ABD enerji ihalelerinde 300 milyar dolarlık fırsat

ABD enerji ihalelerinde 300 milyar dolarlık fırsat

Küresel ekonomide liderliği Çin’e kaptırmak istemeyen ABD, enerji altyapısını yenilemek için 2030’a kadar 300 milyar dolarlık ihale açacak. Özellikle güç trafolarının yenilenmesinde yüzde 80 ithalata yönelen ABD, Türk firmaları için de önemli fırsatlar sunuyor. Türkiye’deki firmaları bu pazara çekebilmek için ABD’li danışmanlık şirketleri art arda ofis açıyor.

ABD, ithalatçı konumda olduğu enerji sektörünü yeniden yapılandırmak için 300 milyar doları aşan yatınm atağına geçti. Son yıllarda kayagazı teknolojisi ile petrol ve doğalgaz ihtiyacını büyük ölçüde karşılamâya başlayan ABD, elektrik üretimini temiz ve yenilenebilir hale getirebilmek için de küresel çapta yatırımcı avına çıktı. ABD merkezli danışman şirketler, bu amaçla Çin, Güney Kore ve Avrupa ile birlikte Türkiye’de de temsilcilik açıp faaliyete başladı.

ABD Enerji Bakanlığı’mn verilerine göre, bu ülkede elektrik üretim altyapısının yeniden yapılandırılması için 2009’dan bu yana 23 milyar dolarlık ihale düzenlendi.

Aynı dönemde yalnızca trafo ithalatına yaklaşık 4 milyar dolar harcandı. 2030’a kadar yapılması planlanan yatırımların toplam tutarının 240 ile 320 milyar dolar arasında gerçekleşmesi bekleniyor. ABD’nin enerjide bu kadar devasa bir yatırım planı yapmasının nedenini ise enerji nakil ve dağıtım sistemlerinin yaşlanması ve çevreye zarar verecek noktaya gelmesi oluşturuyor.

TRAFO YAŞI 40’A ÇIKTI

ABD Enerji Bakanlığının yayınladığı ABD’nin Güç Trafoları ve Elektrik Şebekesi’ raporuna göre, ülkede faaliyet gösteren trafoların ortalama yaşı 32. Ülkenin en fazla elektrik tüketilen kentlerinden biri olan Los Angeles’da bu sayı 40’a kadar çıkıyor. Avrupa Birliği (AB) ortalaması ise 21. 2010’dan beri ülkedeki trafo ihtiyacının yüzde 80’i ithalat yoluyla karşılanıyor. 2030 yılına kadar enerji iletimine yapılacak yıllık ortalama yatırımın 12 ile 16 milyar dolar arasında olacağı tahmin ediliyor.

Son üç yılda 1 milyar dolarlık güç trafosu alımı gerçekleştiren ABD pazarında, dünyadaki trafoların yüzde 20’si satılıyor. 2005 ve 2011 yılları arasında ABD’de büyük güç trafo ithalatının toplam değeri yüzde 31 oranında büyüdü.

TÜRK ŞİRKETLERİNE FIRSAT

Dünya enerji piyasasındaki üreticilere ABD’deki enerji ihaleleri konusunda danışmanlık hizmeti veren Western Energy Group Company (WENCO) CEO’su Bruce Movahedi, Türkiye’deki enerji ve inşaat firmalarını ABD pazarına giriş yapmaya çağırıyor. Merkezi Los Angeles’da olan WENCO’nun Hamburg ve Şangay ile birlikte İstanbul’a da temsilcilik açma kararı aldığını dile getiren Movahedi, “Tüm dünyada ABD pazarına yatırımcı çekmek için çalışıyoruz. Türkiye’deki başarılı şirketler de şu anda Çinli ya da Güney Koreli firmalar ile kalite, AR-GE ve insan kaynakları konusunda rahatlıkla yarışabilecek düzeyde. Bu avantajlar ABD pazarına girmek için kullanılabilir” diyor. Movahedi, isim vermese de bir Türk enerji şirketinin ABD’deki 35 milyar dolarlık bir trafo ihalesinde 17 yabancı firma içinde ikinci olduğuna dikkat çekiyor.

Ancak Türk şirketlerinin bu dev pazardaki en önemli dezavantajı, ABD bürokrasisi ve kanunlarını Çinli firmalar kadar iyi tanımıyor olmaları. Birçok şirket ABD pazarını göz alıcı bulsa da bu pazara yatırım yapmayı göze alamıyor. ABD’nin coğrafi uzaklığı nedeniyle kâr getirmeyen bir pazar olduğunu düşünmenin büyük bir hata olacağını dile getiren Movahedi ise Türk şirketlerinin özellikle insan kaynaklarına odaklanması gerektiğini vurguluyor. “Türk şirketleri ile görüşmelerde üç ayda altı farklı satış temsilcisi ile muhatap oluyorsunuz. Bu değişmeli” diyen Movahedi, şunları söylüyor: “Çin de Güney Kore de buraya malzeme getirmiyor, deneyimini ve AR-GE’sini getiriyor. Son yıllarda Güney Koreli firmalar ABD enerji pazarında aralarında gizli anlaşma yaptıkları gerekçesi ile kamu ihalelerinden uzak tutuluyor. Bu, Türk firmalarının kendini göstermesi için çok önemli bir fırsat.”

GÜÇLÜ OLMAK ŞART

ABD’nin son yıllarda sessiz sedasız enerji sektörünü büyük bir dönüşüme tabi tuttuğuna dikkat çeken Boshporus Gaz Genel Koordinatörü ve DEİK Başkan Yardımcısı Tuğrul Erkin, “ABD, kayagazı üretimi ile birlikte enerjide dışa bağımlı olmaktan kurtuluyor. Hatta ihracatçı konuma yükseliyor. Bu durum küresel enerji piyasasını değiştirecek. Başka bir pazar oluşacak” diyor.

Türk enerji şirketlerinin ABD’deki dönüşümden pay almasının mümkün olduğunu belirten Erkin, şunları dile getiriyor: “Çin’in bu alanda büyük ağırlığı var. Avrupalı şirketlerden yüzde 25-30 daha ucuza türbin satıyorlar. ABD pazarında var olmak için güçlü bir sermaye yapısı gerekiyor.”

REKABET İHRACATA ZORLUYOR

ABD enerji pazarı daha şimdiden Türk trafo üreticilerinin radarına girmiş durumda. Türkiye’nin önde gelen trafo üreticilerinden Best Trafo Yönetim Kurulu Üyesi Sinan Yırcalı “ABD enerji pazarındaki yenilenmeyi bekliyorduk. Altyapı yenilenmesi zaten Obama’nın 2008’deki seçim vaatlerinden biriydi.

ABD pazarındaki alış yöntemleri ve uzun dönemli kontratlar, yalnızca trafo değil tüm elektrik ekipmanları şirketleri için cazip” diyor. Dev ABD şirketlerinin dünyanın her yerinden büyük ölçekli alımlar gerçekleştirdiğine dikkat çeken Yırcalı, “ABD pazarı uzun vadeli girilebilecek bir pazar. Yani üretiminizin bir bölümünü sürekli olarak ABD için ayırmak zorundasınız. Aksi takdirde 2 trafo sattım geldim diyebileceğiniz bir yer değil” diye konuşuyor.

Kocaeli’nde 5 bin metrekarelik alanda üretim ve depolama hizmeti veren TEM Trafo’nun genel müdürü Emre Kocaoğlu ise, ABD pazarının trafo, kablo, izolatör gibi alanlarda üretim yapan Türk şirketleri için çok büyük fırsatlar sunduğunu söylüyor. 8 yıldır trafo sektöründe olmalarına rağmen daha önce hiç ABD pazarına girmeyi düşünmediklerini dile getiren Kocaoğlu, “Ancak Türkiye’deki pazara son yıllarda irili ufaklı çok şirket girdi. Ülke genelinde trafo sektöründe iş yapan 80’e yakın firma var. Rekabet her geçen gün artıyor. Bu da bizi ihracat imkanlarını aramaya itti” diye konuşuyor.

Trafo şirketlerinin son yıllarda Irak, Libya ve Türkmenistan’da önemli işler yaptıklarını hatırlatan Kocaoğlu, şunları söylüyor: “Şimdi karşımızda muazzam hacmiyle ABD pazarı var. Sektörde kurumsal standartlarını sağlamış, rekabetçi şirketler ABD pazarına giriş yapmaya çalışıyor. En ufağı 30 milyon dolarlık ihalelere adınızı yazdırmanız bile çok önemli bir prestij sağlıyor. Gündemimizde özellikle Los Angeles’deki ihaleler var.”

ARAM EKİN DURAN