Hibe Programı IPARD 2 Kapsamında 50 Milyon Euro Hibe

TARIM ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK), Avrupa Birliği Kırsal Kalkınma Hibe Programı IPARD 2 kapsamında 50 milyon euro (320 milyon TL) hibe için çağrıya çıktı. IPARD 2 kapsamında tarım ve balıkçılık ürünlerinin işlenmesi, pa-zarlanmasıyla ilgili fiziki varlıklara yönelik yatırımlar tedbirinden makine-ekipman ve yenilenebilir eneıji ekipmanları alımı desteklenecek. Çağrı kapsamında süt ve süt

ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanması, süt toplama merkezlerine, et parçalama ve işleme tesisleri ile kesimhanelere, su ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanması tesisleri ile meyve ve sebze ürünlerinin işlenmesi ve depolanması olmak üzere beş sektöre destek sağlanacak. Destek oram gerçek ve tüzel kişilerde yüzde 40, kooperatifler ve üretici örgütleri için yüzde 50 olacak.

42 İL DESTEK KAPSAMINDA

Çağrı kapsamında faydalanıcılara uygun harcamalar karşılığında sağlanacak olan mali desteğin kaynağı, Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti eş finansmanından oluşturulan IPARD Programı Fonu olacak. “Kamu katkısı” olarak adlandırılan bu destek, program çerçevesinde gerçekleşmiş yatırımlar için geri ödemesiz olarak kullandırılacak. Çağrı ilanı kapsamında 42 ilde destek verilecek. Başvuruların yapılacağı ve yatırımın uygulanacağı iller şöyle olacak: “Afyonkarahisar, Ağrı, Aksaray, Amasya, Ankara, Ardahan, Aydın, Balıkesir, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankırı, Çorum, Denizli, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Giresun, Hatay, İsparta, Kahramanmaraş, Karaman, Kars, Kastamonu, Konya, Kütahya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muş, Nevşehir, Ordu, Samsun, Sivas, Şanlıurfa, Tokat, Trabzon, Uşak, Van ve Yozgat.”

IPARD Programı çerçevesinde açılan çağrılarla kırsalda bir yandan üretim, diğer yandan üretilenin yerinde işlenmesi ve pazarlanması destekleniyor. Zincirin tüm halkaları birbirine bağlanıyor. Örneğin süt çiftlikleri desteklerinken, üretilen sütü alıp peynir yapacak, tereyağına çevirecek tesisler de teşvik ediliyor. Besi çiftliklerine destek sağlanırken, bu hayvanların hijyenik şartlarda kesileceği mezbahalara ve etlerin satışa sunulacağı tesislere de destek veriliyor. Atıl işletmeler, kapasite fazlası oluşturacak gereksiz yatırımlar engelleniyor. Kadın ve gençlere pozitif ayrımcılığın yapıldığı IPARD Programları kapsamında kırsal turizm, el sanatları gibi alanlara da destek sağlanıyor.

BAŞVURULAR 2 OCAK’TA

Tarım ve Orman Bakanlığı’nın ilgili kuruluşu olan TKDK tarafından IPARD 2 kapsamında açılan 50 milyon euro’luk sekizinci başvuru çağrısıyla, tarım ve balıkçılık ürünlerinin işlenmesi ve pazarlanması ile ilgili fiziki varlıklara yönelik yatırımlar tedbirinden yalnızca makine ekipman, hizmet ve görünürlük alımları desteğine ilişkin başvurular kabul edilecek. Beş sektöre destek sağlanacak çağrı için başvurular 2 Ocak 2020 tarihi saat 09.00’dan itibaren yatırımın uygulanacağı ilde bulunan TKDK II Koordinatörlüklerinde kabul edilmeye başlanacak. Online proje başvuru sistemi 28 Ocak 2020 tarihi saat 21.00’de kapatılacak. Başvuruların son teslim tarihi 31 Ocak 2020, saat 18.00 olacak. Sekizinci başvuru çağrı ilanı kapsamında hazırlanacak başvurularda yatırım süreleri en fazla 12 ay olarak planlanacak.

BAKAN İKİ MÜJDE VERDİ

Çağrı kapsamında sektörü değişmekle birlikte yatırımların 1 milyon 250 bin euro ile 3 milyon euro’ya kadar kısmına destek sağlanacak. Yatırımların 8 milyon TL ile 20 milyon TL’lik kısmına kadar destek verilecek. ”Hibe oranları gerçek ve tüzel kişilerde yüzde 40, kooperatifler ve üretici örgütleri için yüzde 50 olacak. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, IPARD yatırımlarında vergi muafiyetinin söz konusu olduğunu vurgulayarak, bu muafiyetin yatırıma dolaylı katkı sağladığını kaydetti. Böylece yüzde 40, yüzde 50 olan hibe oranının ortalama olarak yüzde 50’ye, yüzde 60’a çıktığını belirten Pakdemirli, yatırımcının daha az maliyetle, daha çok iş yaptığını dile getirdi.

Bakan Pakdemirli, çağrı kapsamında iki müjde de verdi. Bunlardan ilki, mevcut makine ve ekipmanlara ilaveten üreticilerden gelen talepler doğrultusunda IPARD’a yeni makine ve ekipmanları dahil edildi. Bu çerçevede süt ürünlerinin, işlenmiş et ürünlerinin, meyve-sebze ve su ürünlerinin soğuk zincirde taşınacağı frigorifik araçları, süt işleme tesisleri için süt tankerleri, süt toplama merkezlerinde soğutma tanklı süt toplama araçları, meyve-sebze ürünlerinde şoklama ve ürün dondurma sistemleri de destek kapsamına alındı.

ikinci müjde ise, bu hibe çağrısındaki bazı sektörlerin kapsamının genişletilmesi oldu. Tüm meyve ve sebze ürünleri; kurutma yatırımlarına dahil edildi. Daha önce kurutma yatırımları sadece narenciye ve sert kabuklu ürünlerini kapsıyordu. Süt işleme tesisleri ve süt toplama merkezi yatırımlarında günlük en fazla 70 ton olan süt işleme ve toplama sınırı ise kaldırıldı.

KADIN GİRİŞİMCİDEN YATIRIM

IPARD Programı kapsamında açılan çağrılar, doğduğu yerde doymak, üretilenin yerinde işlenmesini ve pazarlanmasın! isteyenlerin için önemli yatırım fırsatları sunuyor.

Kastamonulu Aysel Bakır, hayalini kurduğu yatırım için IPARD’a başvuran ve hibe desteklerinden yararlanan kadın girişimcilerden biri. Kastamonu’nun Şenpazar ilçesinde ailesiyle uzun yıllar arıcılık yapan Bakır-, önce arılarını yabani hayvanlardan körumak için güneş enerjisi sistemine ihtiyaç duymuş. Birkaç panelle arılarını korumaya aldı. IPARD II programı kapsamında yenilenebilir enerji yatırımlarının desteklemeye başlamasıyla harekete geçen Bakır, IPARD 2 çağrısı için başvurmuş. Başvurusunun kabul edilmesiyle 700 bin TL’si hibe olmak üzere 1.2 milyon TL’lik yatırımı hayata geçirdi. Beş dönümlük bir arazi üzerine gündüzleri 2 bin kişilik nüfuslu Şenpazar’ın enerjisini karşılayacak bir güneş enerjisi tesisi kurdu. Tesis üretime geçti. Aysel Bakır’ın gündeminde şimdi de tavuk çiftliği yatırımı var. Şenpazar’da çiftlik için uygun yer kiralayan Bakır Ailesi, imar izni için başvuruda bulundu. Aile, bu yatırım için IPARD Programı kapsamında çağrı açılmasını bekliyor.

KARAKOVANDA DÜNYA BİRİNCİSİ

Harşena Apiterapi Ürünleri’nin sahibi Halit Çelebi de IPARD Programı kapsamında hibe desteklerden yararlanan girişimcilerden. 1980’li yıllardan bu yana arıcılık yapan Halit Çelebi, altı yıl önce IPARD kapsamında açılan çağrıdan haberdar olunca, uzun süredir gündeminde olan yatırım için harekete geçti. Arıcılığı geliştirmek için 250 kovan, bal ısıtma, bal dinlendirme, sır alma makinesi gibi alimim içeren proje için başvuruda bulunan Çelebi, açılan çağrı kapsamında 40 bin TL hibe desteğinden yararlandı. Üzerine 50 bin TL de kendisi koydu. Yeni yatırımla bal üretimini 1.7 tondan 5 tona çıkaran Çelebi, markalaşma yoluna gitti. İsmini Amasya Kalesi’nin de bulunduğu dağdan alan “Harşena” markasıyla ürünlerini piyasaya süren Çelebi, bal üretiminin yanı sıra katma değerli üretime yöneldi. Çelebi, işletmeyi büyütmek için KOSGEB’in girişimcilik desteğinden de yararlandı. TKDK’nın altıncı çağrısı kapsamında arıcılık yatırımını büyütmek, modernizasyon yatırımları yapmak için bu yıl yeni destek için başvuruda bulunan Çelebi, şu günlerde KOSGEB’le geliştirme projesi çerçevesinde destek başvurusu görüşmelerini de sürdürüyor.

2017’de İstanbul’da gerçekleştirilen Uluslararası Apimondia Arıcılık Kongresi’nde süzme bal kategorisinde dünya üçüncülüğü kazandıklarını söyleyen Çelebi, 2019’da Kanada Montreal’de düzenlenen Uluslararası Apimondia Arıcılık Kongresi’nde ise Amasya’nın Ortaköy köyünde ürettiği karakovan petek balıyla dünya birincisi, kristalize balda da dünya üçüncülüğü ödülü kazandıklarını aktardı.

İlave 70 milyon euro kaynak

IPARD kapsamında, son sekiz yılda sağlanan 4 milyar TL hibe ile 7 bini kadın ve gençlere ait 14 binden fazla tesis desteklendi. Kırsalda 10 milyar TL’lik yatırım, 60 bin yeni istihdam oluşturuldu. Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin açıklamalarına göre bu yıl IPARD 2 kapsamında toplam 323 milyon euro, yani 2 milyar TL bütçeli üç başvuru çağrısına çıkıldı. Daha önce projeleri alınan beş ve altıncı çağrılar hızlıca değerlendirilirken, yedinci başvuru çağrısı olan LEADER-Yerel Kalkınma Stratejilerinin uygulanması tedbirinde başvuru süreci devam ediyor. Beşinci çağrı kapsamında şu ana kadar toplam yatırımı 1 milyar TL’lik 394 proje açıkladıklarını ve başvuru sahiplerinin yatırıma geçmelerini sağladıklarını söyleyen Bakan Pakdemirli, 8 Mayıs’ta çıkılan, 60 milyon euro bütçeli IPARD 2 kapsamındaki altıncı çağrının toplam bütçesinin yoğun başvurular nedeniyle 130 milyon euro’ya [830 milyon TL’ye) çıkarıldığını kaydetti.

Halit ÇELEBİ / Harşena Apiterapi Ürünleri Kurucusu ve Sahibi
“Artık katma değerli üretim yapıyoruz”

TKDK’nın hibe desteğinden yararlanarak kurduğum tesisle, bal dışında son iki yıldır katma değerli üretim de yapıyoruz. Tesisimizde arı sütünü toz ve kapsül haline getirdik. Bunu Türkiye’de yapan ilk işletme olduk. Ana arı ve erkek arı larvası olan apilarnili Türkiye’de ilk kez üretip, onu da toz ve kapsül haline getirdik. Yıllık apilarnil üretimimiz 150 kilo civarında. Propolis etilalkol ekstraktını toz haline getiren Türkiye’nin tek, dünyanın üç şirketinden biriyiz. 50 kilo civarında üretimimiz var. Ayrıca yurtiçinden propolis temin ederek, ekstrat haline getiriyoruz. IPARD desteği çerçevesinde aldığımız 250 kovan ile polen üretimine de başladık. Bugün 5 ton bal üretiminin yanı sıra 700 kilo polen üretimi yapıyoruz. Türkiye’de poleni ‘dondurarak kurutan’ tek firmayız. Ballarımızı Harşena markasıyla pazarlıyoruz. Deli balı olarak bilinen ‘komar’ balını da topluyor ve satıyoruz. Almanya, Kanada, Irak’a kargoyla arı balı gönderiyoruz. Arı balı ihracatı için Suudi Arabistan ve Kolombiya ile temastayız.

20 ton civarında bal göndereceğimiz Umman’la 1.5 ton arı sütü için görüşmelerimiz sürüyor. Şu anda gıda takviyesi belgesi almaya çalışıyoruz. Bu belgeyi aldığımızda Türkiye’de ilk olarak beş ürünümüzü eczanelerde satışa sunacağız.

Mahir MERKİT /Safir Süt ve Süt Ürünleri Kurucusu ve Sahibi
“Bayi idik, üretici olduk”

IPARD çağrısı kapsamında 1.5 milyon TL’lik hibe destekten yararlandık. Üzerine 3.5 milyon TL ekleyerek Kars’a modern bir süt işleme tesisi kazandırdık. Yatırım öncesi gıda sektöründe bazı markaların bayiliğini yapıyordum. Sattığımız ürünü kendimiz üretelim istedim. IPARD’in hibe desteği için Kars TKDK’ya başvuruları yaptım. Hibe destek çıkınca, tesisi Organize Sanayi Bölgesi’nde kurdum. Günlük 10 ton kapasiteli yatırımımızla, tesiste ‘Safir’ markasıyla yoğurt, ayran, çeçil peynir, kaşar peynir, köy tipi beyaz peynir, tereyağı üretiyoruz. Ürettiğimiz yoğurt ve ayranı Kars ve Ardahan’da satıyoruz. Kaşar, beyaz peynir, çeçil gibi ürünleri ise perakende olarak kargoyla gönderebiliyoruz. Hammaddemizi artırabilirsek, yurtiçi ve yurtdışı satışlara yönelmeyi hedefliyoruz. Üretimde kullandığımız sütü köylüden topluyoruz. Alacağımız ürünün parasını bir yıl önceden peşin veriyoruz. Buna karşın verdiğimiz ürünün karşılığını tam olarak alamıyoruz.

Üreticiye yaklaşık 2 milyon TL dağıttık, ancak bunun 1.3 milyon TL’si geri döndü. Onun için kendi üretim çiftliklerimizi kurmak istiyoruz. TKDK bu alanda çağrıya çıkması halinde 250 başlık bir süt ineği çiftliği kurmayı düşünüyoruz.

HÜLYA GENÇ SERTKAYA