Borsada Devre Kesmek Nedir?

Borsada Devre Kesmek Nedir Ne İşe Yarar

Borsada devre kesmek, bir hisse senedinin ya da endeksin fiyatında aşırı dalgalanmalar yaşandığında işlemlerin geçici olarak durdurulması anlamına gelir. Devre kesme mekanizması, yatırımcıları ani ve büyük fiyat hareketlerinden korumak, piyasada sağlıklı fiyat oluşumunu sağlamak ve panik satışlarını veya alımlarını önlemek amacıyla kullanılır.

Devre Kesme Mekanizmasının İşleyişi

1. Fiyat Limitleri Belirlenir:
   • Her hisse senedi için belirli bir fiyat aralığı (yüzde olarak ifade edilen bir bant) tanımlanır.
   • Bu aralık, hisse senedinin bir önceki gün kapanış fiyatına göre hesaplanır.
2. Aşırı Dalgalanma Tespit Edilir:
   • Bir hisse senedinin fiyatı belirlenen üst ya da alt limite ulaştığında devre kesici mekanizma devreye girer.
3. İşlemler Durdurulur:
   • İşlem durdurma süresi genellikle birkaç dakika ile sınırlıdır. Bu süre boyunca emir toplama yapılır ancak işlem gerçekleşmez.
4. İşlemler Yeniden Başlar:
   • Belirlenen duraklama süresi sona erdikten sonra, hisse senedinde işlemler yeniden açılır ve alım-satım devam eder.

Devre Kesme Türleri

1. Hisse Bazlı Devre Kesme:
   • Bir hisse senedinin fiyatı, belirlenen fiyat limitlerinin dışına çıkarsa sadece o hisse için işlemler durdurulur.
2. Endeks Bazlı Devre Kesme:
   • Borsa genelinde bir endeksin, örneğin BIST 100’ün, belirli bir oranda değer kaybetmesi veya artış göstermesi durumunda tüm piyasada işlemler durdurulur.
3. Volatilite Bazlı Devre Kesme:
   • Hisse senedinde ani ve büyük hacimli işlemler gerçekleştiğinde devre kesici devreye girer. Bu tür kesmeler, fiyat dalgalanmalarından ziyade işlem hacmiyle ilişkilidir.

Devre Kesmenin Amacı

• Piyasa Dengesini Sağlamak:
  • Aşırı fiyat hareketlerini yavaşlatarak daha sağlıklı fiyat oluşumuna olanak tanır.
• Yatırımcıyı Korumak:
  • Ani ve beklenmedik fiyat hareketleri nedeniyle yatırımcıların zarar görmesini önler.
• Panik Alım-Satımı Önlemek:
  • Piyasada oluşabilecek ani spekülatif hareketlerin etkisini minimize eder.
• Bilgi Akışına Zaman Tanımak:
  • Yatırımcılara fiyat hareketleriyle ilgili bilgileri analiz etme ve doğru karar alma süresi sunar.

Avantajları

1. Panik Önleme:
   • Ani ve sert fiyat hareketlerinin durmasını sağlayarak yatırımcıların duygusal kararlar almasını engeller.
2. Sağlıklı Fiyat Oluşumu:
   • Emirlerin toplanması ve yeniden değerlendirilmesi, fiyatların daha mantıklı seviyelerde dengelenmesini sağlar.
3. Yatırımcı Güveni:
   • Piyasadaki aşırı volatiliteye karşı koruma mekanizması, yatırımcıların güvenini artırır.

Dezavantajları

1. Fırsat Kaybı:
   • Bazı yatırımcılar için devre kesme süresi, uygun alım-satım fırsatlarının kaçmasına neden olabilir.
2. Spekülasyon:
   • Devre kesme öncesinde veya sonrasında spekülatif hareketler artabilir.
3. Hacim Kaybı:
   • Devre kesme sonrasında işlem hacmi azalabilir ve piyasa likiditesi düşebilir.

Örnek: Devre Kesmenin Uygulanması

Bir hisse senedinin fiyatı, önceki gün kapanış fiyatına göre belirlenen %10’luk limitin üzerine çıkarsa (örneğin 100 TL’den işlem gören bir hisse, 110 TL’ye ulaşırsa), Borsa İstanbul’un devre kesici sistemi devreye girer. İşlemler durdurulur ve yeniden fiyat dengesi sağlanana kadar beklenir. Belirlenen süre sonunda işlemler tekrar açılır.

Borsada devre kesme, piyasaların sağlıklı işlemesini ve yatırımcıların ani fiyat dalgalanmalarından korunmasını amaçlayan bir güvenlik mekanizmasıdır. Yatırımcılar, bu mekanizmanın işleyişini anlayarak daha bilinçli alım-satım kararları alabilirler. Devre kesmelerin doğru yönetimi, piyasaların istikrarını korumada önemli bir rol oynar.

• Bedelsiz Sermaye Artırımı Nedir?
• Bedelli Sermaye Artırımı Nedir?
• Borsada Kredili İşlem Nedir?
• Borsada Yan Tahta Nedir?
• Borsada KAP Nedir?