Arazi ve kredi devletten ağaç dikimi devletten

Orman Genel Müdürlüğü, 12 ildeki toplam 345.5 hektar büyüklüğündeki bozuk orman alanını özel ağaçlandırma sahası olarak ilana çıkardı. 49 yıllığına bedelsiz tahsis edilecek sahalar için başvurular, 31 Ağustos-30 Eylül tarihleri arasında yapılacak…

ORMAN Genel Müdürlüğü, 12 ilde 44 parça bozuk orman alanını özel ağaçlandırma sahası olarak ilana çıkardı. Toplam 345.5 hektar büyüklüğündeki saha, gelir getirici orman yetiştirilmek üzere 49 yıllığına bedelsiz tahsis edilecek. Tahsis edilecek arazilerin tahmini yıllık getirisi 14 milyon TL olacak, tlana çıkılan sahalarla ilgili müracaatlar 31 Ağustos-30 Eylül 2016 tarihleri arasında yapılacak. İlan süresinin bitiminde, ilana çıkarılan sahalar ilgili orman işletme müdürlüklerince kura çekilerek tahsis edilecek. Talep edilmesi halinde özel ağaçlandırma sahaları için köy tüzel kişilerine hibe, gerçek ve tüzel kişilere ise kredi desteği verilecek. Özel ağaçlandırmalarda verilen kredi üst limiti 100 bin TL olacak.

49 YILLIĞINA TAHSİS EDİLECEK

Orman Genel Müdürü İsmail Üzmez, 2016 yılında ilan edilen özel ağaçlandırma sahaları hakkında Para Dergisi’ne açıklamalarda bulundu. Ağaçlandırma Yönetmeliği çerçevesinde dokuz Orman Bölge Müdürlüğü’nün sorumluluk alanındaki 12 ilde saha tespitleri yapıldığını açıklayan Üzmez, 44 parça özel ağaçlandırma sahasında toplam 345.49 hektar alan belirlendiğine dikkat çekti. Tespiti yapılan alanların bir ay süreyle ilan edileceğini ve ilan döneminde müracaatların alınacağını söyleyen Üzmez, özel ağaçlandırma sahalarınm 49 yıllığına ve bedelsiz olarak tahsis edildiğinin altını çizdi. Özel ağaçlandırma yapılacak sahalar, 2013, 2014 ve 2015 yıllarında Mayıs-Haziran döneminde ilan edilirken, bu yıl 31 Ağustos-30 Eylül döneminde duyuruya çıkıldı.

12 İLDE İLANA ÇIKILDI

Orman Genel Müdürlüğü’nün bu yıl özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolü veya özel imar-ihya gayesiyle ilana çıkardığı sahalar, Çankırı, Antalya, Bursa, Denizli, Erzincan, Manisa, İzmir, Kahramanmaraş, Sinop, Kastamonu, Karaman ve Konya illerinde bulunuyor. Manisa’da 41.3 hektar, İzmir’de 59 hektar, Erzincan’da 44.8 hektar, Denizli’de 55 hektar, Konya’da 32.4 hektar, Karaman’da 33.7 hektar, Sinop’ta 24.6 hektar, Kahramanmaraş’ta 23.5 hektar, Bur-sa’da 14.2 hektar, Kastamonu’da 7 hektar, Çankırı’da 4.25 hektar, Antalya’da 3.86 hektar bozuk orman alanı, özel ağaçlandırma alanı olarak tahsis edilecek. Özel ağaçlandırmaya konu ilan edilen sahalarını yerinde görmek isteyenlere ilgili orman idaresince gerekli yardım ve destek verilecek.

14 MİLYON TL GELİR

Yıllık program dahilinde yapılan ilanlarda sahaların ortalama parça büyüklüklerinin 8 hektar olarak tespit edildiğini vurgulayan Üzmez, söz konusu arazilerin yıllık getirisine yönelik olarak ise şunları söyledi:

“Bu sahada ceviz yetiştirildiğini değerlendirdiğimizde, ortalama olarak 14 milyon TL gelir getireceği söylenebilir.”

BAŞVURU SÜRESİ BİR AY

Özel ağaçlandırma yapılabilecek sahalar idare ve ilgili orman bölge müdürlüklerinin internet sitesinde 31 Ağustos-30 Eylül tarihleri arasında yayımlanacak. İlan dönemi içerisinde ilgili gerçek ve tüzel kişiler ilgili Orman İşletme Müdürlüklerine müracaat formunu doldurmak suretiyle başvurabilecek. İlanı yapılan ormanlık sahalara ilan süresi içinde tek bir müracaatın olması halinde müracaatı yapan, birden fazla müracaatm olması halinde ise kura sonucu belirlenen gerçek veya tüzel kişi hak sahibi olacak.

İşletme müdürlüğünce kura çekilişinin yeri, tarihi ve saati, yatırılması gerekli olan başvuru bedeli ile başvuru bedelinin yatırılacağı tarih ve saat müracaatçılara yazılı olarak bildirilecek. Kura çekilişine girebilmek için idare tarafından belirlenen ve alanın büyüklüğüne göre 550 TL ile 2 bin 750 TL arasmda değişen başvuru bedeli, müracaatçılar tarafından işletme müdürlüklerine yatırılacak. Müracaat eden kişiler, kura çekilişine kendileri veya noterden onaylı özel yetki belgesine sahip temsilcileri aracılığıyla katılabilecek.

KURA ÇEKİLİŞİ

Kura, komisyon üyelerinden birisi tarafından, katılımcıların huzurunda, müracaatçıların isimlerinin torbadan çekilmesi suretiyle yapılacak. Kura sonucu ilk çekilen müracaatçıdan başlamak üzere ilk üç kişinin yer aldığı hak sahipliliği sıralama tutanağı düzenlenecek. İlk sırada yer alan kişi hak sahibi olarak belirlenecek.

Tek bir müracaat yapılan durumlarda, müracaatçıdan, izin raporunun düzenlenmesi için özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolü ve özel imar ihyaya konu edilen sahanın koordinat özet çizelgesi ile saha izni için gerekli diğer belgeler istenecek. İstenen belgelerin en geç 30 gün içinde orman işletme müdürlüğüne teslim edilmemesi halinde hak sahipliği ortadan kalkacak.

BAŞBAKANLIK İZNİ

Hak sahibi tespit edilen müracaat sahalarının izin raporu tanzim edildikten sonra, uygun görüş alınmak üzere Başbakanlığa gönderilecek. Başbakanlıktan izin alınmasına müteakip iş ve işlemlere devam edilecek.

Hak sahipliği sıralama tutanağında yer almayan müracaatçıların başvuru bedelleri kura çekilişinden sonra iade edilecek. Hak sahipliliği sıralama tutanağında yer alan müracaatçıların başvuru bedelleri saha izni verildikten sonra, saha izni verilen izin sahibinin başvuru bedeli ise izin süresi sonunda faizsiz olarak iade edilecek. Bu süre zarfında saha izninden vazgeçilmesi halinde başvuru bedeli orman idaresine gelir kaydedilecek. İdare tarafından kaynaklanan iş ve işlemlerden dolayı verilen izinin iptal edilmesi halinde başvuru bedeli faizsiz olarak iade edilecek.

PROJELENDİRME ÇALIŞMALARI

Özel ağaçlandırma sahalarında saha izin raporunun onayından sonra, saha ile ilgili olarak özel ağaçlandırma uygulama projesi, müracaatçı tarafından 90 gün içerinde serbest ormancılık bürolarına yaptırılacak. Ardından uygulama projeleri, idareye teslim edilecek. Uygulama projelerinde eksiklik olması halinde bu süre 30 gün uzatılabilecek.

YAPILAŞMAYA KISMİ İZİN

Özel ağaçlandırmada yapılaşmaya kısmı izin veriliyor. Ormanlık alanlarda yapılaşma hangar-depo şeklinde temel kullanılmadan saha büyüklüğüne göre 50 ile 500 metrekare arasında değişiyor. Hazine arazilerinde yapılaşma Milli Emlak Genel Müdürlüğü’nün tebliğine göre şu şekilde yapılıyor: “Kiraya verilen taşınmazlardan imar planı dışında bulunanlar üzerinde Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Mü-dürlüğü’nce onaylanan projeye uygun olmak ve projesinde yer almak kaydıyla, proje sahası alanının binde l’ine kadar sabit olmayan, sökülüp takılabilir elamanlarla yapılan prefabrik yapı gibi geçici nitelikteki yapılaşmaya Bakanlığın uygun görüşü üzerine defterdarlıklarca izin verilebiliyor. Ancak, bu nitelikteki yapılaşma alanı 3 bin metrekareyi geçemiyor. Bu şartlara aykırı yapılaşma yapıldığının tespit edilmesi halinde, İdarece yönetmeliğe göre belirlenecek kullanım bedelleri kiracıdan talep ediliyor ve ayrıca kira sözleşmesi feshediliyor.

TEŞVİK KREDİSİ

Özel ağaçlandırma ve özel imar-ihya çalışmalarında; ormanlık alanlarda ve Hazine arazilerinde proje onayı ve yer tesliminden sonra talep edilmesi halinde köy tüzel kişileri hibe için diğer gerçek ve tüzel kişiler kredi için müracaat edebiliyor. Sahipli arazilerde ise proje onayından sonra kredi için müracaat ediliyor.

KREDİLENDİRİLEN İŞ KALEMLERİ

Gerçek ve tüzel kişilerce yapılacak özel ağaçlandırma çalışmalarında ahşap ihata kazığı veya eşit kollu (L) veya (T) profil demir çit direği, dikenli tel, bağlantı veya tespit malzemesi bedeli ve işçiliği, canlandırma kesimi, arazi hazırlığı, dikim veya ekim, tohum, aşı kalemi, aşı gözü ve aşı yapılması, fidan bedeli, üç yıllık bakım tutarı ve Genel Müdürlük birim fiyatlarına uygun proje yapım bedeli kadar kredi veriliyor.

HİBE BÜTÇESİ 900 BİN TL

Orman Genel Müdürlüğü’nün 2016 yılında özel ağaçlandırma ve özel-imar ihya çalışmaları için ayırdığı hibe bütçesi 900 bin TL, kredi bütçesi ise 15 milyon TL olarak belirlendi. Orman Genel Müdürlüğü. 2016 yılının hibe tahsisi 18 Temmuz 2016 itibarıyla 152 bin 500 TL, kredi tahsisi ise 9 milyon 163 bin 542 TL oldu.

Orman Genel Müdürlüğü’ne bu çalışmalar için 2015 yılında 900 bin TL hibe, 15 milyon 797 bin TL bütçe tahsis edilmişti. 2015 yılı sonunda hibenin 606 bin TL’lik kısmı, kredinin ise 9 milyon 732 bin TL’si kullandırıldı.

KREDİ ÜST LİMİTİ 100 BİN TL

Orman Genel Müdürlüğü’nün özel ağaçlandırmalarda verdiği kredilerde üst limit 100 bin TL olarak uygulanıyor.

Bakım giderlerinde ödeme, uygulama projesinde yer aldığı şekilde bakımın yapıldığına dair komisyonca düzenlenen ölçü tespit tutanağına göre hak ediş raporu düzenleniyor. Toplamda üç kez olmak üzere üç ayrı yılda uygulama projesi doğrultusunda (örneğin 2016 yılı, 2017 yılı ve 2018 yılı) yapılan bakımların ödemesi yapılıyor. Orman Genel Müdürlüğü, özel orman fidanlıklarında kredi üst limitini ise 50 bin TL olarak uyguluyor.

VERİLEN KREDİLERİN VADESİ

Asli orman ürünü veren ağaç ve ağaççık (meşe, kayın, göknar, sedir, çam gibi) türleriyle saf veya karışık olarak yapılan özel ağaçlandırma çalışmalarına verilen kredi 30’uneu yılın ekim ayında faizsiz olarak defaten tahsil ediliyor.

Gelir getirici ceviz, kestane, antepfıstığı, badem, harnup, alıç, defne, mahlep, kuşburnu ve sakız gibi odun dışı orman ürünlerinden faydalanılan türler ile kavak, kızılağaç, okaliptüs ve benzeri hızlı gelişen türler kullanılarak saf veya karışık olarak yapılacak özel ağaçlandırma çalışmalarında verilen kredi 15’inci yılın ekim ayında Ziraat Bankası’nın küçük ölçekli tarımsal işletme tanımına giren üreticilere uyguladığı kredi faizinin yedide biri oranında yıllık faiz uygulanarak defaten tahsil ediliyor.

94 BİN HEKTARDA ÖZEL AĞAÇLANDIRMA

Türkiye genelindeki özel ağaçlandırma alanı, toplam orman varlığının yüzde 0.43’ünü oluşturuyor. Bugüne kadar 94 bin hektar alanda özel ağaçlandırma çalışması yapıldığını söyleyen İsmail Üzmez, bunların 70 bin hektarının badem, ceviz, zeytin, harnup ile yapılan çalışmalar olduğunu vurguladı. Üzmez’in verdiği bilgiye göre özel ağaçlandırma çalışmalarında öne çıkan iller İzmir, Balıkesir, Bursa, Antalya, Denizli, Adana, Mersin, Şanlıurfa ve Adıyaman oldu. Hakkari ve Şırnak illerinde ise bu zamana kadar özel ağaçlandırma çalışmaları yapılmadı.

SAHA TESPİTİ KRİTERLERİ

Orman Genel Müdürlüğü, saha tespitlerini belli kriterler çerçevesinde yapıyor. Saha tespitlerinin mahallinde oluşturulan komisyonlarca teknik, idari ve hukuki kriterlere göre değerlendirilip, tespit edildiğini söyleyen Orman Genel Müdürü İsmail Üzmez, amenajman planlarında ve aktüel durum itibarıyla “bozuk orman alanı” olarak tespit yapılan yerlerin özel ağaçlandırmaya konu edilebildiğini dile getirdi. Üzmez, 28 Orman Bölge Müdürlüğü’nde yıllık programa göre özel ağaçlandırmaya konu ormanlık sahalar tespit edildiğini kaydetti.

EN ÇOK CEVİZ VE BADEM

Özel orman ağaçlandırmasında en çok yapraklı ve ibreli orman ağaçları yanında gelir getirici türlerden olan ceviz, badem, harnup, kuşburnu, zeytin türleriyle özel ağaçlandırma çalışmaları yapılıyor. Özel ağaçlandırma çalışmalarının genellikle badem ve cevize yönelik olduğuna dikkat çeken Üzmez, özel ağaçlandırma çalışmalarında başlangıçtaki hedefin bozuk orman alanlarında ve hazine arazilerinde aslı türlerle orman kurulması olduğunu anımsattı. Üzmez, 1998 yılında yapılan mevzuat değişikliği ve 2003 yılında yeterli teşvikin sağlanmasıyla gelir getirici türlerin hızlı bir şekilde artışının sağlandığını vurguladı.

Yapılan çalışmalarda orta vadede Türkiye ihtiyacının karşılanabilmesinin hedeflendiğini dile getiren Üzmez, uzun vadeli hedeflerinin ise ihracat olduğunu kaydetti.

Hane başına bin 500 TL gelir

Hükümet programında yer alan “5 Bin Köye 5 Bin Orman Projesi” çerçevesinde, yapılacak çalışma ile gelir getirici tür ağaçlandırmaları ile her köye bir orman kurarak, bu alanlardan elde edilecek odun dışı ürünlerinin mahalli halkın faydalanmasına sunulması ve milli gelir içerisinde en düşük gelire sahip kırsalda yaşayan orman köylülerinin gelir düzeyinin artırılması hedefleniyor. Bütün bu çalışmaların 2016-2019 yıllarını kapsayacak bir eylem planına konu edileceğini söyleyen İsmail Üzmez, “Dört yıl içerisinde 5 bin köye 5 bin orman kurulması sağlanacak. Projeyle birlikte hane başına aylık ortalama bin-bin 500 TL gelir öngörülüyor” dedi. Söz konusu köyler belirlenirken köyün öncelikle orman köyü olması, gelir düzeyinin düşük olması ve dikilecek fidan türünün ekolojisine uygun orman içi boşluklarının ve dikilecek fidanların sulanmasına imkan verecek su kaynaklarının bulunmasına dikkat edilecek. Üzmez’in verdiği bilgiye göre “5 Bin Köye 5 Bin Orman Projesi” kapsamında yapılacak arazi hazırlığı, fidan dikimi, sahanın dikenli tel ile koruma altına alınması, fidanlar etrafında üç yıllık ot alma-çapa yapılmasına ait bütün çalışmalar Orman Genel Müdürlüğü tarafından yerine getirilecek. Henüz yapım aşamasında olan projede, uygulayıcı birimler tarafından yapılacak saha seçimlerinden sonra gönderilecek veriler ile proje maliyeti ortaya çıkacak.

Maden sahaları rehabilitasyonu

Maden Sahaları Rehabilitasyonu Eylem Planı ile beş yılda bin 628 adet terk edilmiş maden sahasına ait toplam 5 bin 805 hektarlık bir alanın çeşitli şekillerde rehabilitasyonu sağlanacak. Bu kapsamda 2014 yılında 114 adet sahada çalışma yapıldığını ve 7 bin 460 dekar alan rehabilite edildiğini açıklayan Orman Genel Müdürü İsmail Üzmez şunları kaydetti:

“Bu alanlara bulundukları yöreye uygun fidanlar dikilerek çevreyle uyumlu olacak şekilde rehabilitasyonları sağlandı. 2015 yılında ise 160 adet terk edilmiş maden sahasında çalışma yapılarak, bin 18 hektar alanın tabiata yeniden kazandırılması yönünde çalışmalar yapılmış olup bu çerçevede faaliyetler yurt genelinde sürüyor.”

17.8 milyon hektar orman tapuya alındı

Hükümet, 2019 yılı sonuna kadar ormanların tamamının tapu ve tescil İşlemlerinin tamamlanmasını hedefliyor. Amenajman planlarına göre toplam orman alanı 21 milyon 700 bin hektar düzeyinde bulunuyor. 2015 yılı Eylül ayı sonu itibarıyla kadastrosu yapılan orman alanı 21 milyon 624 bin hektar, tescil edilip tapuya bağlanan orman alanı ise 17 milyon 800 bin hektar düzeyinde.

Tüzel kişilere en fazla 300 hektar

Ormanlık alanlar ve hazine arazileri özel ağaçlandırmaya konu edilmeleri halinde mevzuatları çerçevesinde ilana çıkarılıyor. Ormanlık alanlar, bedelsiz olarak, hazine arazileri ise çok düşük bedelle kiralanıyor. Hazine arazilerinde 358 sıra sayılı tebliğ çerçevesince saha izini veriliyor. Saha büyüklüğünün alt sınırı 0.5 hektar olarak uygulanıyor. Gerçek kişilere ormanlık alanlarda en fazla 50 hektar saha verilebiliyor. Devlet ormanlarından 50 hektar ve üstü saha izni verilmiş gerçek kişilere bu sahaları devretmiş olsalar dahi yeniden özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolü ve özel imar-ihya amacıyla saha izni verilmiyor. Bir ilan döneminde tüzel kişilere ise, en fazla 300 hektar saha tahsisi yapılabiliyor.

Ali ATAİYİBİNER / Konya Meram Ziraat Odası Başkanı
Gelir getirici ormanlara ilgi var

Bozulmuş orman vasıflı arazilerin gelir getirici ormanlara dönüştürülmesine sıcak bakıyoruz. Orman vasıflı arazilerin çoğunda, makilik dışında ağaç kalmadı.

Orman vasfını yitirmiş makiliklerin, hayvancılık yapanlara çok az bir katkısı oluyor. Onun dışında ne ekonomiye, ne bölge halkına bir katkısı yok. Bozuk orman arazilerinin gelir getirici ormanlara dönüştürülmesi geç bile kalmış bir uygulama.

Gelir getirici ağaç türleri arasında bulunması ve bölge iklimine uygun olması nedeniyle Konya’da daha çok badem ve ceviz ağaçları tercih ediliyor.

Yöre halkı, orman ve hazine arazilerinde oluşturulacak gelir getirici ormanlara ilgi gösterip talip oluyor. Özel ağaçlandırma sahası olarak ilan edilen büyük çaplı arazilerde ise yöre halkı altından kalkamayabiliyor. Dışarıdan, yabancı talipler çıkabiliyor. Orman ve Hazine arazilerinde yapılan saha izinlerinde zaman zaman dışarıdan gelen yatırımcıya bir takım tepkiler olabiliyor.

Hamdi GEMİCİ / Denizli Ziraat Odası Başkanı
Geleceğe yapılan büyük yatırım

Denizli’de ceviz ve badem ormanları oluşturuluyor. Bu geleceğe yapılan bir yatırım. İlimizde bir süre önce hâzineye ait alanlar, uzun vadeli kiralanarak ceviz ormanlarına dönüştürüldü. Eylem planları hazırlandı. İlk etapta yapılan ağaçlandırmalar ve devam eden çalışmalarla birlikte Denizli, “kapama ceviz alanlarıyla”, Türkiye’nin en büyük ceviz alanı olarak bilinen Manisa’yı geçti. Ceviz uzun ömürlü bir meyve. Pazarlamasını yapamasanız bile uygun depolama şartları sağlandığında üreticiyi uğraştırmıyor. Hemen elden çıkarılmadığında, üreticinin elinde patlamıyor.

Talebi yüksek, arzı ise düşük. Ceviz beşinci yaşa girdiğinde verime başlıyor. Altıncı yıldan itibaren giderek artan bir verime sahip oluyor. İnsanların refah seviyesini altı yedi yıldan itibaren artıracak bir ürün. Badem de aynı şekilde. Bölge halkının gelir düzeyi artacak.

Özden GÜNGÖR / TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Genel Başkanı
Halkın gelir düzeyi artacak

Denizli’de ceviz ve badem ormanları oluşturuluyor. Bu geleceğe yapılan bir yatırım. İlimizde bir süre önce hâzineye ait alanlar, uzun vadeli kiralanarak ceviz ormanlarına dönüştürüldü. Eylem planları hazırlandı. İlk etapta yapılan ağaçlandırmalar ve devam eden çalışmalarla birlikte Denizli, “kapama ceviz alanlarıyla”, Türkiye’nin en büyük ceviz alanı olarak bilinen Manisa’yı geçti. Ceviz uzun ömürlü bir meyve.

Pazarlamasını yapamasanız bile, uygun depolama şartları sağlandığında üreticiyi uğraştırmıyor. Hemen elden çıkarılmadığında, üreticinin elinde patlamıyor. Talebi yüksek, arzı ise düşük. Ceviz beşinci yaşa girdiğinde verime başlıyor. Altıncı yıldan itibaren giderek artan bir verime sahip oluyor. İnsanların refah seviyesini altı yedi yıldan itibaren artıracak bir ürün. Badem de aynı şekilde. Bölge halkının gelir düzeyi artacak.