Afrika Ülkesi Gabon Türk Girişimciler İçin Cazip Bir Pazar

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan bu hafta Gabon, Nijer ve Senegal’e gidiyor. Bu ülkelerden özellikle Gabon, 16 bin 600 dolar kişi başına milli gelirle Türk girişimciler için cazip bir pazar. THY de Gabon’a bu yaz direkt sefer başlatacak…

AFRİKA ülkeleriyle Türkiye arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkiler hiç olmadığı kadar iyi düzeyde. Son yıllarda gerek siyaset gerekse iş dünyasından karşılıklı olarak sürekli heyetlerin gelip gittiğine tanık oluyoruz. Nitekim Başbakan Recep Tayyip Erdoğan da bu hafta Gabon, Nijer ve Senegal’i ziyaret ediyor. Erdoğan’ın 6-11 Ocak tarihleri arasında yapacağı ziyarete başta ihracatçılar olmak üzere çok sayıda işadamının da katılması bekleniyor.

Bu ülkelerden Gabon’un, Nijer ve Senegal’den hatta tüm Afrika ülkelerinden önemli bir farkı var. 1.5 milyon nüfuslu Gabon, 16 bin 600 dolar kişi başı milli gelirle kıtanın en zengin ülkesi. Bu yüzden biz de Gabon’u mercek altına aldık…

Batı Afrika ülkesi Gabon; Atlas Okyanusu, Ekvator Ginesi, Kamerun ve Kongo’yla komşu. Ekonomisi ağırlıklı olarak yeraltı kaynaklarına dayalı. Özellikle de elmas bakımından zen gin yataklara sahip. Sadece elmas değil petrol ve uranyum gibi başka değerli madenleriyle de söz sahibi.

Dünyadaki manganezin yüzde 45’i bu ülkede. Topraklarının 4’te 3’ü ormanlarla kaplı olan Gabon, orman ürünleri ihracatından da önemli döviz elde ediyor, thraç ettiği kereste özellikle yat yapımında kullanılıyor.

BÜYÜKELÇİLİĞİMİZ VAR

Gabon’un başkenti Libre-: ville’deki büyükelçiliğimiz 2011 başında açıldı. Türkiye’yi orada Büyükelçi Ahmet Demirer temsil ediyor. Gabon’un Ankara büyükelçiliğinin de bu yıl açılması planlanıyor. Şimdilik Gabon’u Türkiye’de fahri konsoloslar temsil ediyor. Bu görevi Ankara’da emekli büyükelçi Kaya Toperi, İstanbul’da ise Size Technologi-es’in patronu Dr. Murat Sönmez yürütüyor.

Kaya Toperi, bu görevi 1999 yılında üstlenmiş. Türkiye’nin Seul Büyükelçisi olduğu dönemde bu şehirde birlikte görev yaptığı Gabonlu meslektaşının daha sonra kendisini hükümetine önermesi üzerine bu göreve atanmış. Toperi’nin Gökyay Toperi Communications isimli şirketin kurucu ortağı olduğunu da belirtelim…

BİRÇOK ANLAŞMA İMZALANDI

Toperi, iki ülke arasındaki siyasi ilişkilerin son yıllarda hızlandığını, cumhurbaşkanlığı düzeyinde karşılıklı ziyaretler yapıldığını hatırlatıyor: “2011 yılında Gabon Savunma Bakanı Ankara’ya resmi ziyarette bulundu. Askeri işbirliği konusunda mutabakat zaptı imzalandı. Geçen yıl Cumhurbaşkanı Abdullah Gül bazı Batı Afrika ülkelerine yaptığı ziyaret sırasında Gabon’a da gitti. Gabon Cumhurbaşkanı Ali Bongo Ondimba da yine geçen yıl Türkiye’ye resmi ziyarette bulundu. İki ülke birçok alanda ilişkilerini geliştirmeye başladı.”

Murat Sönmez’in İstanbul Fahri Konsolos olmasına ise bu ülkede 2009 yılında bir GSM operatörünün altyapı denetim işini alması vesile olmuş. Sönmez, Şubat 2012’den beri bu görevi yürütüyor. Sönmez’den önce aynı görevi DEİK Türk-Avrasya İş Konseyleri Başkanı Tuğrul Erkin yürütüyordu.

İŞ ALMAYA BAŞLADIK

Murat Sönmez, Gabon’da Türk firmaları açısından özellikle altyapı yatırımları konusunda fırsatların olduğunu belirtiyor. Nitekim Enka İnşaat, Rönesans Holding, Vefa Group, Dorçe Prefabrik, Aksan Alüminyum gibi firmalar başta konut olmak üzere inşaat sektörüyle ilgili birtakım işler almış.

Sönmez’in verdiği bilgilere göre Gabon hükümeti, yabancı sermaye çekmek için birçok düzenleme yapmış. Bunlardan en önemlisi, yabancı sermayeli şirketlerin yaptıkları yatırımların koruma altına alınması. Vergi konusunda da ciddi teşvikler var. Sönmez, serbest bölgede yapılan yatırımların ilk 10 yıl gelir vergisinden, 25 yıl ise KDV’den muaf olduğunu vurguluyor. Aynı muafiyet ticari faaliyetler için de geçerli.

Murat Sönmez, Türkiye ile Gabon arasındaki siyasi ve ekonomik ilişkilerin son dönemde daha da geliştiğine dikkat çekiyor. Ardından da süreci ve bölgeye yönelik fırsatları şöyle anlatıyor:

İHRACATIMIZ DEVEDE KULAK

“Gabon’la Türkiye arasındaki ticaret son yıllarda artmaya başladı. 2011 yılında ihracatımız 31 milyon dolardı. 2012’de bunun 50 milyon doları geçtiğini tahmin ediyoruz. Gabon, Afrika’nın kişi başına milli gelir açısından en zengin ülkesi. Petrol, tomruk, demir ve manganez madenleri açısından çok güçlü. Bizse Gabon’a daha çok gıda ve inşaat malzemeleri satıyoruz. Buna karşılık genelde işlenmiş ağaç ürünleri ithal ediyoruz. Türk firmaları bu ülkeye her türlü gıda ürünü satabilir. İnşaat malzemeleri, beyaz eşya, elektronik eşya bakımından da pazar var. Gabon’dan ise orman ürünleri ithal edilebilir.”

Dış ticaret fazlası veren Gabon, 2012 yılında yaklaşık 3.5 milyar dolarlık ithalat yaptı. İhracatı ise 10 milyar dolar civarında. Türkiye’nin bu ülkeye sadece 50 milyon dolarlık ihracat yaptığı düşünülürse alınacak daha çok yol olduğu görülüyor. Öte yandan Gabon, Orta ve Batı Afrika’daki diğer ülkelerle ticaret yapılabilmesine de imkan tanıyacak jeopolitik bir konumda bulunuyor. Son yıllarda başta Çin ve ABD olmak üzere birçok ülke Gabon’la ilişkilerini geliştirmeye çalışıyor.

DEİK, İŞ KONSEYİ KURUYOR

Gabon’a Fransa, Almanya, Fas ve Kenya üzerinden gidilebiliyor. Türk Hava Yolları’nın (THY) bu ülkeye henüz direkt uçuşu yok. Ancak önümüzdeki yaz başkent Libreville’e seferlerin başlaması bekleni-yor.Bu arada, DElK’in de Türk Gabon İş Konseyi kurmak için çalışmalara başladığını belirtelim. Şu anda yürütme kurulu oluşturuluyor. İş konseyinin kurulması amacıyla Gabon iş dünyasıyla da temasa geçilmiş durumda.

Zuhal MANSFIELD / Türk-Afrika İş Konseyleri Başkan Yardımcısı
Afrikalı öğrenciler kilit konumda

Afrika’yı tek bir ülkeymiş gibi düşünmemek gerekiyor. Her ülkenin kendine has özellikleri var. Afrika ülkelerinde işlenmiş gıda, tekstil ve ayakkabının yanı sıra küçük ev aletleri gibi hafif sanayi ürünlerine ihtiyaç var. Gümrük Birliği’nden dolayı bu ülkelere yüzde 30 gümrük vergisi ödeyerek giriyoruz. Oysa AvrupalI firmalar sıfır vergiyle mal satıyor. Bu dezavantajı ortadan kaldırmak için Afrika Birliği’ne girmemiz veya serbest ticaret anlaşmaları imzalamamız gerekiyor. Bugün İran bu birliğe girmek için çalışıyor.

Türk firmaları Afrika pazarına girmeye başladı ama hızlı hareket etmemiz gerekiyor. Üniversitelerimiz Afrikalı öğrencilere burs vermeli. Türkiye’nin bu ülkelerde tanıtımı ve Türk şirketlerin bu bölgede daha aktif olmaları açısından bu çok önemli. Türk şirketleri Afrikalı öğrencilere staj imkanı sağlarsa yarın orada çalıştıracakları personeli de yetiştirmiş olurlar.

Gabon’a ne satılabilir?

Makarna Bisküvi
Domates salçası
Meyve suyu
Kanatlı etler
İnşaat malzemeleri
Buzdolabı
Klima
Televizyon
Mobilya
Ev tekstili
Hazır giyim
Temizlik ürünleri
Çeşitli makineler
Otomotiv yan sanayi

Özbey Men / Para