Başarılı çalışanı şirkette tutmanın yolu
İşveren grup emeklilik sözleşmeleri, tecrübeli ve başarılı çalışanları işte tutmak için iyi bir çözüm yolu olarak kullanılabilir. İşveren katkı payım vergiden düşüyor, çalışan ise daha fazla birikim yapma imkanı buluyor…
Başarılı çalışanları işte tutmak
GÜNÜMÜZDE teknolojinin iş hayatının içinde giderek daha fazla yer alması çalışanların daha fazla uzmanlaşmasını gerektiriyor. Bunun için işverenler daha fazla eğitim, daha fazla tecrübe, daha fazla yetenek arayışında. îş ilanlarında üniversitelerin bilmem hangi dallarından mezun, bilmem hangi dilin yanında, ikinci dil olarak da şu dile hakim, şu kadar yıl tecrübeli eleman arayışları mevcut.
Diyelim ki KOBİ düzeyinde bir işverensiniz, aradığınız yetenekli, nitelikli elemanı buldunuz. îşe başlattınız. Bir iki yıl işinizde tecrübe kazandı, pişmeye başladı. Kurum kültürünü, sizin ne istediğinizi, hedeflerinizi, işi kavradı, Ama bir de bakıyorsunuz başka bir şirketten daha iyi bir teklif almış, size elveda diyor. Ya da tekliflere karşılık ücretini yükseltmenizi istiyor.
KEŞFEDİLMEYİ BEKLEYEN BES TÜRÜ
İşte tam da sizin durumunuza çözüm olacak bir bireysel emeklilik sözleşmesi türü var. Ama daha yaygın olarak kullanılmıyor. Belki kimse farkında değil, belki de adını duyan olmuştur ama ne işe yaradığı konusunda fikri yoktur.
Evet, İşveren grup emeklilik sözleşmesinden söz ediyorum. Aslında bir bireysel emeklilik türü. Ama bireysel emeklilik ile otomatik katılımın hay huyu arasında pek göze batmadan mevzuatta öylece duruyor. Keşfedenler yok mu? Var tabii. Bugüne kadar işveren grup emeklilik kapsamında 605.102 sözleşme imzalanmış, bunlar için sisteme 2.235 milyon TL giriş olmuş.
HEM ÇALIŞANA HEM PATRONA YARIYOR
Peki, ne işe yarıyor bu işveren grup emeklilik sözleşmesi, kime ne faydası var? İşveren grup emeklilik sözleşmesinin güzel tarafı hem çalışana, hem de işverene yarıyor. İşveren çalışana ödediği katkı paylarının bir kısmını vergiden düşebiliyor, çalışan sadakati sağlıyor.
Çalışana yarıyor, çalışan adına bireysel emeklilik sisteminde birikim yapılmış oluyor.
Hadi bakalım, sistem nasıl çalışıyor? İşveren uzun süre birlikte çalışmak istediği, elinden kaçırmak istemediği çalışanlarını, bir işveren grup emeklilik sözleşmesi kapsamında bireysel emeklilik sistemine dahil ediyor. Çalışanları adına ve hesabına her ay düzenli olarak sisteme katkı payı ödüyor. Katkı payları fonlarda yatırıma yönlendiriliyor, çalışan hesabındaki birikim her geçen gün büyüyor.
Fon tercihinde kim bulunuyor, fon dağılımına kim karar veriyor, diye soruyorsanız, kural olarak işveren karar verici durumunda. Çünkü bireysel emeklilik sözleşmesini imzalayan o, katkı paylarını çalışan adma ödeyen o. Ancak işveren isterse bu kararı çalışana bırakabiliyor.
ÇALIŞAN BU BİRİKİMLERİ NASIL HAK EDİYOR?
İşveren bu tür sözleşmelerde yedi yıldan fazla olmamak şartıyla, hak kazanma süresi belirleyebiliyor. Hak kazanma süreleri ve oranlarına ilişkin tablo aşağıda yer alıyor. İşverenle istihdam ilişkisi devam eden çalışan hak kazanma süresinin sonunda işveren grup emeklilik sözleşmesinde, kendi ad ve hesabına olan birikimlerin tamamına hak kazanıyor. Ya da vefat, maluliyet gibi durumlarda hak kazanma süresi bitmeden çalışan veya varisleri sistemdeki birikimleri alabiliyor. Üstelik birikimlerini sistemde bir bireysel veya gruba bağlı bir emeklilik sözleşmesine aktarması halinde başlangıç tarihinden kaynaklanan haklan devam ediyor. Peki bu ne demek? Diyelim ki işveren yedi yıl çalışan adına katkı payı ödedi. Bu sürenin sonunda çalışan birikimini alarak, sistemde kendi adına açılmış bir bireysel emeklilik sözleşmesine aktardı. Bu durumda üç yıl daha katkı payı ödeyerek (ve yüzde 25 devlet katkısı hak ederek) emekli olma kriterlerinden birisi olan 10 yılı tamamlamış oluyor.
Hak kazanma süresi dolmadan işten ayrılırsa ne olacak? Çalışan haklı bir nedene dayalı olarak işten ayrılır veya iş akdi işveren tarafından feshedilirse, işveren iflas veya konkordota ilan ederse sistemdeki birikimleri ve getirilerinin tamamım, hak kazanma süresinin dolmasını beklemeden alabiliyor.
İŞVEREN BU İŞTEN NE KAZANIYOR?
İşveren öncelikle çalışan sadakatim sağlamış oluyor. İkinci olarak da her bir çalışanı için ödediği katkı paylarını doğrudan gider olarak yazabiliyor. Ödenen katkı paylarının çalışanın aylık brüt ücretinin yüzde 15’ine denk gelen ve yıllık brüt asgari ücret kadar olan kısmını, kurumlar vergisi matrahından indirebiliyor. Böylece işveren hem birlikte çalışmak istediği elemanın motivasyonunu yükseltip, şirketten memnuniyetini sağlıyor, hem de giderlerinin bir kısmını vergiden indirme olanağı bulmuş oluyor.
Tam bir kazan-kazan durumu değil mi? Siz ne dersiniz?
Ne yapmalı?
1 – İstanbul’da küçük bir tekstil atölyem var. İşyerimde 45-50 yaş civarı çalışan kadın sayısı fazla. Bu durumda benim işyerim Otomatik Katılım kapsamına alınacak mı? Çalışanları sisteme dahil ederken 45 yaş altında olduğunu hangi tarihe göre tespit edeceğim? Otomatik Katılım kapsamına alınış tarihini mi baz almalıyım, yoksa katkı payı kesintisi yapacağımız tarihi mi? V. OKUYAN / İSTANBUL
işverenler, kapsama alınma tarihi itibariyle şirkette çalışanların tümünü baz alarak çalışan sayısını hesaplayacaklar. Örneğin, 1 Ocak 2018’de işyerinde yaşı ne olursa olsun, SGK bildirgesinde 50‘den fazla, 100’den az çalışan var ise, otomatik katılım kapsamına girmiş olacaklar. Çalışanların bu tarihteki yaşı göz önüne alınarak, 45 yaşını doldurmamış olanlar sisteme dahil edilecek, işyerinde kapsama alınma tarihi itibariyle çalışanların tamamı 45 yaş üstü olsa bile, işveren bir bireysel emeklilik şirketiyle anlaşmak ve bundan sonra işyerine gelecek 45 yaş altı çalışanları ilk günden itibaren sisteme dahil etmek durumundadır.
2 – Bireysel emeklilik sistemine 2015 Şubat’ında girdim. Çalıştığım bireysel emeklilik şirketinden memnun değilim. Birikimlerimi başka bir şirkete aktarmak istiyorum. Birikimlerimi yeni şirkete parça, parça aktarsam, onlar için devlet katkısı alabilir miyim? R. KARAKOÇ / DENİZLİ
Bireysel emeklilik sisteminde düzenlenen sözleşmelerin başka bir şirkete aktarılması durumunda mevcut birikim ve devlet katkılarının tamamının aktarılması gerekmekte. Ayrıca aktarımla gelen birikim tutarına devlet katkısı ödemesi yapılmaz.
3 – Bireysel emeklilik sisteminden Mayıs 2018’de emekli olacağım. Bu zamana kadar yatıracağım katkı paylarının ne kadarı için devlet katkısı alma hakkım var? U. DİNÇER/UŞAK
Bir yıl içerisinde yatırılan katkı payları için alınacak devlet katkısı üst sınırı bir yıllık brüt asgari ücretin yüzde 25’i ile sınırlıdır. Katkı paylarını ister ocak ayının birinde, isterseniz aralığın 31’de yatırabilirsiniz. Ocak ayında yatırdığınız katkı payları için devlet katkıları ocak dönemindeki brüt asgari ücret üzerinden hesaplanır. Aralık ayında yatırdığınız katkı payları için devlet katkıları aralık ayında geçerli brüt asgari ücret üzerinden hesaplanır.
ZEYNEP CANDAN AKTAŞ
