İhracat bedellerinin yurda getirilmesine kolaylık

TÜRK Parası Kıymetini Koruma Hakkında (TPKKH) 32 Sayılı Karara ilişkin 2018-32/48 No.lu Tebliğe göre; Türkiye’de yerleşik kişiler tarafından gerçekleştirilen ihracat işlemlerine ilişkin bedellerin, ithalatçının ödemesini müteakip doğrudan ve gecikmeksizin ihracata aracılık eden bankaya transfer edilmesi veya getirilmesinin zorunlu olduğu, bedellerin yurda getirilme süresinin fiili ihraç tarihinden itibaren 180 günü geçemeyeceği açıklanmıştır.

TALHA APAK; Mevcut İhracat Genelgesinde; İran, Suriye ve Lübnan’a yapılan ihracat işlemleriyle ilgili olarak bedelin yurda getirilmesinde istisna uygulanıyordu. Bu üç ülke dışındaki birçok ülkede de bankacılık sisteminde yaşanan sorunlar ve kambiyo rejimine göre ihracat bedellerinin zamanında yurda getirilememesi ve benzeri hususlar dikkatte alınarak, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 21/10/2021 tarih ve 650957 sayılı yazısı üzerine, Merkez Bankası’nın 26/10/2021 tarihli Genelgesiyle ihracatçılar lehine önemli değişiklikler yapıldı.

MUAFİYET TANINAN ÜLKE SAYISI ARTIRILDI

26/10/2021 tarihli TCMB İhracat Genelgesiyle; İran, Suriye ve Lübnan’a yapılan ihracat işlemleriyle ilgili olarak bedellerin yurda getirilmesine muafiyet tanınmaktaydı. Yeni düzenleme ile muafiyet tanınan ülke listesi 29 olarak aşağıdaki gibi güncellendi.

Ayrıca Türk Silahlı Kuvvetleri’ni Güçlendirme Vakfı şirketleri tarafından yapılan ihracat işlemleri muafiyet kapsamına alındı.

TCMB Genelgesiyle; hizmet ihracatı, transit ticaret, Türkiye’de ikamet etmeyenlere özel fatura ile yapılan satış, Türkiye’de ikamet etmeyenlere KDV hesaplanarak yapılan satış, mikro ihracat ve serbest bölge işlem formu kapsamında gerçekleştirilen 5 bin ABD Doları veya karşılığı döviz ya da Türk Lirası’nı geçmeyen tutardaki ihracat işlemlerinde bedellerin tamamının tasarrufu serbest bırakılmıştı. Yeni düzenleme ile Azerbaycan, Cezayir, Fas, Kazakistan, Mısır, Özbekistan, Tunus, Türkmenistan, Ukrayna ve Yemen ile yapılan ihracat işlemlerinde bedellerin yüzde 50’sinin tasarrufu serbest bırakıldı.

Ayrıca, ilgili Genelgeyle ihracatçılar lehine aşağıdaki iki önemli düzenleme de yapıldı.

Peşin ihracata (dövize) ek süre tanındı: Peşin bedel karşılığı ihracatın 24 ay içerisinde yapılması zorunludur. Ancak, 24 ay içerisinde ihracat yapılamayacağının anlaşılması halinde belirtilen süre dolmadan ihracatçı tarafından peşin bedelin transfer edildiği/ getirildiği bankaya mücbir sebep/haklı durum hallerinde banka tarafından ihracatçıya en fazla 1 yıla kadar ek süre verilebilir. Banka tarafından verilen toplam 1 yıllık ek sürenin sonunda mücbir sebep/ haklı durum devamının belgelenmesi halinde ihracatçı hakkında Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından karar verilir.

İhracat hesabının kapatılması maddesine ekleme yapıldı: Yürürlükteki İhracat Rejimi ve Finansal Kiralama (leasing) Mevzuatı çerçevesinde kiralama yoluyla yapılan ihracatta; sözleşme sürelerinin 180 günden fazla olması ve 180 gün sonunda sözleşmenin vadesi gelmemiş borçları da içermesi, aylık kira ücreti toplamının 15 bin ABD Doları veya karşılığı döviz ya da Türk Lirası’nı geçmemesi halinde kiralananın toplam değeri göz önüne alınmaksızın ihracat hesabı doğrudan bankalarca veya ihtarname süresi ile ek süreler içinde kalınması koşuluyla Vergi Daireleri tarafından terkin edilerek kapatılır.

Görüldüğü gibi, ihracatçıların bazı ülkelere yapmış oldukları ihracat bedellerinin mevzuatta göre yurda getirilmesi hususunda ciddi sorunlar yaşanıyordu. İlgili ülkelerdeki bankacılık sisteminde yaşanan sorunlar nedeniyle çoğu ihracatçı, ihracat bedellerini elden teslim alıyor veya Türkiye’de değişik yollardan teslim alıyordu. Dolayısıyla kambiyo dosyalarının mevzuata uygun kapatılamaması sonucu çeşitli cezalarla karşılaşabiliyordu. Yeni düzenlemeyle, istisna uygulanan üç ülke sayısı genişletilerek 29’a çıkarılmış, 10 ülkeye yapılan ihracatlarda ise yüzde 50 tasarruf yetkisi tanınmış bulunuyor.

İhracatçılar lehine yapılan bu önemli ve olumlu düzenlemenin uygulama esaslarının, bazı tereddütleri gidermek amacıyla ilave bir genelgeyle daha geniş bir açıklamaya ihtiyaç bulunuyor, örneğin; muafiyet tanınan ülkelere yapılan ihracat bedellerinin kambiyo mevzuatına göre getirilme zorunluluğun kalkması, bu ihracat bedellerinin hiç yurda getirilmeyeceği veya ihracatçı tarafından bu genelgeyle defter kayıtlarında hemen çıkarılacağı anlamına geliyor mu? Gibi soruların cevabı henüz netleşmiş bulunmuyor.

TALHA APAK / PARA