Kısa çalışma ödeneği nedir, kimler alabilir?

KORONAVİRÜS (Covid-19) vakalarının küresel ekonomide ve çalışma hayatında yarattığı aksamaları bir ölçüde hafifletebilmek için bir dizi tedbir alınmakta. Kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde, işyerinde üç ayı aşmamak üzere (Cumhurbaşkanı kararı ile altı aya kadar uzatılabilir.) sigortalılara çalışamadıkları dönem için kısa çalışma ödeneği ödenebilir. Ulusal veya uluslararası ekonomide orfaya çıkan olaylar, ülke ekonomisini ve dolayısıyla işyerlerini ciddi anlamda etkiliyor. Ekonomik zorluk dönemlerinde işletmelerin süreci yönetebilmesi için seçeneklerinden biri de işçilerin iş sözleşmelerinin feshedilmesi yerine kısa çalışma ödeneğinden yararlanılmasıdır. Kısa çalışma kapsamında işçilere kısa çalışma ödeneği ödenmesi ve genel sağlık sigortası primleri ödenmesi olmak üzere iki hizmet sağlanıyor.

İŞÇİ VE İŞVEREN İÇİN ŞARTLARI

a) İşyerinde Kısa Çalışma uygulanabilmesi için işverenin genel ekonomik, sektörel, bölgesel kriz veya zorlayıcı sebeplerle işyerindeki çalışma süresinin önemli ölçüde azaldığı veya durduğu yönünde İŞKUR’a başvuruda bulunması ve iş müfettişlerince yapılan uygunluk tespiti sonucu işyerinin bu durumlardan etkilendiğinin tespit edilmesi gerekiyor.

b) İşçinin Kısa Çalışma ödeneğinden yararlanabilmesi için

• İşverenin kısa çalışma talebinin uygun bulunması,

• İşçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte, 4447 sayılı Kanunun 50’nci maddesine göre çalışma süreleri ve işsizlik sigortası primi ödeme gün sayısı takımından işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması (Kısa çalışmanın başladığı tarihten önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olanlardan son üç yıl içinde en az 600 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödemiş olanlar),

• Kısa çalışmaya katılacaklar listesinde işçinin bilgilerinin bulunması gerekiyor.

İşverenler gerekçeleriyle birlikte, Kısa Çalışma Talep Formu’nu ve kısa çalışma yaptırılacak işçilere ilişkin bilgileri içeren listeyi manyetik ve yazılı ortamda doldurarak kısa çalışma başvurusunda bulunulabilir. Başvuru, İŞKUR Yönetim Kurulunca değerlendirilerek karara bağlanır. Ayrıca, işverenin kısa çalışma talebinin uygunluğuna ilişkin iş müfettişleri tarafından uygunluk tespiti gerçekleştirilir. Uygunluk tespiti tamamlandıktan sonra, kısa çalışma uygulanacak işçi listesinin değiştirilmesine ve/veya işyerinde uygulanan kısa çalışma süresinin arttırılmasına yönelik işveren talepleri, yeni başvuru olarak değerlendirilir.

ÖDENEĞİN SÜRESİ, MİKTARI VE ÖDENMESİ

Günlük kısa çalışma ödeneği, sigortalının son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 150’sini geçemez. Kısa çalışma ödeneği, çalışmadığı süreler için işçinin kendisine ve aylık olarak her ayın beşinde ödenir.

İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler yasal faizi ile birlikte işverenden, işçinin kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler ise yasal faizi ile birlikte işçiden tahsil edilir. Kısa çalışma ödeneği alanların işe girmesi, yaşlılık aylığı almaya başlaması, herhangi bir sebeple silâh altına alınması, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması hallerinde veya geçici iş göremezlik ödeneğinin başlaması durumunda geçici iş göremezlik ödeneğine konu olan sağlık raporunun başladığı tarih itibariyle kısa çalışma ödeneği kesilir.

Özellikle, koronavirüsün yarattığı piyasa koşulları dikkate alındığında, işverenlere çok önemli bir destek olarak görülen bu uygulamanın detaylarına İŞ-KUR bürolarından ulaşılabilir.

TALHA APAK