Yakın gelecekte yok olacak 10 meslek dalı. Teknolojinin gelişmesi ile geleceği olmayan işler ve meslekler nelerdir? Zaman geçiyor, devran değişiyor. Bir zamanlar nasıl kılıç yapan ustalar, at nallayan nalburlar, keçe üreticileri yok olduysa, günümüzde de artık çağdışı kalan meslekler bir bir ortadan kalkıyor.
GENÇLER!.. Bu hafta hakkında bilgi vereceğimiz iş ve mesleklere fazla heveslenmeyin. İleride işsiz kalabilirsiniz. Çünkü 25 yıllık bir dilim içinde bu işler, kaybolmuş olacak.
En iyimser tahminle, bu işlerden emekli olan son çalışanlar olabilirsiniz. Elbette ki bu işlerin ne kadar süre sonra ortadan kalkacağı, ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilir. Ama genel eğilim, bu işlerin artık olmayacağı yönünde ise, bu işleri devam ettirmek isteyen ülkelerin yapabileceği fazla bir şey olmayacak.
ABD’nin aile dergisi Reader’s Digest, uzmanlara sordu ve çeyrek yüzyıl sonra hangi işlerin artık var olmayacağını belirledi. İstihdam açısından tehlike bu kadarla da bitmiyor. Yapay zeka uzmanı Kai-Fu Lee, dünyada işlerin yüzde 40’ının gelecek 15-25 yıllık bir süreç içinde tamamen robotlar tarafından yapılacağını ileri sürüyor. Ekonomik Araştırmalar Enstitüsünden Peter Earle de şöyle bir örnek veriyor:
“Benim büyük babam, Birinci Dünya Savaşı öncesinde demirciydi. Öyle yetiştirilmişti ve işinin gereğini hakkıyla yapıyordu. Ama otomobil ve kamyon yapımcılığı gelişince demirci olmak yetmedi. Bütün demirciler, mekaniker okullarına gönderildi. Bugün durum farklı. İşinizi çok iyi yapıyor olabilirsiniz. Ama sizden daha becerikli, ücret almayan, zam istemeyen, hastalık izni almayan, tatil yapmayan, tam tersine 24 saat çalışabilen, yemek, içmek, dinlenmek, uyumak gibi ihtiyaçları olmayan robotlar ortaya çıktı. Kapitalist dünya, doğal olarak sizi değil, robotları tercih edecek.” Bakalım, geleceği olmayan işler ve meslekler neler?
İçeriğe Ait Başlıklar
1 – ANTREPO GÖREVLİLERİ
Büyük mağazalarda ve marketlerde çalışanlar, hayati öneme sahip işler yaparlar. Onlar olmazsa, boşalan raflar doldurulamaz. Hele internet üzerinden satış yapan Amazon gibi online şirketlerde depolar saat gibi çalışmak zorundadır. Oysa robotlar, şikayet etmeden 7/24 çalışabilirler ve insanlardan daha hızlı olabilirler. Zaten Amazon’un sahibi Jeff Bezos da, bütün işi otomatik olarak yapan robotların bir gün devreye sokulabileceği beklentisinde olduğunu her röportajında dile getirmiştir. Buna karşılık ABD’nin ünlü yatırımcı ve girişimcisi Elon Mask ise, gelecekte yüzde yüz insandan arındırılmış depolar olamayacağını ileri sürüyor.
2 – TAKSİ SÜRÜCÜLERİ
Kent içi yolların vazgeçilmez unsurlarından birinin de taksiler olduğu, su götürmez bir gerçek. Ama kendi kendine hareket eden araçların gelişimi, taksi sürücülerini (ki bunlara Uber sürücüleri de dahil), çok daha kısa sürede devre dışı bırakabilir. Düşünsenize, ortalıkta sürücüsüz taksiler dolaşıyor. Sizin elinizi kaldırdığınızı görüyor, önünüzde duruyor, sesli komutunuzu anlıyor ve istediğiniz yere bırakıyor. Ödeme, bugün bile yapılan uygulamayla bir kredi kartını POS cihazına okutmak kadar basit. Sürücü olmadığından, sizden bahşiş bekleyen biri de yok üstelik.
3 – OTO TAMİRCİLERİ
Motorlu taşıtlar endüstrisi, hızla elektrikleniyor ve araçlar kendi kendini kullanır hale geliyor. Böyle bir ortamda oto tamircilerine neden ihtiyaç duyasınız ki? Zaten günümüzde bile oto tamircileri, bilgisayar uzmanlarına dönüştü. Bir arıza için tamirciye mi gidiyorsunuz? Hemen otomobilinizi bir bilgisayara bağlıyorlar ve neler yapılması gerektiğini öğreniyorlar. Bilgisayar üzerinde çalışmak, otomobil üzerinde çalışmaktan daha kolay. Artık tamircilerin çoğu, ellerini kirletmiyor. Üstelik bu otomobiller elektrikli olunca, motor bilgisi işe yaramayacak. Ingiltere’nin Motor Endüstrisi Enstitüsü, ülkede halen aktif olarak çalışmakta olan oto tamircilerinin yüzde 97’sinin elektrikli otomobillerden anlamadığını ortaya çıkardı. Elektrikli otomobil aldığınızda bakım/onarım gibi işlere ihtiyacınız olmayacak. Bataryalarda sorun olduğunda sadece satın aldığınız şirkete götürüp, ehliyetli ellere bırakacaksınız.
4 – MONTAJ HATTI İŞÇİLERİ
Sadece üç-dört işçinin çalıştığı büyük fabrikaları, bugün bile görmek mümkün. Japonlar, 1970’li yıllarda robotları geliştirdiğinde, “Japonya’da bir uçtan ineğin girdiği, diğer uçtan salamın çıktığı fabrikalar varmış” esprisi artık espri olmaktan çıkıyor. Bugün Japonya’da iki kişinin çalıştığı büyük fabrikalar var. Onlar da işlerin yolunda gidip gitmediğini denetliyor, o kadar. 1947’den bu yana, dört trilyon dolarlık bir ekonomik çıktıya karşılık, üç milyondan fazla montaj hattı işçisi, işini kaybetti.
5 – DERİN DENİZ DALGIÇLARI
Kırk yıldan daha uzun bir süredir derin deniz dalgıçlığı, dünyanın en tehlikeli, buna karşılık en kârlı işlerinden biri oldu. Bu gözüpek kişiler, deniz diplerini araştırır, örnekler alır, arama-kurtarma işleri yürütür, hatta kaynak bile yapardı. Bu iş, kabiliyet, sağlıklı bir beden ve çelik gibi sinirler gerektirirdi. Artık bu işler, robotlar ve sualtı drone’larıyla yapılıyor. Hiç kimsenin hayatı, tehlikeye atılmıyor. Teknolojinin bu yeni nimetleri, insanlardan daha verimli olduğunu kanıtladı. Avustralya’nın kuzeydoğu sahili açıklarındaki Büyük Bariyer Resifi’nin giderek küçüldüğünü, bunun da çevre açısında bir felaket anlamına geldiği söylenir dururdu. Robot ve sualtı drone’larıyla çalışan Avustralya hükümeti, bu kötü gidişi tersine çevirmeyi, hatta resifi daha da geliştirmeyi başardı (Bu resif, dünyanın en büyüğüdür ve 2 bin 600 km uzunluğundadır).
6 – HAVA TRAFİK KONTROLÖRLERİ
Bir uçağın havaalanından ayrılması veya iniş yapması, hava trafik kulesinin kontrolörlerinin elindedir. Onların işlerini çok iyi yapmaları gerekir ki, on binlerce insan, gidecekleri yerlere salimen ulaşsın. Dünyanın en zor işlerinden biridir. Sadece işlerini iyi bilmeleri yetmez. Çok kısa sürelerde doğru kararlar almalıdırlar. Bu nedenle bu işe başvuranların yüzde 35’i daha ilk sınavda elenir. Kontrol kulesinde bilgisayarlar her şeyi yapamaz. Son ve doğru kararı vermek zorunda olan bilgisayar, insan beynidir. Fakat otomasyon, 25 yıl içinde bu işi de insanın elinden alacak. Zaten pilotlar, bugünlerde kuleye fazla bağımlı değil. Kule olmadan da uçakları indirebiliyorlar. ABD’de başkan Ronald Reagan zamanında kontrol kulesi çalışanları greve gitmiş, Reagan da hepsini işten atmıştı. Sadece kilit noktalara askeri personel yerleştirildi ama hiç kaza olmadı.
7 – FAST-FOOD RESTORAN ÇALIŞANLARI
Örneğimiz yine Japonya’dan. Bu ülkede öyle fast-food restoranlar var ki, sizi bir robot karşılıyor, sözlü siparişinizi alıyor, servisinizi yapıyor. ABD’de de buna benzer uygulamalar başladı. Şimdilik arka plandaki çalışanlar için bir tehlike söz konusu değil. Onlar köfteyi, tavuğu, patatesi kızartmak, sandviçinizi hazırlamak zorunda. Tezgahta çalışan robotlar, “345 numara, siparişiniz hazır” deyip sizin almanızı da bekleyebilir, siparişinizi masamza da getirebilir.
8 – KÜTÜPHANECİLER
Bu, sadece otomasyonla ilgili bir sorun değil. Yaşam tarzı değişikliğiyle ilgili. Kitaplar oldukça ucuz. Çoğu kitap kurdu da, elektronik ortamda okumayı seviyor. Ya da zamanı olmayanlar, sesli kitap dinliyor. Zaten eskisi kadar okuma alışkanlığımız olduğu da söylenemez. Bu durumda, kütüphaneye üye olup, kitap kiralama işiyle kim uğraşır? Kütüphaneciler, bir gecede ortadan kaybolmayacaklar. Ama bu iş de yavaş yavaş erozyona uğrayacak ve bir gün gelecek, meraklıları, karşılarında “Filanca kitap var mı?” diye soracakları bir görevli bulamayacak.
9 – PROFESYONEL BOYACILAR
Evinizi boyatmaya kalkışsanız, usta bir boyacı bulmakta zorluk çekebilirsiniz. Çünkü özellikle sanayileşmiş ülkelerde, yeni nesilden hiç kimse, boyacı ustası olmak için girişimde bulunmuyor. Bu işin de modası geçmek üzere. Tek neden, boyacılığa meraklı bir nesil olmaması değil. Artık inşaat sektöründe de boya pek kullanılmıyor. Yeni teknolojiler sayesinde duvarlar, tavanlar, döşemeler, kapılar, boya ve bakım gerektirmeyen komplike maddelerden yapılıyor. Böyle bir eve ya da daireye sahip olduğunuzda boya yaptırmaya ihtiyaç duymuyorsunuz.
10 – BİLGİSAYAR TAMİR TEKNİSYENLERİ
Bilgisayarlar giderek daha yetenekli ve daha ucuz oluyor. Kullanım süreleri de hayli uzun. Bu nedenle insanlar, kişisel bilgisayarları bozulduğunda tamir ettirmek yerine çöpe atıp yenisini almayı tercih ediyor.
Bir bilgisayarı sekiz yıl kullandığınızda, zaten teknolojik açıdan sekiz yıl geride kalıyorsunuz. Böylece yeni teknolojiye sahip bir bilgisayar edinme isteğiniz ağır basıyor. Güvenilir, işinin ehli bir teknisyen bulmak da şans işi. Ayrıca bilgisayar bozulduğunda, kendi bilgisayarınız size neler yapılması gerektiğini söyleyebiliyor. Bunlar genellikle satılan bilgisayarla birlikte verilen tamir CD’lerinden gelen bilgilerle oluyor.
ALEV RIGEL
