel gelişimime de katkı sağlayan bir platform oldu” diyor. 2016’dan beri aktif olarak bir Booktube izleyicisi olduğunu ve önceki yıl bu konuda bir patlama yaşandığını dile getiren Çakır, “Önceki yıllara göre çok daha fazla booktuber var.

Bu noktada mesele öğretici ve kalıcı olmak” diyor. Toplam izlenme oranının 1.5-2 milyon arasında olduğunu sözlerine ekleyen Çakır, “İzleyicilerimin yaş aralığı Youtube’un bana verdiği istatistiğe göre, yüzde 50’si 25 yaş altında, diğer yüzde 50’si ise 25 yaş üzeri. Amacım daha fazla genç okura ulaşmak, nitelikli eserlerin okunmasını sağlamak ve okuduğum kitaplarla örnek „ olmak” diyor.

Çakır, gelir konusunda ise şunları söylüyor: “Youtube algoritmasını tam olarak çözebilmiş değilim.

Tıklanma, izlenme, paylaşım vs. kazancı etkileyen birçok faktör var fakat ülkemizdeki okuma oranı ve internetin kullanım amaçları göz önünde bulundurulduğunda buradan booktuber’lara az bir pay düşüyor. Kendi adıma önceliğim iyi kitapları daha fazla kişiye ulaştırmak. O nedenle Youtube’un algoritmasını çözmek için uğraşmıyorum ama fazla getirisi olmadığım söyleyebilirim.”

“SON İKİ YILDIR REVAÇTA”

Booktuber Merve Şevval Kurt henüz 19 yaşında. Bahçeşehir Üniversitesi İngilizce Öğretmenliği Bölümü ikinci sınıf öğrencisi. Üç buçuk yıldır booktuber’lık yapan Kurt’u 7 bin 638 kişi takip ediyor. Booktuber olmak aslında kişinin bir kitap hakkındaki düşüncelerini kamera karşısında daha büyük bir kitle ile paylaşması demek diyen Kurt, “Kitap içinde geçen olaylarla ilgili her detayı anlatmıyoruz; eğer kitap yorumu videosu değilse, sadece o kitap hakkındaki düşüncelerimizi aktarıyoruz” diyor. Booktuber akımının son iki yıldır revaçta olduğunu dile getiren Kurt, “İlk videomu paylaştığımdan beri izlenme süresi 894.019 dakika yani nerdeyse 15 saati buluyor” diyor.

Çoğunluklu 18-24 yaş arasındaki kitlenin kendisini takip ettiğini dile getiren Kurt, “Elimden geldiğince herkese ulaşmaya çalışıyorum. Fakat daha çok sevdiğim tarzda kitapları gösterdiğim için izleyen kitle de benimle aynı damak tadına sahip insanlar oluyor” diyor. Genellikle fantastik, distopya ve macera türündeki kitapları önerdiğini söyleyen Kurt, “Bu tarz kitapları önermemin bir başka sebep ise içinde barındığı karakterler. Fantastik ya da distopya romanındaki karakterler ve onların hayatları normal hayatta gördüğümüz kişilerden o kadar farklıdır ki bu tarz kitapları okudukça kişinin bakış açısı genişler ve insanları eleştirmektense dinlemeye başlar” diyor.

“KİTAP KURDUYUM”

Nilüfer Baş Ankara Üniversitesi Uluslararası İlişkiler mezunu. İki yıldır Youtube’da film, dizi ve kitap incelemeleri yayınlıyor. Ağırlıklı olarak genç nesilden oluşan toplamda 142 binin üzerinde takipçisi var. Küçük yaşlardan beri tam bir kitap kurdu olduğunu söyleyen Baş, “Lise ve üniversite yıllarında kitap önerileri yaptığım bloglarım oldu, okuduğum kitapları inceliyor ve beğendiklerimi öneriyordum. Youtube gelişmeye başladıkça da, hem içerik üreticileri hem de internet kullanıcıları blogları takip etmek yerine video izlemeye yöneldi.

Ben de kamera karşısına geçerek kitap önerileri yapmaya karar verdim” diyor. Booktuber’lığm kitap okumanın bir alternatifi değil, aksine kitap okumaya teşvik eden bir içerik üreticiliği olduğunu dile getiren Baş, “İnsanlar kitap okumak yerine booktuber’ları izlemiyor, onları izleyerek okuyabilecekleri kitaplar hakkında fikir sahibi oluyor. Hiç duymadıkları bir kitabı keşfediyor ya da okuduğu bir kitabı başka birinin gözünden incelenmesini öğreniyor” diyor.

Toplamda 14 milyonun üzerinde izlenme oranına sahip olduğunu söyleyen Baş, “Youtube’da izlenme oranlarından gelir elde ediyorsunuz. Beğeni, yorum, abone sayısı gibi etkenlerin hiçbiri gelir sağlamıyor. Video ne kadar çok ve uzun süre izlenirse o kadar gelir elde ediyorsunuz. Takipçilerinizin videoya tıklaması yeterli değil, kitleyi videoda tutabilmeniz önemli” diyor.

Baş’a anlaşmalı olduğu yayınevleri olup olmadığını sorduğumuzda, “Booktuber’lığı hobi olarak yapıyorum. Zaten kurumsal bir işte çalışıyorum. Ancak yayınevleri yeni çıkan bir kitabı bana hediye olarak gönderebiliyor. Önceden birkaç yayınevi ile işbirliği yaptım ama sürekli bir anlaşma olmadı. Genellikle tek videoluk işbirlikleri oluyor” cevabım veriyor.

“SABIRLI OLMALILAR”

Kitap okumayı ve kitaplarla ilgili konuşmayı çok sevdiğini söyleyen Selis Şen, lise sonda okurken Instagranfdaki ‘Bookstagram’ topluluğu ile şans eseri karşılaştığı bilgisini veriyor ve “Bu işin tam da bana göre olduğunu, bunu yapmaktan zevk alacağımı düşünerek bir Instagram hesabı açtım ve topluluğa katılmış oldum” diyor. Yaklaşık beş yıldır bu işi yaptığım dile getiren Şen, “Şu anda kanalımda 16 bin abone var, izlenme oranım ise 790 bin 148” diyor.

Booktuber olmak isteyenlere bol bol okumaları, sadece bir türe takılıp kalmamaları önerileri yapan Şen’in diğer uyarıları ise şöyle: “Başlangıçta video editlemek zor gelebilir, az abone ve izleme sayısı ile karşılaşabilirsiniz, kötü yorumlar vs. karşısında güçlü ve sabırlı bir duruş sergilemelisiniz, kolayca pes etmemelisiniz. Başta kolay olmayacak belki sonrasında her şey yoluna girecek, rayına oturacak.”

100 BİNİN ÜZERİNDE TAKİPÇİSİ VAR

Sena Nur İşık 21 yaşında, Namık Kemal Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü’ndc eğitimine devam ediyor. Dört yılı aşkın süredir booktuber’lık yapan Işık’ın Instagram ve Youtube’da toplam 100 binin üzerinde takipçisi var. “Kitap okuyan her yaştan insanla iletişim halindeyim” diyen Işık, “Bana verilen istatistiklerde takipçilerimin yüzde 50’sinin 18-24 yaş aralığında olduğu belirtiliyor” diyor. Yaklaşık dört milyona yakın izlenme oranına sahip olan Işık, kazancı hakkında belli bir miktar söylemenin imkansız olduğunu, her atılan video ve izlenme oranına bağlı rakamın da değiştiğini söylüyor.

“KAZANÇ İÇİN YAPILMAMALI”

“Kitap Dünyam” kanalında kitaplara dair her konuda video üreten Serkan Tokgöz, 2016’dan bu yana kitap videoları çekip takipçileriyle paylaşıyor. Türkçe öğretmeni olan Tokgöz’ün toplamda 11 bin 300 takipçisi var. Takipçilerinin yaş ortalaması ise 18-34 yaş aralığında. Booktuber’lığm son altı yıldır yükselişte olduğunu söyleyen Tokgöz, ilk videosundan bu yana toplam 534 bin 560 kişinin izlediğini söyleyerek sözlerine şöyle devam ediyor:

“Youtube, öncesinde sadece keyif için videolar paylaşılan ve yayınların tekrarını izlemek için kullanılan ıssız bir siteydi. İçerik üreticilerine maddi kazanç sağlamasından ve ‘Youtuber’ kavramının doğmasından sonra her şey bir anda gelişiverdi. Her ne kadar pek bir maddi kazanç sağlamasa da kitap kurtları videolar aracılığıyla diğer insanlarla buluşmaya başladı” diyor.

Birçok yazar ve yayınevinin tanıtım için kendisiyle iletişime geçtiğini dile getiren Tokgöz, “Kitap, herhangi bir süs objesi olmadığı için tanıtımını yapmak büyük bir sorumluluk. Bu yüzden beğenmediğim bir kitabı maddi kazanç elde etmek amacıyla tavsiye edemem. Hiçbir yayıneviyle anlaşmam yok. Sadece bazen hediye olarak kitap geliyor; ben de bunların bu şekilde gönderildiğini söyleyerek videolarımda kitapları gösteriyorum” diyor.

Tokgöz’e booktuber kazancını sorduğumuzda ise, “Youtube’da para kazanmamak için ne yapılmalı derseniz sanırım size ‘kitap videosu çekilmeli’ derim. Çünkü bu mecrada para kazanmak için milyonlar tarafından izlenmek gerekiyor. Birincisi, ülkemizde milyonlarca kitap kurdu yok ve olsaydı bile bu kitap kurtlarının çoğu Youtubc’a girip video izlemezdi. Benim en büyük kazancım bu sanırım. Maddi olarak ise iki yılda 250 dolar kazandım.”

Küçük kavram sözlüğü

Booktuber olmak isteyenlere öneriler

İşin uzmanları, aslında kitap okumayı seven, bilgisine güvenen ve kamera karşısında rahat olabileceğini düşünen herkesin rahatlıkla booktuber olabileceğini söylüyor.

Dürüst ve tarafsız, sabırlı, sempatik ve en önemlisi insanları bilgilendirirken eğlendirmeyi de başarabilmesi bir booktuber’ın olmazsa olmaz özellikleri arasında. Ayrıca unutulmamalı ki her sanat dalında olduğu gibi edebiyat beğenisi de tamamen öznel. Bu sebeple takipçiler her zaman sizinle aynı düşünmek zorunda değil. Çok sevdiğiniz bir kitabı hiç beğenmeyen, hatta sert eleştiriler yönelten biri mutlaka çıkacaktır.

Böyle durumlarda doyurucu bir edebiyat tartışması yapabilirsiniz. Böylelikle takipçilerinizle etkili bir iletişim sağlamamak mümkün olabilir.

Kalite sayıdan daha önemli

Ecmel Soylu, 22 yaşında psikoloji mezunu bir genç. Halen yeni medya üzerine yüksek lisans yapıyor. Kendisinin ilk booktuber’lardan biri olduğunu söyleyen Soylu, “Bıraktığımda Instagram’da ve YouTube’da ayrı ayrı 20 bin civarı takipçi ve abonem vardı” diyor. Booktuber’lığı bıraktığını ancak video içeriği üretmeye devam ettiğini dile getiren Soylu,

“Sadece kitap okuyan bir kitleye değil daha geniş kitleye ulaşmak için booktuber’lığı bıraktım” diyor.

Soylu’ya booktuber’lık yaptığı zamanlarda sponsorluk anlaşması olup olmadığını sorduğumuzda ise, “Anlaşma gibi değil de, protokol listesinde olduğum çokça yayınevi vardı. Yeni çıkan kitaplar reklam ve tanıtım amacıyla yollanıyordu. Öte yandan para karşılığında reklam alıp i kitap tanıtımı yapanlar veya ücretli sponsorlukla belli kitap satın alma siteleri veya yayınevleriyle işbirliği p yapanlar oluyor. Ben booktuber’lık yaptığım süre zarfında sponsorlu çalışmadım” diyor. Soylu, booktuber’lık yapanlara şu önerileri yapıyor:

“Takipçilerin ilgisinin dağılmaması için haftada en az iki video koymaya özen göstermeliler. Bu işte süreklilik önemli. Fakat gün aşırı video paylaşacaklar diye kötü videolar da olmamalı. Unutulmamalı ki kalite sayıdan daha önemlidir.”