Tarımsal Pazarlama

Tarımsal pazarlama, tarım ürünlerinin üreticiden son tüketiciye ulaştığı ana kadarki olayları inceleyen bir bilim dalıdır. Tarımsal pazarlama, çiftçinin üretime ilk adımı atması ile başlamakta ve malların üretiminden tüketimine geçen bütün faaliyetleri içine almaktadır. Tarımsal pazarlama, ürünlerin satışı, satışın organizasyonu ve ürünlerin fiyatlarının oluşması olaylarını da kapsamaktadır. Çiftçinin yalnız ürünlerin üretimi ile ilgili teknik ve ekonomik sorunları değil, aynı zamanda, ürünün satışı ile ilgili ekonomik, idari ve teknik sorunları da bilmesi üretim faaliyetlerinin başarısı için gerekli olmaktadır.

Tarımda üreticinin hangi ürünü üreteceğine karar vermesi ile pazarlama süreci başlamakta, üretim için gerekli girdi temini, ürünün hasadı veya derimi ürünün pazara hazırlanması ve tüketiciye ulaştırılmasına kadar devam etmektedir. (Güneş, 1996, s. 3-4)

Tarımsal pazarlama fonksiyonları, tarımsal pazarlamanın ana hizmetleri olarak;
1. Toplama,
2. İşleme,
3. Dağıtım
olarak listelenebilir.

Tarımsal pazarlamada yardımcı hizmetler ise;
1. Ürünün hasadı, derimi ve toplanması,
2. Derecelendirme, sınıflandırma, boylama, standardizasyon ve kalite kontrol,
3. Paketleme ve ambalajlama,
4. Taşıma,
5. Depolama,
6. Zarar tehlikesinin göze alınması,
7. Fiyatın oluşması,
8. Pazarlamanın mali işlemlerinin yapılması,
9. Muhasebe işlemlerinin yapılması,
10. Satış,
11. Talep yaratma
şeklinde sıralanabilir. (Güneş, 1996, s. 124-125)

Yapısı gereği tarım ürünleri değişik kanallardan nihai tüketicilere ulaşmaktadır. Ürünün cinsine bağlı olarak pek çok kanal yapısı ile karşılaşmak mümkündür. Bazı durumlarda, üretici ürününü direk olarak kendi satabilir. Meyve ve sebze üreticileri ürünlerini kendileri de satabilmektedirler.

Şekil: Sebze Pazarlama Dağıtım Kanalı
(Batı Karadeniz Bölgesi Tarım Master Planı, 2007, s.206)

Bazı durumlarda da ürün işlenmeye gerek duyar ve çiftçi ürününü tüccar, TMO yada toptancılara satmak durumundadır.

Şekil: Buğday Pazarlama Kanalları
(Batı Karadeniz Bölgesi Tarım Master Planı, 2007, s.176)

Ürünün farklı kullanım alanları mevcut ise, pazarlama kanalları da daha değişik şekilde olabilir. Örneğin ayçiçeği işlendikten sonra yem sanayisine hammadde de olabilmektedir. Aynı zamanda soframızda kullandığımız ayçiçeği yağı olarak kullanım alanı bulmaktadır.

Şekil: Karadeniz Bölgesinde Ayçiçeği Pazarlama Kanalları
(Batı Karadeniz Bölgesi Tarım Master Planı, 2007, s.204)

Pazarlama kanallarının böyle farklılıklar göstermesi, her tarımsal ürünün kendi başına bir üretim ve pazarlama stratejisi geliştirme gereği doğar. Üreticiler daha üretim aşamasında bir çok belirsiz değişkenle karşı karşıyadırlar. Pazarlama kanallarının kompleks yapısı ürün fiyatlandırma ve dolayısı ile satışı zorlaştırabilmektedir. Bu yüzden çiftçiyi korumak üzere makroekonomik bazı düzenlemeler yapılması kaçınılmazdır.

ALP PAR