Teknoparklara 2028’e Kadar Vergi İstisnası

TBMM yeni yasama yılına hızlı başladı. TBMM Genel Kurulu’nun yeni asama yılındaki ilk işi yurt dışına asker gönderilmesine ilişkin tezkereler ve Kişisel Verileri Koruma Kurulu’na üye seçimi oldu. Yoğun gündem maddelerinin ardından Genel Kurul, geçen hafta tarım arazilerinin hobi bahçeleri gibi uygulamalarla bölünmelerinin engellenmesi, taklit ve tağşiş yapılmış ürünleri üreten, piyasaya arz edenlere yönelik yaptırımların ağırlaştırılması gibi düzenlemeler içeren Gıda, Tarım ve Orman Alanlarında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Teklifi’ni görüşmeye başladı. Bu arada yeni yasama döneminde TBMM’ye sunulan kanun tekliflerinin ekonomi ağırlıklı olduğu görüldü. Bu düzenlemelerden ilki Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi oldu. Teşvik sürelerini uzatmayı, Ar-Ge insan kaynağı kapasitesini artırmayı, teknoloji ve yenilikçi şirketlerin ortaya çıkmasını, üniversite-sanayi işbirliğini geliştirmeyi, yatırım ortamını iyileştirmeyi amaçlayan kanun teklifi geçen hafta TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu’nda kabul edildi. Ekonomiye ilişkin diğer düzenleme ise Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi oldu. Kanun teklifiyle, performans esaslı bütçeleme yaklaşımı ile elde edilen kazanımlardan da yararlanarak şekillendirilen “performans esaslı program bütçe”, mali yönetim sistemi reformlarının yeni bir adımı olarak hayata geçirilecek. Teklife göre performans esaslı program bütçeye geçilecek.

BÖLGE DIŞINDA KULUÇKA MERKEZİ AÇILACAK

AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ne göre Teknoloji Geliştirme Bölgesi (TGB) yönetici şirketi, Değerlendirme Kurulu’nun kararı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın izni ile bölge alanları dışında kuluçka merkezi açılabilecek. Bu kuluçka merkezlerinde sadece kuluçka girişimcileri yer alabilecek. Bu kapsamda açılacak merkezler ve buralarda yer alacak girişimlerde aranacak şartlar Bakanlıkça belirlenecek. Bu kanun kapsamında sağlanan destek, teşvik, muafiyet ve istisnalar, bu merkezlerde de aynen uygulanacak. TGB alanında mücbir sebep halleri dışında faaliyetlerin bir yıl durması halinde Cumhurbaşkanının söz konusu alanın ilanına ilişkin kararı, hüküm ve sonuçları ile birlikte ortadan kalkacak.

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı, Bilkent CYBERPARK Genel Müdürü Faruk Inaltekin, teknoparkların bölge dışında farklı noktalarda kuluçka merkezi açmasına izin verilmesinin önemli olduğunu belirterek, özellikle büyük şehirlerde doluluğu sağlayan ve daha fazla girişimciye erişmek isteyen teknoparklar için oldukça yararlı olacağını vurguladı. Inaltekin, ancak işlerlik ve yararı noktasında ikincil mevzuatta yapılacak tanımlamaların önemli olduğunu kaydetti. Inaltekin, “Teknopark yönetici şirketlerine Bakanlık tarafından bağımsız yönetim kurulu üyesi atanabilmesi, yönetim kurulu üyelikleri ve genel müdürde aranacak şartların Bakanlık tarafından belirlenecek olması teknoparkların daha etkin izleneceğinin bir göstergesidir” dedi.

MAKİNE, EKİPMAN VE YAZILIMA DESTEK

Teklife göre bölgelerde altyapı, idare binası, Ar-Ge binası, atölye ve kuluçka merkezi inşası ile atölyelerde kullanılacak makine, ekipman ve yazılımlar ile Ar-Ge ve yenilik faaliyetleri ile tasarım faaliyetlerini desteklemeye yönelik yönetici şirketçe yürütülen veya yürütülecek kuluçka programlan, teknoloji transfer ofisi hizmetleri ve teknoloji iş birliği programları ile ilgili giderler, yardım amacıyla bakanlık bütçesine konulan ödenekle sınırlı olmak üzere karşılanabilecek. Bu destek, TGB yönetici şirketlerinde kuluçka merkezi ve teknoloji transfer ofisi hizmetlerinde istihdam edilen desteklenecek programlar mezunu personele de uygulanacak. Bölgelerde yer alan firmalara, istihdam ettikleri doktora öğrencisi Ar-Ge personeli için iki yıl süreyle Bakanlık bütçesine konulacak ödenekle sınırlı olmak üzere destek verilebilecek. Bu kanun kapsamında stajyer istihdam eden firmalar, Bakanlık bütçesine konulacak ödenekle sınırlı olmak üzere bakanlıkça yönetmelikle belirlenen şartlar çerçevesinde desteklenebilecek.

Teklife göre Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde doktora mezunu personelin üniversitelerde Ar-Ge ve yenilik alanında ders vermesi veya Ar-Ge ve tasarım personelinin teknoloji geliştirme bölgelerinde bulunan girişimcilere mentorluk yapması durumunda haftalık sekiz saati aşmamak şartıyla, bu çalışmaları gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilecek. Ar-Ge veya tasarım merkezlerinde gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde 20’sini aşmamak kaydıyla ilgili personelin bu merkezler dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilecek. Bu oran Cumhurbaşkanı tarafından yüzde 50’ye kadar artırılabilecek.

TEŞVİKLERİN SÜRESİ UZATILIYOR

Teklifin aynen yasalaşması halinde, kanunda yer alan teşviklerin süresi uzatılacak. Yönetici şirketlerin, elde ettikleri kazançlar ile bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu bölgedeki yazılım, tasarım ve Ar-Ge faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları, 31 Aralık 2028’e kadar gelir ve kurumlar vergisinden müstesna olacak. Kanun teklifine göre 31 Aralık 2028’e kadar teknoloji geliştirme bölgelerinde çalışan Ar-Ge, tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri üzerinden asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra hesaplanan gelir vergisi, verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden indirilmek suretiyle terkin edilecek. Toplam personel sayısı 15’e kadar olan bölge firmaları için bu oran yüzde 20 olarak uygulanacak. Buna ilave olarak bölgede yer alan işletmelerde gelir vergisi stopajı teşvikine konu edilen toplam çalışma sürelerinin yüzde 20’sini aşmamak kaydıyla belirlenen durumlar haricinde ilgili personelin bölge dışında geçirdikleri süreler de gelir vergisi stopajı teşviki kapsamında değerlendirilecek. Bu oran Cumhurbaşkanı tarafından yüzde 50’ye kadar artırılabilecek. 31 Aralık 2028’e kadar uygulanmak üzere, bölgede faaliyette bulunanlara bakanlık tarafından uygun görülen alanlarda gerçekleştirecekleri projelerin finansmanında kullanılmak üzere gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye destekleri, beyan edilen gelirin veya kurum kazancının yüzde 10’unu ve öz sermayenin yüzde 20’sini aşmamak üzere, ticari kazancın ve kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılacak. İndirim konusu yapılacak tutar, yıllık olarak 1 milyon TL’yi aşamayacak. Kanun teklifiyle; Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun kapsamında yer alan teşviklerin süresi, 31 Aralık 2023’ten 31 Aralık 2028’e kadar uzatılacak.

PERFORMANS ESASLI PROGRAM BÜTÇE

“Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi” geçen hafta TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edildi. Teklife göre kamu idareleri, program bütçeye uygun olarak yürütülecekleri faaliyetler ile bunların kaynak ihtiyacını, amaç, hedef ve performans göstergelerini içeren performans programı hazırlayacak. Merkezi yönetim bütçe kanunun gider cetvelinin bölümleri, analitik bütçe sınıflandırması esas alınarak programlar itibarıyla düzenlenecek. Kanun teklifi görüşmeleri sırasında komisyona bilgi veren Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkan Yardımcısı İbrahim Şenel, düzenlemenin yasalaşmasının ardından program bütçeyi Meclis’e getirmek üzere çalışmalarının hazır olduğunu kaydetti.

NET BORÇ KULLANIM TUTARI ARTIRILACAK

Komisyon görüşmelerinde AK Parti milletvekillerinin önergesiyle teklife yeni madde ihdas edildi. Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanuna eklenen geçici maddeye göre, net borç kullanımı tutarı 2020 yılı için 1 Ocak 2020’den geçerli olmak üzere Hazine ve Maliye Bakanı ve Cumhurbaşkanı tarafından artırılan net borç kullanım tutarının iki katı olarak uygulanacak. 2019’da kamuoyuna duyurulan 2020 yılı sonu için belirlenen borçlanma limiti 140 milyar TL düzeyindeydi. Teklife göre Ar-Ge ve Tasarım Merkezleri ile Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde yürütülmesi gereken faaliyetlerin, bu merkez veya bölgeler dışında da yürütülmesine, 11 Ekim 2020‘den itibaren bir yıl süreyle sınırlı olmak üzere, Sanayi ve Teknoloji Bakanı tarafından izin verilebilecek.

Yeni girişimler faydalanabilecek

Kanun teklifiyle Türkiye’deki Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerini geliştirmek ve desteklemek amacıyla özel sektörün ayıracağı kaynaklarla sermayeye dayalı mekanizmaların kurulması ve güçlendirilmesi için düzenlemeye gidiliyor. Teklifin aynen yasalaşması halinde, 1 Ocak 2022’den itibaren yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazançları tutarı 1 milyon TL ve üzerinde olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, bu tutarın yüzde 2’si pasifte geçici bir hesaba aktarılacak. Aktarılması gereken tutar yıllık bazda 20 milyon TL’yle sınırlı olacak. Bu tutar ve oranları, birlikte ya da ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye, beş katına kadar artırmaya Cumhurbaşkanı yetkili olacak.

Girişim sermayesi fonlarına kaynak

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bütçesinden teknoloji, teknolojik üretim ve yenilik faaliyetlerini desteklemek amacıyla girişim sermayesi fonlarına destek bütçesi aktarılabilecek. Girişim sermayesi fonlarından ya da bu fonların yatırım yaptığı fonların yatırımlarından yararlanan şirketlere, gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından sağlanan sermaye desteklerinin beyan edilen gelirin veya kurum kazancının yüzde 10’unu ve öz sermayenin yüzde 20’sini aşmayan kısmı ticari kazancın ve kurum kazancının tespitinde indirim konusu yapılacak. Bu kapsamda yapılacak indirim tutarı yıllık 1 milyon TL’yi aşamayacak.

Dr. Buğra ÇOLAK / Samsun Teknopark Genel Müdürü
“Otomotivde ihracata başladık”

2014’te faaliyete geçen Samsun Teknopark bünyesinde şu an aktif olarak faaliyet gösteren 58 firma ve 146’sı Ar-Ge personeli olmak üzere toplam 180 çalışan bulunuyor. Bilişim alanında çalışan 32 firma, siber güvenlik, sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları ve mobil uygulamalar gibi pek çok alanda proje yürütüyor. 19 Mayıs Üniversitesi akademisyenlerinin ağırlıkta olduğu dokuz tarım firması ise, tohum, fidan, tarım drone, bitkisel üretim sistemleri gibi alanlarda faaliyet gösteriyor. Makine ve teçhizat imalatı yapan yedi firma da otomotiv, tarım makinaları, hafif uçak motoru gibi alanlarda çalışmalarına devam ediyor. Enerji, medikal, telekom ve kimya alanında faaliyet gösteren firmalar da teknopark bünyesinde yer alıyor. Otomobil sektöründe faaliyet gösteren bir firmalar, Avrupa’da birçok ülkeye ve Amerika’ya motorlu kara taşıtları için parça ve aksesuarların tasarım, prototip, test ve imalat süreçlerini yürütüyor. Teknoparkta geliştirilen bir araç kiralama yazılımının ise Avrupa ülkelerine ihracatı başladı. Yine e-ticaret ve lojistik alanında depolamaya yönelik geliştirilen bir yazılımın da Belçika’ya ihracatı gerçekleştirildi.

Faruk İNALTEKİN / Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı, Bilkent CYBERPARK Genel Müdürü
“Birtakım iyileştirmelere daha ihtiyaç bulunuyor”

Kanun teklifi sahadan yoğun bir şekilde bilgi ve beklenti toplanarak hazırlanmış. Oldukça olumlu düzenlemeler içeriyor. Ancak birtakım iyileştirmelere daha ihtiyaç bulunuyor. Teşviklerin süresinin 2028 sonuna kadar uzatılması en temel beklenen değişikliklerden. Sadece teknopark yönetimleri değil, bölgede belirli büyüklüğe gelmiş girişimciler de bina vb. yatırım yaparken bu süreyi dikkate alıyor.

Sürenin bitmesi durumunda tekrar uzaması oldukça muhtemel olmakla birlikte elbette farklı tasarruflar da olabilir. Bu sebeple bu yatırım konusunu değerlendirince, 2028 sonu değil, daha ileri bir tarih olarak (mesela 2033 sonu] güncellenmesi daha yararlı olabilir. Bölgede yer alan ve teşvik kapsamında giren destek personeli oranı daha önce yüzde 10 iken, 15’den az personeli bulunan firmalar için bu oran yüzde 20’ye çıkmış.

Bu güncelleme aslında çok kritik. Küçük firmalar maliyeti düşük tutmak adına satış/pazarlama personeline çok yer vermemekte sadece direk Ar-Ge ile personel istihdam ediyor. Bölgelerde yer alan firma personeline yüzde 20 oranında bölge dışında bulunma izni verilmiş görünüyor.

Tüm ücretler gelir vergisinden, SGK işveren hissesinden ve damga vergisinden muaf. Oldukça yerinde bir güncelleme. Ancak yeni bölge dışı süre izni sadece gelir vergisinden muaf. Diğer iki başlıktan da muaf olmalı.

Derya ÇAĞLAR / Ostim Teknopark Genel Müdürü
“Teknopark atölyelerine verilen destek oldukça faydalı olacak”

4691 sayılı kanun kapsamında verilen destek ve teşviklerin süresinin 2028 yılı sonuna kadar uzatılması Ar-Ge ve tasarım faaliyetleri ilgili projelerin oluşturulması ve sürdürülebilirliğinin devam ettirilmesi konusunda oldukça yararlı oldu. Bununla birlikte bu desteklerin 2033 yılına kadar uzatılması yatırım kararlarının verilmesinde önemli bir pozitif etki oluşturacak. Bakanlık bütçesine konulan ödenekle karşılanabilecek giderlere atölyelerde kullanılacak olan makine, ekipman ve yazılım giderleri de dahil edilmiştir. Gelişen teknopark ekosistemi kapsamında üretilen bilginin ticarileştirilmesi, prototip oluşturulması ve ürün geliştirilmesi için teknopark atölyelerine verilen bu destek oldukça faydalı olacak. Ostim Teknopark olarak oluşturduğumuz Teknoloji Üretim Atölyesi alanımıza gerekli makine ve teçhizat alımlarını yapmaya başladık. Atölye alanımıza ayrıca biyomedikal ve elektronik alanları için makine ve ekipmanlarını da ekleyerek daha işlevsel bir alan oluşturmayı istiyoruz. Bu kapsamda verilecek finansal destek Teknoparkımız için önemli. Ostim Teknopark gibi OSB içinde bulunan teknoparkların işyeri açma ve çalışma ruhsatlarının OSB Müdürlüklerince yapılabilmesi daha verimli iş yapma süreci sağlayacak. Oestek personeline verilen gelir vergisi muafiyetinin oranının yüzde 20’ye çıkarılması mikro ölçekli işletmelerin pazarlama, satış, lojistik gibi alanlarda personel görevlendirmesine imkân verecek.

Mustafa UYSAL /Vergi Konseyi Eski Başkanı
“Kamu idarelerinin performansı daha etkin ölçülebilecek”

Küresel rekabetin öneminin arttığı dünyamızda, kamu kaynaklarının etkin, verimli ve yerinde kullanılması iç denge olarak ifade ettiğimiz genel bütçe yapımızı güçlendirecektir. Teklifin aynen yasalaşmasıyla kamu idarelerinin bütçeleri, kalkınma planı, Cumhurbaşkanlığı programı, orta vadeli program, orta vadeli mali plan, Cumhurbaşkanlığı yıllık programı, stratejik planlar ile program yapısına uyumlu şekilde ve performans göstergelerine dayalı olarak hazırlanacak. Böylece politika üreten birimler ile bu politikayı uygulamaya koyacak kamu idareleri arasında, kaynak tahsisi, önceliklendirme ve kaynakların yerinde harcanması arasındaki ilişki güçlendirilecek.’Performans Esaslı Program Bütçe’ anlayışı ile bütçe kaynaklarını harcayan kamu idarelerinin performansları, topluma sunulacak hizmetler bazında daha etkin şekilde ölçülebilir bir yapıya kavuşturulacak. Mikro düzeyde kurum bazında performans çıktılarının takibinin yanı sıra, makro bazda ülkemizin plan ve programları arasındaki bağlantı da sağlanmış olacak. Bunun yanında, bütçenin sadece olağan, rutin işlerdeki sonuçları değil, yapısal dönüşüm hedeflerindeki uygulama sonuçları da takip edilebilir hale gelecek.

Hülya Genç Sertkaya