Çağın teknolojisi BLOCKHCAIN

Elif Yıldız Kıratlı, Türkiye’nin ilk kadın blockhcain uzmanı. Küresel ekonomi projeleri değerlendirmeleri ve raporlama alanında yaptığı çalışmalar nedeniyle “Yılın en iyi ekonomisti”seçildi. Kıratlı, blockchain teknolojisinin sunduğu olanakları anlattı…

BLOCKHCAIN teknolojileri, 21. Yüzyılın dijital teknolojiler alanındaki en önemli yeniliklerinden. Türkiye’nin ilk kadın blockchain uzmanı Elif Yıldız Kıratlı, “Gizliliğin, güvenliğin ve ekonomik özgürlüğün önemli olduğunu düşünüyorsanız, günlük hayatınızın her alanında blockhcain kullanmak için kolları sıvamanız gerekiyor” diyor. Ekonomist ve blockchain uzmanı Kıratlı’ya, blockchain teknolojilerinin bugününü ve geleceğini sorduk…

Blockchain ve Bitcoin nedir?

Dijital, dağınık ve merkezi olmayan bir kayıt defteri gibi çalışan, banka ve benzeri gibi bir aracı olmadan tüm işlemlerin kaydedilmesini sağlayan bir teknoloji olan blockchain, 2008’de Satoshi Nakmoto lakabıyla bilinen ancak kimliği gizli tutulan bir kişi veya grup tarafından geliştirildi. Aynı geliştirici 2009’da da blockchain platformu üzerinde çalışan dünyanın ilk kripto para birimi olan Bitcoin’i de tanıttı. Kripto paraların transferi, ödeme işlemleri ve işlem kayıtları için kullanılan blockchain teknolojisi, para transferleri ve ödeme işlemlerinde yüksek işlem ücretleri ve uluslararası işlemlerdeki gecikmeler ve hatalar gibi bankacılık sisteminin neden olduğu problemlerin ortadan kaldırılması ve bankaların ve merkezi bir otoritenin müdahalesinin devre dışı bırakılmasını sağlamak üzere geliştirildi. Bitcoin de herhangi bir merkez bankası tarafından arz edilmeyen veya herhangi bir merkezi otoriteye bağlı olmayan bir ödeme aracı. Merkezi olmayan ağların teknolojideki bir sonraki büyük dalga olacağını düşünüyorum. Blockchain akıllı cihazlarımızın birbirleriyle daha hızlı ve daha iyi bir iletişim içinde olmasını sağlayacak ve çok kısa bir sürede hayatımızın tamamını kapsayacak. Öğrenmek bilmek, anlamak ve kullanmak için geç kalmamak gerek…

Blockchain’e 21. Yüzyıl’ın buluşu diyebilir miyiz?

Kesinlikle diyebiliriz. Çağın en güçlü teknolojilerinden biri olarak görülen blockchain teknolojisi, yapılan işlemin tarihi, saati, tutarı, kullanıcının dijital kimliği gibi bilgileri içeren veri bloklarını oluşturan dijital veri parçalarının, bir benzeri olmayan “hush” adı verilen bir kodlama sistemiyle kodlanmasını sağlıyor. Bu kodla kaydedilen dijital bilgileri alfanumerik karakterlere çevrildikten sonra, blok veri zincirine ekleniyor ve blockchain’de saklanan veriler, paylaşılan ve sürekli olarak güncellenen bir veri tabanında bulunuyor.

Kullanım alanları neler?

Blockchain tabanlı uygulamalar, para transferleri, tedarik zincirleri, nesnelerin interneti ağ yönetimi, reçeteli ilaçların takibi, gıda güvenliği gibi birçok alanda kullanılabiliyor. Blockchain ile para transferi saniyeler içinde ve 7/24 yapılabiliyor. Blockchain wallet da bulunan kripto paranızı satarak reel bir para birimine dönüştürüp bu tutarı sistemde kayıtlı olan banka hesabınıza transfer edebilirsiniz. Dünyanın birçok ülkesindeki kullanıcılar henüz Türkiye’de bulunmayan Bitcoin ATM’lerinden blockchain wallet’larında bulunan bitcoinler karşılığında nakit çekebiliyor. Blockchain, merkezi olmayan sınırsız kayıt tutma kapasitesi, kullanıcı gizliliği, düşük işlem ücreti ile minimum hata çalışan mükemmel ve güçlü veri güvenlik sistemi.

Herkesin katılımına ve kullanımına açık olan Bitcoin ve Etherium açık blockchain ağlarına yüksek işlem gücüne sahip bilgisayarlar ile herkes katılabilir. Açık blockchain ağı herkesin işlem yapabilmesine ve okumasına izin verir. Özel blockchain ise sadece giriş, güncelleme ve okuma yetkisi verilen katılımcılara açıktır ve yetkinin ağ başlatıcısı tarafından doğrulanması gereklidir. Özel blockchain ağlarının en önemli özelliklerinden biri gizliliktir. Açık blockchain ağlarında gizlilik ön planda değildir. Blockchain’de veriler karmaşık algortimalar ve yazılımlar kullanılarak kodlandığı için veri güvenliği en üst seviyededir ve veriler milyonlarca bilgisayar tarafından kopyalandığı için hiçbir kullanıcı tarafından değiştirilemez.

Türkiye’de blockchain ve kripto paralar

Türkiye de blockchain ve kripto paralar, daha çok astrologların, alanında uzmanlaşmamış, bilgisi az, fikri çok, televizyonlarda saat 24’den sonra yayınlanan, açık oturumların daimi katılımcılarının ve YouTuber’ların sanrıları, komplo teorisyenlerinin ütopyaları ile gelişmeye çalışan bir alan. Maalesef korkunç bir bilgi kirliği var. Bu konuda akademik eğitim verebilecek, bilimsel ve ekonomik çalışmalar yapabilecek kurum veya kuruluşlar yok. Yetişmiş kadrolar, uzmanlaşmış kişiler çok az. Onlar da “çok bilenler” ve “çok ünlüler” arasında seslerini fazla duyuramıyor. Yine de ülkemiz de blockchain teknolojisinin sağladığı düşük maliyet, güvenlik, gizlilik ve hızdan çeşitli blockchain altyapıları kullanarak yararlanan bankacılık ve finans kuruluşları ile bu konuda hizmet sunan şirketler çok sınırlı sayıda olsa da mevcut. Ripple blok zincirine dahil olan bankalar var, bankacılık işlemlerini, daha hızlı, kesintisiz ve güvenli hale getirmeye çalışıyorlar. Örneğin Borsa İstanbul, güvenlik altyapısı olarak blockchain zinciri kullanıyor.