Maske ve Ekipman Üretimi Tam Gaz

COVID-19 virüsü tüm dünyayı kasıp kavururken maske bulma konusunda özellikle Avrupa’da büyük mücadeleler veriliyor. Talebin artması nedeniyle tüm dünyadaki üreticilere sipariş yağıyor. Altın, petrol gibi kıymetli hale gelen “medikal altın”ı bulmak kolay değil. Maske ihtiyacını karşılamakta güçlük çeken ülkeler verdikleri siparişlere ulaşmakta büyük sıkıntı yaşıyor. Geçen haftalarda Çekya İtalya’nın siparişi olan maskelere el koyarken, Çin’den İsveç’e giden maskelere ise bu kez Fransa’nın el koyduğu haberlerini okuduk. Dünya maske savaşlarına sahne olurken Türkiye’de ise adeta bir maske seferberliği yaşanıyor. Tekstilcilerden otomotivcilere asıl işi şık kıyafetler, son model otomobiller, yüksek teknoloji cihazlar üretmek olan fabrikalar bu kez maske üretmek için sıraya girdi. Asıl faaliyet alanı maske üretmek olanlar da vardiya sayılarını artırdı.

“EN ŞANSLI ÜLKEYİZ”

Alanında Türkiye’nin en büyük fabrikalarından olan MFA Maske’nin ortağı Fatih Furtun tüm üretimlerini Sağlık Bakanlığı için yaptıklarını söyleyerek, üç vardiya çalışma sistemine geçtiklerini belirtiyor. Şirket, çalışan sayısını 160 kişiden 250’ye çıkarmış. Türkiye’nin maske üretiminde en şanslı ülke olduğunu söyleyen Furtun, “Dünyada Çin’den sonra en büyük üretime Türkiye sahip. Günlük 1 milyon adet maske üretiliyor” diyor. Yeni kapasite ve üreticilerin de devreye girmesiyle günlük üretim katlanarak artacak. Açıklanan veriler de bunu destekliyor. 80 olan maske üreticisi sayısı beş kat artarak 380’e ulaşmış.

2020’nin üç aylık döneminde bu alanda yapılan ihracat verilerinde de artış var. Bu dönemde 36.5 milyon dolarlık maske, 23.5 milyon dolarlık medikal tulum/giysi ihraç ettiklerini söyleyen İstanbul Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği (İHKİB) Başkanı Mustafa Gültepe, geçen yılın aynı dönemine göre maske ihracatının yüzde 6 bin 200, medikal giysi ihracatının da yüzde 100 arttığını söylüyor.

Bu arada Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) bir kampanya başlatarak ihtiyacı giderecek dev bir adım attı. Dezenfektan ve maske için ihracatçı üreticileri harekete geçiren bu kampanyayla birlikte makineler bu kez kamu sağlığı için çalıştı. “Bugüne kadar ihracatımız için ürettik, şimdi sağlığımız için üretiyoruz” diyen TİM Başkanı İsmail Gülle’nin çağrısına tekstilciler hızla yanıt verdi. İHKİB Başkanı Mustafa Gültepe başkanlığında iki projeye start verildi. Bunlardan biri sektörden yaklaşık 100 firmanın işbirliğiyle günde 1 milyon adet maske üretimi yapmak. Firmalar üretime başladı bile. Sağlık Bakanlığı’na teslim edilmek üzere yürütülen bu proje için Türkiye’nin çeşitli illerinde faaliyet gösteren üreticiler olduğunu söyleyen Gültepe, “Dikiminden paketlemesine tüm süreci yapıyoruz. İhtiyacı görünce hızla organize olduk. Sektör olarak her zaman talebi karşılayabilecek durumdayız” diyor.

LCW MARKALI MASKELER

Bir diğer proje ise Taha Tekstil vc Talu Tekstil işbirliğiyle yürütülüyor. Talu Tekstil Yönetim Kurulu Başkanı olan Gültepe, aynı zamanda da Taha Tekstil’in ortaklarından. Bu projeyle haftalık 1.5 milyon adet maske ürettiklerini söyleyen Gültepe, “3 milyon maskeyi üretip Sağlık Bakanlığı’na hibe edeceğiz” diyor. Apara sistemiyle, manuel makinelerle üretim yapılan proje için önümüzdeki haftalarda yeni makineler getirebileceklerini de sözlerine ekleyen Gültepe, “İhtiyaçtan arta kalırsa maliyetine satış yaparak, piyasada fiyat dengelemesi sağlayıp, yüksek fiyatla satan fırsatçılara engel olabiliriz” diyor. Salgın bittikten sonra üretimin devam etmesi de Talu ve Taha Tekstil’in gündeminde.

Diyarbakır’da Jiber markasıyla iç giyim üreten İhsan Oğur-lu da maske üretimine başladı. Hijyenik ortamda makine gücü ile el değmeden, yıkanabilir ve tekrar kullanılabilir, rahat bir kullanım sağlayan materyale sahip maskeler üretim hattından çıkıyor. 100 bin adet maske ürettiklerini söyleyen Oğurlu, “Mikrofiber özel kumaştan lazerle ve dikişsiz maske yaptık. Çok beğenildi. Tüm maskeleri valiliğe hibe ettik” diyor. Dikişsiz, anti statik, yıkanabilir maskeler yüzün büyük bir kısmını kaplıyor. 30 ülkeye ihracatı olan şirket, ihtiyaca göre maske üretimine devam edecek.

Çerkezköy’de faaliyet gösteren jakarlı fantezi kumaş üreticisi Özteks de yıkanabilir maske imal etmeye başladı. 50 yıkamaya kadar dayanan maskeler için kolları sıvayan şirketin patronu Ömer Özen, yaptıkları revizyonlarla üretim adetlerini ihtiyaca göre artırabileceklerini belirtiyor. Colin’s, Loft, DeFacto gibi tekstil devlerine üretim yapan şirket, antibakteriyel ürünler için de çalışmalarını sürdürüyor.

OTOMOBİL DEĞİL, ENTÜBASYON KABİNİ

Salgınm Çin’de başladığı ve yoğun olarak yaşandığı günlerde Çinli üreticiler maske ihtiyacı için hareket geçmişti. Bunlardan biri olan elektrikli otomobil üreticisi BYD, şimdi dünyanın en büyük maske üreticisi oldu. Halen günde 5 milyon adet maske üretiyor. Türkiye’de üretim yapan otomotiv devleri de sağlık sektörünün ihtiyaçlarını karşılamak üzere kolları sıvadı. Renault Dünya Başkan Yardımcısı Hakan Doğu sosyal medyadan bir çağrıda bulunarak “Hadi biz de yapalım. 3D yazıcısı olan var mı?” diyerek dünyadaki örnekleri anlattı. Yüz kalkanı için üretim formüllerinin dosyasını da herkesin kullanımına açtı.

Ford Otosan da tasarımını yaptığı yüz maskelerinin üretimine başladı. Tofaş ise, biyolojik örnek alma kabini ve entübasyon kabini ile birlikte siperlikli maske üretimine başladı. Ağırlıklı olarak otomotiv sektöründe faaliyet gösteren Fark Holding’e bağlı Farform Automotive ise, sahada görev yapan sağlık personelini koruyabilmek için entübasyon kabinini üretti. Ford Otosan’ın projeye katkıda bulunduğu kabinlerin hastanelere dağıtımına başlandı.

MASKE FABRİKASI KURUYOR

El yapımı motosiklet üreten yerli otomotiv devi TT Motors ise maske üretimi için fabrika kuruyor. İki adet makineyle üretime başladıklarını söyleyen firmanın Yönetim Kurulu Başkanı Tarhan Telli, “Şimdi 6 bin metrekarelik bir fabrika üzerinde çalışıyoruz” diyor. Kişiye özel motosiklet üretip dünyaya ihraç eden firma, Honda, Yamaha ve Suzuki gibi global markaların rakibi. 15 yıl önce kurulan şirket, küresel salgın nedeniyle durdurduğu üretim parkurunu maske için hazırladı. Ekipteki genç bir mühendisten “Motosiklet yapıyorsak maske makinesi de yaparız” teklifiyle harekete geçilmiş. Deneme amacıyla yapılan ilk makinede başarılı olunca devamı gelmiş. îki adet makineyle günde 300 bin adet üretim yapılıyor.

Telli, Çin’le ticari ilişkilerinden dolayı böyle bir ihtiyacın doğacağını düşünüp 15 Ocak’ta çalışmalara başladıklarını söylüyor. Telli’nin bu konuda yaptığı asıl hamle Ankara merkezli sekiz yıllık medikal bir şirketi satın almak olmuş. Doktor bir grubun kurmuş olduğu E.S.B Biyolojik ve Sağlık Teknolojileri adındaki şirketi satın aldıklarım söyleyen Telli, “Bu satın almayla izne tabi maske üretimine de başladık” diyor.

Firma makine sayısını artırmayı hedefliyor. Üretimlerini 10 makineden iki ay içinde 50 makineye çıkarmayı planlıyorlar. Telli, “Salgın bittikten sonraki yıllarda da maske kullanımının devam edeceğini düşünüyoruz. Bu nedenle yatırım yaparak Türkiye’nin ihtiyacını karşılamak istiyoruz. Gelecekte ihracatla bu alanda büyüyeceğiz. Renk, desen uygulayarak özel tasarımlı maskeler yapacağız. Çocuk maskesi gibi çeşitlendirmeler de planlarımız arasında” diye konuşuyor.

OSB’LER TAM GAZ

Organize sanayi bölgeleri de maske seferberliğine katılanlar arasında. Kayseri Örganize Sanayi Bölgesi’nde faaliyet gösteren bir mobilya fabrikası maske üretimine başlayarak bir haftada 20 bin adede ulaştı.

Gaziantep’te maske yapımında kullanılan kumaşları üreten fabrikalarla görüşen vali ve belediye başkanı OSB aracılığıyla üretime geçilmesini planlıyor. Sakarya 1. Organize Sanayi Bölgesi’nde faaliyet gösteren ve otomotiv sektörüne üretim yapan Ecoplas da yüz siperliği için hazırlık aşamasında. Özellikle yoğun bakım ünitesinde kullanılan yüz siperliklerinde ilk aşamada 10 bin adet üretim hedefleniyor. îki vardiya olarak üretime başlayan Batman Organize Sanayi Bölgesi kısa sürede üç vardiyaya geçti. 1 milyon adetlik üretime ulaşan OSB, ihtiyaç halinde daha fazla sayıda üretim yapabilecek.

İhtiyacı görerek hızla üretime başlayanlar arasında Van da var. Van Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Necdet Takva’nm çağrısıyla bir yardım kampanyası düzenlendi. İşsiz kalan, geliri olmayan, maddi sıkıntıya düşenlere yardım eli uzatıldı. Van Organize Sanayi Bölgesi’nde faaliyet gösteren bir metal fabrikası cerrahi maske üretimine başladı. Van OSB Başkanı Memet Aslan, günlük 20 bin adet maske üreterek ihtiyacı karşılamaya çalıştıklarını söylüyor. Aslan, “Firma gelip bize maske üretme fikrini açınca süreci hızlandırdık. Böylesi günlerde üreticinin fikrini hızla hayata geçirip, önünü açmak lazım. Firmanın üretim ve tedarik zincirine destek olduk, izinleri verdik” diyor. Halen günlük 20 bin adet olan üretimin 1 milyona çıkarılması hedefleniyor. Aslan “Özellikle tekstil firmalarından salgına karşı koruyacak malzeme üretimine yönelik talepler geliyor. Onların bu iş için altyapı ve makineleri mevcut. Tulum ve eldiven üretimine de yakında başlayacağız” diyor.

“ÜLKEMİZE BORCUMUZ”

Teknoloji alanında faaliyet gösteren yüzde 100 yerli sermayeli Desnet Teknoloji el terminali ürettiği atölyesinde maske üretimine geçti.

İlk parti olarak 10 bin adet üretim yapan şirket, bunları kamu kurumlarına ücretsiz dağıtmaya başladı. Şirket ortağı Ömer Ekinci, “Ülkemize borcumuz var. İkitelli’de bulunan üretim tesisimizde yüz koruyucu üretmeye başladık. Son beş senede her yıl yüzde 100 büyüdük. Bu büyüme imkanını bize bu ülke, bu devlet, bu millet verdi.

Bu nedenle tesislerimizde bulunan plastik enjeksiyon, vakum, CNC ve 3D sistemleri ile yüz siperliği üreterek ücretsiz dağıtmak istedik. Duyuru yaptığımız anda gelen taleplere duygulanıp, saatlerce ağladık. Gücümüz yettiğincc üretmeye devam edeceğiz” diyor.

Liseler de işe el attı

Milli Eğitim Bakanı Ziya Selçuk salgın nedeniyle ihtiyaç duyulan maske tedariki için meslek liselerini de devreye aldı. Hızla başlayan çalışmalar sonucunda İstanbul başta olmak üzere 30 okulda üretime başlandı. Bir haftada 500 bin maske üretilerek sağlık kuruluşlarına teslim edildi. Üretim için belirlenen okullardan biri de

Gaziosmanpaşa Küçükköy Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi’ydi. Üretim için tüm malzemeler bakanlık tarafından tedarik edilerek geçen hafta çalışmalara başlandı. Maskelerin üretileceği makine ise Nahit Menteşe Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Teknik Öğretmeni Haşan Ayhan tarafından tasarlandı.

Küçükköy Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi Müdür Yardımcısı Gülümser Alan makineyi teslim alır almaz üretime geçtiklerini söylüyor ve “Otomatik, üç katlı, telli ultrasonik maske üretimine başladık. Moda-tasarım bölümümüzden oluşan 10 kişilik gönüllü öğretmen ekibimiz var. Ayrıca hem belediyeden hem de halk eğitim merkezlerinden takviye talep ettik” diyor. Bakanlığın yaptığı açıklamaya göre maske üretimine yeni okullar da katılacak. Hedef ayda 2 milyon adet cerrahi maske üretimine ulaşmak.

Maske alırken dikkat!..

Hastayla temas edenler dışındakilerin tıbbi maske kullanması önerilmiyor. Evden çıkarken kullanılabilecek maskelerin ise nasıl yapıldığı önemli. Uzmanlar standartlara uymayan maskelerin kullanılmaması gerektiği konusunda uyarıyor.

Peki, işe yarar bir maske nasıl olmalı? İşte kriterler:

• Poliproplen yani su sevmeyen malzemeden üretilmeli.
• İçinde fıltreleme özelliği olmalı.
• Hydrafobik yani suyu iten özelliği olmalı,
• Sadece yanlarında dikiş olmalı.

Fatih FURTUN / MFA Maske Genel Müdürü ve Ortağı
“Üç vardiya çalışıyoruz”

Ağırlıklı olarak sanayi sektörüne hizmet veriyoruz. Demir çelik, madencilik gibi ağır iş koşullarına sahip sektörlerde çalışanlar bizim ürettiğimiz maskeleri kullanıyor. Gözle görünmeyen partiküllere karşı yaptığımız maskeler bu dönemde virüs filtreme özelliği nedeniyle tercih edilmeye başlandı. Ocak sonu itibariyle Çin’e ihracata başladık. 13 yıllık bir şirketiz. Domuz gribi, SARS gibi salgınlarda da ürettiğimiz maskeler kullanıldı. Maske ihtiyacının çok fazla olacağını öngörerek stratejik bir adım attık. Almanya ve Fransa’dan yoğun hammadde alımı yaptık. Yüzde 60 iç piyasa çalışıyorduk. İhracattan kazandığımız parayla iç piyasaya ucuza maske sattık. Şimdi tamamen Sağlık Bakanlığı’na üretim yapıyoruz. Günde 120 bin adet üretim yapıyoruz. Vardiya sayımızı üçe çıkardık. İki hafta içinde üretimimizi yüzde 40 artıracağız.

Vakko: “Moda yerine maske”

Küresel salgın o kadar etkili ki, dünyanın en lüks giyim koleksiyonlarını yapan Gucci, Armani gibi moda markalan bile maske üretmeye başladı. Türkiye’nin dünyaca tanınmış bir moda devi de geçen hafta tesislerini Sağlık Bakanlığı’na tahsis ederek örnek bir davranış sergiledi. Bugüne kadar koleksiyonlarıyla adından söz ettiren Vakko, tesislerinde artık maske, tulum gibi tıbbi tekstil ürünleri dikilecek. Seferberliğe katkıda bulunan şirket yaptığı duyuruda, “Vakko kuruluşları olarak Covid-19 salgını ile en güçlü mücadeleyi veren, bizler evlerimizdeyken gece gündüz görev yapan doktorlarımız ve sağlık çalışanlarımıza sonsuz teşekkürlerimizi sunuyoruz” denildi. Sosyal medyada tebrik alan bu davranışa “Vakko sadece moda demek değilmiş” şeklinde destek mesajları geldi.

ÇİĞDEM YÜCESOY SUBAŞI