Elektrik İhtiyacını Yenilenebilir Enerjiden Karşılamak

TÜKETİCİLERİN elektrik ihtiyacını yenilenebilir enerjiden karşılayabilmesinin yolu açılıyor. TBMM’ye sevk edilen yeni kanun teklifine göre tüketiciler, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) yenilenebilir enerji kaynaklarının desteklenmesi amacıyla ayrı tarifeler belirlemesinin ardından elektrik ihtiyaçlarını yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılamayı talep edebilecek. Kanun teklifinin Meclis’te aynen yasalaşması halinde yenilenebilir enerji kaynak alanları yarışmaları kapsamındaki tavan fiyat, TL üzerinden belirlenecek. KOBÎ’leri desteklenmesi amacıyla kredi garanti kuruluşlarına sağlanan 25 milyar TL’lik kaynak, 35 milyar TL’ye çıkarılacak. 2020 yılında işverene aylık 75 TL asgari ücret desteği sağlanacak.

Gurbetçiye dövizli Bireysel Emeklilik Sigortası (BES) imkanı getirilecek. Döviz cinsinden BES’e ödenen paylar için devlet katkısının yüzde 10’a kadar indirilmesinde Cumhurbaşkanına yetki verilecek. Yurtdışmda doğup yurtdışında ikamet eden ve süresiz ikamet iznine sahip olan Türk vatandaşları da çalışma şartı aranmadan dövizle askerlik uygulamasından yararlanabilecek. Afet bölgelerinde elektrik, doğal gaz tüketim bedelleri bir yıla kadar ertelenebilecek.

KAYNAK 35 MİLYAR TL’YE ÇIKACAK

AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bu hafta görüşülecek. 38 maddelik kanun teklifi ile Hazine ve Maliye Bakanı’nm, finansman imkanlarını geliştirmek ve kredi sisteminin etkin işlemesine katkı sağlamak amacıyla firmalara kredi garantisi veren kredi garanti kuramlarına nakit kaynak aktarma veya özel tertip DİBS ihraç etme yetkisi 25 milyar TL’den 35 milyar TL’ye yükselecek. Aynı şekilde Bakan, nakit aktarımı veya ihraç edilecek özel tertip DÎBS için müsteşarlık bütçesinin mevcut ya da yeni açılacak tertiplerine 35 milyar TL’ye kadar ödenek eklemeye yetkili olacak.

Teklif ile gazilere ikinci maaş bağlanması imkanı getiriliyor. Kanun teklifine göre aylık bağlanan vazife ve harp malullerinden çalışmaya devam edenlere, vazife malullüğü aylığı bağlanma tarihinden sonra geçen hizmetleri esas alınarak, en az 20 yıllık sigortalılık süresi ve 5 bin gün prim ödeme şartıyla, talepleri halinde yaşlılık aylığı da bağlanacak.

Yasa dışı bahis ve kumar siteleri ile etkin bir şekilde mücadele edilecek. Teklif ile erişimin engellenmesi kararı verilecek katalog suçlara Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da yer alan “illegal bahis ve şans oyunları” da ekleniyor.

YENİLENEBİLİR ENERJİ SEÇEBİLECEK

Tüketiciler, elektrik ihtiyaçlarını yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılamayı talep edebilecek. Kanun teklifine göre EPDK tarafından tüketici özelliklerine göre abone grupları veya yenilenebilir enerji kaynaklarının desteklenmesi amacıyla ayrı tarifeler belirlenebilecek. Tüketiciler talep etmesi halinde yenilenebilir enerji kaynaklarının desteklenmesi amacıyla belirlenen tarifelerden faydalanabilecek. Kurulca düzenlemeye tabi tarifeler, doğrudan nihai tüketiciye veya nihai tüketiciye yansıtılmak üzere ilgili tüketiciye enerji tedarik eden lisans sahibi tüzel kişilere yansıtılacak.

Teklifle, yenilenebilir enerji kaynak alanlarına ilişkin düzenlemelerin tek kanun metninde yer almasını sağlamak ve mükerrer düzenlemeleri ortadan kaldırmak için düzenlemeye gidiliyor. Teklife göre Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, yenilenebilir enerji kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması, bu alanların ve bağlantı kapasitelerinin yatırımcılara tahsisiyle yatırımların hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesi amacıyla kamu ve hazine taşınmazları ile özel mülkiyete konu taşınmazlarda kurum ve kuruluşların görüşü alınarak yer seçimi yapmak suretiyle yenilenebilir enerji kaynak alanları (YEKA) oluşturacak. Bu husus tapu kütüğüne şerh edilecek.

TAVAN FİYAT TL OLACAK

Kanun teklifinin Meclis’te aynen yasalaşması halinde yenilenebilir enerji kaynak alanlarında kurulacak üretim tesisleri için Bakanlık tarafından Türk Lirası olarak belirlenecek tavan fiyat üzerinden teklif edilecek en düşük fiyat o yenilenebilir enerji kaynak alanı için yarışma şartlarında belirlenecek süre boyunca YEK destekleme mekanizması kapsamında uygulanacak. Yarışma sonucunda oluşacak fiyatın yarışma şartlarında belirlenecek süre içerisinde güncel-lenmesine ilişkin usul ve esaslar ilgili yarışma şartnamesinde Bakanlık tarafından belirlenecek. Bu madde kapsamında kurulacak üretim tesisleri için önlisans ve lisans verme koşulları iptali ve tadili ile ilgili hususlar EPDK tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenecek.

Özel mülkiyete konu taşınmazların yenilenebilir enerji kaynak alanı olarak belirlenmesi halinde, söz konusu alanlar üzerinde acele kamulaştırma yapılabilecek.

MADENCİLERİN TALEBİ TORBADA

Koronavirüs salgınından olumsuz etkilenen madencilik sektörü temsilcilerin talepleri de torba teklife girdi. Teklife göre, mücbir sebeplerden herhangi birinin bulunması halinde, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından Maden Kanunu’nda sayılan mali yükümlülüklerin veya beyanların ertelenmesi ya da taksitlendi-rilmesine karar verilebilecek. Bu takdirde mali yükümlülüklere ilişkin zamanaşımı duracak ve hak düşürücü süreler erteleme süresinde işlemeyecek. Bu hükmün uygulanması için mücbir sebebin malum olması veya ilgililer tarafından ispat veya belgelenmesi gerekecek. Bakanlık, bölge, il, ilçe, mahal veya afete maruz kalanlar itibarıyla mücbir sebep hali ilan etmeye ve bu sürede mali yükümlülüklerden yerine getirilemeyecek olanları tespit etmeye yetkili olacak.

ASGARİ ÜCRET DESTEĞİ

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na eklenen geçici maddeyle, 2020 yılında istihdamı desteklemek için iş gücü maliyetlerini azaltmak üzere 2020’nin tamamında sektör ayrımı yapılmaksızın finansmanı işsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak şekilde, işverenlere, ödeyecekleri sigorta priminden mahsup edilerek günlük 2.50 TL, aylık 75 TL asgari ücret desteği sağlanacak.

Bu arada tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalışanların mesleki yeterlilik belgesine ilişkin sınav ve belge ücretlerinin İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanmasında, 31 Aralık 2021’e kadar süre uzatımına gidilecek. Esnaf Ahilik Sandığı uygulaması 1 Ocak 2021’e kadar ertelenecek.

Hakan YILDIRIM / Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği (TÜREB) Başkanı
“Euro cinsinden fonlama avantajlı”

Mevcut YEKDEM sisteminin güncel teknoloji, maliyet, fınans, coğrafya ve rüzgar koşullarına göre düzenlenmesi ve piyasa fiyatına yakın bir noktada tanımlanması kamu menfaati ve yatırımların yapılması için elzem. Yeni belirlenecek mekanizmada çıpa fiyatı euro olarak belirlenmeli ve alım garantisi de buna göre düzenlenmeli. Halihazırda euro cinsinden fonlama maliyetleri kamu yararı açısından dolara göre yüzde 2, TL’ye göre ise yüzde 9 daha avantajlı. Ayrıca uzun vadeli ve daha makul finansman kaynaklarına erişim için alım garantisinin de mutlaka 15 yıl olmalı. TL cinsinden alım garantisi olması durumunda özellikle uluslararası büyük enerji yatırımcılarının kurdaki olası dalgalanmalardan dolayı projelere ilave risk primi koyma durumu ortaya çıkar.

Sektör, TL bazlı alım garantisi getirilmesi durumunda ilave risk primi ve maliyetlerle daha da zayıflar ve yerli sanayi ciddi zarar görür.

Zeki KIVANÇ / Adana Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı
“KOBI’lere destek olacak”

Türkiye gibi tasarrufların az olduğu ülkelerin ekonomik büyümesinin ardında yatan en önemli etkenlerden birisi kredi büyümeleridir. Devletin kefil olduğu kredi kefalet miktarının 25 milyar TL’den 35 milyar TL’ye çıkması, ülkemiz ekonomisinin can damarı olan KOBİ’lerin daha rahat kredi alabilmesini ve birçok şirketin yatırıma karar vermesinde pozitif yönlü katkı sağlayacak.

KOBİ’lerin finansmana erişimi, yatırım yapma ve yüksek faizden kullanılan kredilerin düşük faize çevrilmesi açısından bu artış çok önemli. Kefalet miktarının artmasıyla piyasadaki 150-175 milyar TL arası bir kredi tutarına kefil olunabileceğini düşünüyoruz.

Bu düzenleme ile birlikte KOBİ’ler bankalardan daha rahat kredi alabilecekler. Ekonominin belkemiği KOBİ’lere bu krediler büyük destek olacak. 2017 krizini KGF destekleri ile aşmıştık, bu destekle de bir hikaye daha yazacağız inşallah.

Gürsel BARAN / Ankara Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı
“Canlanmaya hissedilir katkısı olur”

Torba yasada yer alan madde çok isabetli bir girişim. İstihdamın yüzde 80’e yakınını oluşturan KOBİ’ler ekonomiye büyük katkı sağlıyor. Sağlanan kredi destekleri bu işletmelerin gelişmesine ve büyümesine katkı sağlıyor. İşletmelerimize aktarılacak kaynağın 10 milyar TL artması piyasaya yansıyan çarpan etkisiyle birlikte ekonomide canlanmaya hissedilir katkı sağlayacaktır. Asgari ücret desteğinin 75 TL olarak bu yıl da sürdürülecek olmasının işverenler için önemli bir katkı ve istihdam için teşvik edici bir etki oluşturacağını düşünüyorum.

Halil DEMİRDAG /Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği (GENSED) Başkanı
“TRT payı ve fonlar kaldırılmalı”

Avrupa Birliği geçen sene yeşil enerjiyle üretimi desteklemek amacıyla üretilen ürünlere kullanılan enerjinin türüne göre ‘farklı vergi’ uygulanması için prensip kararı aldı. Bu karar, yakında uygulamaya girer. İhracatın yüzde 50’sinden fazlasını AB ülkelerine ihraç eden Türkiye’yi de yakından ilgilendiren bir karar olacak bu. Yenilenebilir enerjinin faturası kısa vadede siyah enerjiye göre daha yüksek olabilir ancak Türkiye’de bu uygulama başlatılırken birtakım teşvikler de verilebilir. Örneğin elektrik ihtiyacını belli vadelerde yenilenebilir enerjiden karşılayacağını taahhüt edenlerden TRT payı, fon ve diğer kesintiler kaldırılabilir. Şahsi görüşüm, kanunda TL ya da dolar diye bir bağlayıcılık olmamalı. Finansmanda euro ile daha kolay ve uygun maliyetle borçlanılabiliyor. Sektör olarak euro’nun Türkiye için daha doğru olduğu düşüncesindeyiz. Maliyetleri uzun vadeye taşımak, kısa vadeli yüklerimizi azaltmak için ucuz yeşil enerji, ucuz finansman olan euro ile daha da ucuzlayacak.

Şekib AVDAGİÇ / İstanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı
“Finansman ikliminde iyileşmeler oldu”

KOBİ’lerin desteklenmesi için kredi garanti kuruluşlarına sağlanan kaynağın 35 milyar-TL’ye çıkarılması son derece yerinde ve zamanlaması da çok doğru bir adım. Keza Merkez Bankası son altı ayda faiz oranlarında 13.25 puanlık indirim yaptı. Diğer taraftan hükümetimiz yaptığı düzenlemeyle bankalarca alınan komisyon ve ücretlere önemli sınırlamalar getirdi. Tüm bu adımları bir bütün olarak değerlendirdiğimizde finansman ikliminde son derece önemli iyileşme olduğunu görüyoruz.

Sayın Cumhurbaşkanımız bu yılı yatırım yılı ilan etti. Tüm bu adımlar yatırım seferberliği sürecine büyük katkı sağlayacak. Firmalar tüm bu adımlarla finansmana daha uygun maliyetlerle, makul komisyonlarla ve kefalet rejimine takılmadan ulaşabilecek.

Mehmet BÜYÜKSİMİTCİ / Kayseri Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı ve TOBB Yönetim Kurulu Üyesi
“KOBİ destekleri büyümeyi pozitif etkileyecek”

Bu düzenleme ile KOBİ’lerimizin finansmana erişimleri daha kolay hale gelecek. Piyasalar hareketlenecek, yatırımlar biraz daha artacak, dolayısı ile bunun da istihdama olumlu yansımaları olacak. En önemlisi de büyümeye pozitif etki sağlayacak. Biliyorsunuz geçen yıl 500 kişinin altında işçi çalıştıran işletmeler için 150 TL, 500 ve üzeri işçi çalıştıranlar içinde 100 TL asgari ücret desteği vardı. Bu sene tüm işletmeler için bu rakam 75 TL’ye düşürüldü.

Bir asgari ücretlinin işletmelerimize toplam maliyeti 3 bin 458 TL. Buna yemek, sosyal yardımlar, yıllık izin ve kıdem gibi artıları da eklediğinizde her bir asgari ücretlinin bize 5 bin TL gibi maliyeti var. Ekonomiye değer katan firmalarımızın üretim ve kapasitelerini artırarak daha fazla istihdam sağlaması, ihracatlarını artırması için desteğin tüm işletmelerimizde en az 150 TL olması taleplerimiz arasında.

Ali EMİROĞLU / Türkiye Madenciler Derneği Yönetim Kurulu Başkanı
“Sektörümüz için son derece olumlu”

Ülkemiz doğaltaş ve mermer ihracatının yarıya yakını Çin’e yapılmakta. 2019’da Çin ile ABD arasında yaşanan ticaret savaşlarından en fazla madencilik sektörü etkilendi. Daha sonra koronavirüs salgını nedeniyle madencilik sektörü durma noktasına geldi. Şubat ayında doğaltaş-mermer sektörü ihracatı yüzde 50’nin üzerinde düştü.

Keza metalik madenler ihracatı da yüzde 28 geriledi. Bu durum sektörün nakit akışını da bozdu. Sektör devlete karşı olan yükümlülüklerini yerine getiremez duruma düştü. Bu beklenmedik ve öngörülemeyen durum karşısında sektörün ayakta kalması için acil desteğe ihtiyacı var. Bu yüzden torba kanuna eklenen bu madde son derece olumlu.

Hülya Genç Sertkaya