Bir Ada Devlet Olan Sao Tome ve Principe Mal Sattık

Afrika’nın batısında, ekvator kuşağında bir ada devlet olan Sao Tome ve Principe mal sattık. İhracatçılar bu küçük ülkeye et suyu, meyve aromalı içecek, tavuk eti ve mobilya yolluyor. Ancak ülkede başka fırsatlar da var.

SAO Tome ve Principe Demokratik Cumhuriyeti, Afrika’nın Gine Körfezi açıklarında bulunan bir ada devlet. Sao Tome ve Principe olmak üzere iki adadan oluşan ülkenin nüfusu sadece 183 bin. Seyşeller’den sonra Afrika’nın bu en küçük ülkesi komşusu Gabon’a 250 kilometre mesafede. Eski bir Portekiz sömürgesi olan bu ada devlette resmi dil Portekizce. Halk geçimini büyük oranda kakao ve kahve üretiminden sağlıyor. Bunun yanında hindistancevizi, muz, tarçın, papaya ve çeşitli baklagiller de üretiliyor. Muhteşem sahilleri ise bir başka özelliği.

Ülkenin yaklaşık 15 milyon dolarlık ihracatı, 50 milyon dolarlık da ithalatı var. Çoğumuzun haritada yerini bulmakta zorlanacağı, birçok kişinin ismini bile duymadığı bu ülke, kendi karasularında seyreden Türk armatöre ait bir gemiye geçtiğimiz günlerde 5 milyon euro ceza kesti. Bunun üzerine merak edip bu ülkeyi araştırdık.

Afrika-Karayip-Pasifik Ülkeleri Birliği, Birleşmiş Milletler Afrika Ekonomik Komisyonu gibi birçok uluslararası kuruluşun üyesi olan Sao Tome ve Princi-pe’nin dünya ile tek bağlantısı halen Portekiz üzerinden sağlanıyor. Sadece Lizbon üzerinden Lufthansa, KLM ve Portekiz Hava Yolları ile gidilebilen bu ülkeyle Türkiye arasında hiçbir diplomatik bağ yok.

Madagaskar, Vanuatu, Cook Adaları, Solomon Adaları gibi ada devletlerin Türkiye’de fahri konsoloslukları olmasına karşın Sao Tome ve Principe’yi Türkiye’de temsil eden tek yetkili bile bulunmuyor.

Sao Tome ve Principe’nin hüviyeti

Başkenti :   Sao Tome
Para birimi :   Sao Tome ve Principe Dobrası
Nüfusu :    183.000 [2011] Resmi dil  :  Portekizce
Kişi başı milli gelir :   1.473 dolar
İhraç ettiği ürünler  :  Kakao, hindistancevizi, kahve, palmiye yağı
İthal ettiği ürünler  :  Makine ve parçaları, gıda maddeleri, petrol ürünleri

ET SUYU SATIYOR

Bu ülke ile diplomatik ilişkilerimiz yok ama ticari ilişkilere başlamış firmalarımız var. Daha çok gıda ürünleri ihraç eden bu firmaların başında Soyyiğit Group geliyor.

İstanbul Hadımköy ve Tekirdağ Hayrabolu’da fabrikası bulunan grup, başta bitkisel yağ olmak üzere meyve aromalı içecekler, et suyu, çorba, hazır tatlılar, bebek ek besinleri gibi çeşitli gıda ürünleri üretiyor.

120’den fazla ülkeye ihracat yapan firma, 2010 yılından bu yana Sao Tome ve Principe’ye de düzenli olarak iki ay arayla bir konteyner mal gönderi-yor. Geçen yıl 25 milyon dolarlık ciroya ulaşan firma, bunun 250 bin dolarını bu ülkeden elde etmiş. Soyyiğit Group Dış Ticaretten Sorumlu Yönetim Kurulu Üyesi Aydın Soyyiğit, Sao Tome Aydın Soyyiğit ve Principe’ye et suyu ve meyve aromalı içecekler gönderdiklerini, bu yılki ihracatın 350 bin doları bulacağını belirtiyor. Bu ülkedeki toptancıyla yurtdışındaki bir fuarda tanıştıklarını söyleyen Soyyiğit, şöyle devam ediyor:

“Müşterimiz bizden aldığı ürünleri daha önce Avrupa’dan tedarik ediyormuş. Üretim kalitemizin yüksek olması ve AvrupalI firmalardan daha cazip fiyat vermemiz üzerine tüm siparişlerini bize kaydırdılar. Şu anda tüm adanın et suyu ve meyve aromalı içeceğini biz karşılıyoruz. İhracat yaptığımız ülkeleri bölge sorumlularımız yılda en az bir kez mutlaka ziyaret eder. Küçük bir ülke olmasına rağmen Sao Tome ve Principe’deki müşterimizi de yılda bir kez ziyaret ediyoruz.”

“GÜVENİLİR BİR PAZAR”

Afrikalıların artık kaliteli ürün ve düzenli tedarikçi aradıklarını söyleyen Aydın Soyyiğit, bu bölgeye ihracat yapmak isteyen firmaların buna dikkat etmeleri gerektiğini, bir firmanın bile kalitesiz ürün göndermesinin tüm ihracatçıların bu pazarları kaybetmesine yol açabileceğini vurguluyor. Soyyiğit, Sao Tome ve Principe’ye yaptıkları ihracatın bedelini almakta herhangi bir sorun yaşamadıklarının da altını çiziyor. Soyyiğit’in verdiği bilgilere göre bu ülkedeki tüccarların yurtdışındaki bankalarda hesapları var. Ancak ödemelerini daha çok Dubai’deki bankalar üzerinden yapıyorlar.

TAVUK ETİNE TALEP YÜKSEK

Sao Tome ve Principe’ye ihracat yapanlardan bir başkası da Yelkenler Tavukçuluk. 2005’ten bu yana Yelpi markasıyla tavuk eti üreten firmanın en önemli pazarı Afrika. Bu kıtadaki ülkelere daha çok yumurtadan kesilmiş tavuk eti ihraç eden firmanın Bursa İnegöl’de kendisine ait ke-simhanesi ve paketleme tesisi var.

Yelkenler Tavukçuluk Yönetim Kurulu Başkanı Cihan Yelken, yumurtadan kesilmiş tavuk etinin pilice göre daha ucuz olmasından ötürü Afrika ülkelerinde ciddi talep gördüğünü belirtiyor. Yelkenler Tavukçuluk ise bu ülkelere daha çok Fransız, Belçikalı, İspanyol trading firmaları aracılığıyla ihracat yapmayı tercih ediyor.

Sao Tome ve Principe’ye de bu kanalla satış yapılıyor. Cihan Yelken, ürünleri trading firmalarına Adapazarı ve Bursa’daki soğuk hava depolarında teslim ettiklerini söylüyor. Firma faturayı da yine bu şirketlere keserek alacağını bunlardan tahsil ediyor. Cihan Yelken, sözlerine şöyle devam ediyor: “Afrika ülkelerinde ödeme konusunda bir sıkıntı yok ancak özellikle güvenliğin az olduğu ülkelere trading şirketleri üzerinden ihracat yaparak her türlü riskten kurtuluyoruz. Bu firmalarla Almanya ve Dubai’de düzenlenen gıda fuarlarında bağlantı kurduk. Geçen yıl 6.5 milyon dolarlık ihracat yaptık. Tavukları Anadolu’daki birçok yöreden toplayıp kendi kesimhanemizde kesiyonız. Yumurtadan kesilmiş tavuk eti pilice göre yüzde 50 daha ucuz olduğu için Afrika’da büyük ilgi görüyor. Tavuk etinin yanı sıra taşlık, ayak, tavuk sırtı, ibik, tavuk kıyması gibi ürünleri de gönderiyoruz. Yılbaşından sonra ürün çeşidimizi artıracağız.”

Bu adayı keşfedenlerden biri de Bursa İnegöl’de üretim yapan Muzaffer Mobilya. Firmanın İhracat Müdürü Gülsüm Topaloğlu, Dubai’deki bir müşterileri kanalıyla Sao Tome ve Principe’ye iki yıl kadar önce oturma grubu ihraç ettiklerini söylüyor. Firmanın asıl ihracat pazarları başta Fas ve Libya olmak üzere Kuzey Afrika ülkeleri. Afrika pazarındaki müşterileri fuarlarda bulduklarını belirten To-paloğlu, Sao Tome ve Principe’ye yönelik çalışmalarının devam ettiğini ve yeni satışlar konusunda umutlu olduklarını söylüyor.

Özbey Men / Para