Kentsel dönüşüm seferberliğinin yeni yol haritası

Kentsel dönüşüm seferberliğinin yeni yol haritası belli oldu. Yeni dönemin startım geçtiğimiz günlerde Çevre ve Şehircilik Şakanı Murat Kurum verdi. “ Yerinde, gönüllü ve hızlı dönüşüm” olmak üzere “üç ilke” çerçevesinde gerçekleştirilecek Kentsel Dönüşüm Eylem Planı ile acilen beş yılda 1.5 milyon konut dönüştürülecek. 100 bini İstanbul’da olmak üzere her yıl 300 bin konutun dönüşümü yapılacak. 2023’e kadar Toplu Konut idaresi Başkanlığı (TOKİ) eliyle yılda en az 30 bin olmak üzere beş yılda toplam 150 bin konutun dönüşümü sağlanacak. Para Dergisi’nden Hülya Genç Sertkaya’nın haberine göre; Taşkın, heyelan ve sel riski taşıyan alanlardaki yapılar, yeni yerleşim alanlarına taşınacak. Yeni hibe, teşvik ve kredi imkânlarıyla kentsel dönüşümde finansman desteği sağlanacak. Türkiye genelinde dönüştürülmesi gereken 6.7 milyon konutun yenilenmesi 20 yılda tamamlanacak.

Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, 12 Eylül itibarıyla yıl içerisinde temeli atılan konutlarla birlikte 25 bini İstanbul’da olmak üzere tüm Türkiye’de 65 bin konutluk kentsel dönüşüm projesini başlattıklarını açıkladı. Bugüne kadar kentsel dönüşüm kapsamında tüm Türkiye’de, toplam 152 bin konutun ihalesinin yapıldığını, 115 bin konutun tamamlandığını vurgulayan Kurum, “Hâlihazırda, Üsküdar’da bin 849 Esenler’de 8 bin, Gaziosmanpaşa’da 4 bin 748, Kâğıthane’de 850, Zeytinbumu’nda 713, Bağcılar’da bin 15 olmak üzere, İstanbul’un ‘birçok ilçesinde kentsel dönüşüm konutları üretiyoruz” dedi.

“22 milyon kişi artık güvenli konutlarda oturuyor”

2012’den bu yana 53 ilde ilan edilen 281 alanda kentsel dönüşüm çalışmaları sürerken, riskli alanlarda ve yapılarda toplamda 1 milyon 166 bin bağımsız birim dönüşüm kapsamına alındı. Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un açıklamalarına göre, kentsel dönüşüm projeleri kapsamında toplam 11 milyar TL kaynak kullanıldı. Yeni yapı denetim sistemiyle bugüne kadar yaklaşık 5 milyon 500 bin bağımsız bölümün bulunduğu 730 bin bina denetlendi. Hala inşaatı süren, 3 milyon bağımsız bölümün bulunduğu 393 bin binanın denetimi ise devam ediyor. Bakan Kurum, bugüne kadar yapılan denetimlerle, yaklaşık 22 milyon vatandaşın depreme dayanıklı konutlarda güven içinde oturmasını sağladıklarını açıkladı. Devam eden inşaatların da tamamlanmasıyla bu rakamın, nüfusun yüzde 45‘ine, yeni 35 milyona ulaşacağını kaydetti.

MİLYARLARCA LİRA TASARRUF

İş dünyasına göre Kentsel Dönüşüm Eylem Planı depreme dayanıklı, kaliteli, kontrollü ve planlı yapılaşma noktasında yeni bir dönem başlatacak. Eski ve risk altındaki konutların yerini yeni, güvenli, sağlıklı ve enerji verimli yapılar alacak. Kentsel dönüşümde yeni dönem başta inşaat olmak üzere gayrimenkulden çimentoya, demir-çelikten alüminyuma, beyaz ve elektronik eşyadan yalıtıma ve mobilyaya birçok sektöre canlılık getirecek. Konut kredi faizlerinin aşağı yönlü hareket ettiği bir dönemde, kentsel dönüşüm çerçevesinde yapılması planlanan yeni konutlar ve yeni projeler, inşaat ve alt sektörlerin hızla toparlanmasını sağlayacak. Isı, su, ses ve yangın yalıtımı uygulamalarıyla milyarlarca TL’lik tasarruf sağlanacak.

İstanbul’da geçen hafta art arda yaşanan 4.6 ve 5.8 şiddetindeki depremler, “Büyük İstanbul depremini tetikler mi?” endişesi yarattı. Başta İstanbul olmak üzere yüzde 66’sı deprem riskli alanlarda yer alan Türkiye’nin depreme ne kadar hazırlıklı olduğu sorusu gündemdeki yerini aldı. Son bir asırda büyüklüğü 6 ve üzeri olan 56 deprem yaşayan ve 80 binin üzerinde vatandaşını kaybeden Türkiye’de, kentsel dönüşüme duyulan ihtiyaç bir kez daha gündeme geldi. Para Dergisi olarak biz de kentsel dönüşümde yeni dönemin detaylarını ve sektörlerin kentsel dönüşümden beklentilerini ele aldık.

YERİNDE, GÖNÜLLÜ VE HIZLI

Kentsel dönüşümün temel ilkelerinden biri yerinde dönüşüm olacak. Herkes kendi mahallesinde, çevreden kopmadan dönüşüme katılacak. Kentsel dönüşümde gönüllülük esas olacak. Vatandaşın rızası olmayan hiçbir kentsel dönüşüm projesi hayata geçirilmeyecek. Üçüncü ilke ise hız olacak. Yapılan mevzuat düzenlemelerinin de katkısıyla kentsel dönüşüm uygulamaları hızla tamamlanacak. Sekiz eylemden oluşan Kentsel Dönüşüm Eylem Planı, deprem riski altındaki yapıların ve alanların, sel ve heyelan riski altındaki alanların, tarihi kent merkezleri ve meydanların, sanayi alanlarının taşınması ve dönüşümü olmak üzere dört ana başlıkta gerçekleştirilecek.

Türkiye Belediyeler Birliği Başkanı, Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkam Fatma Şahin kentsel dönüşümde gönüllülüğün önemine dikkat çekti. Kentsel dönüşüm çalışmaları çerçevesinde geçen dönem sanayi sitesi içinde kalan bir köyü kaldırdıklarını söyleyen Şahin, “Köy sanayiden rahatsızdı, sanayi de büyümek istiyordu. Gönüllülük esasıyla hareket ettik. Kentsel dönüşümde etki analizlerine bakıldığı zaman tek tip çalışıldığında insanların mutsuz olduğu görülüyor. Bu nedenle vatandaşa ne istediklerini sorduk. Paramı istiyorum diyorsa parasını, arsa isterse arsasını veriyoruz. Ev istiyorsa konut yapıyoruz. İnsanlara seçenek sunduğunuzda hiç kimse mahkemeye gitmeden gönüllü bir şekilde dönüşümün içine giriyor. Hiç kimse mahkemeye gitmeden 100 milyon TL bütçeli kentsel dönüşüm yapıldı. O bölge şu anda küçük sanayiye dönüştü” dedi.

TOKİ’den büyük indirim kampanyası

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Toplu Konut İdaresi (TOKİ] Başkanlığı tarafından borcunu erken ödeyip tapusunu hemen almak isteyen konut ve işyeri alıcılarına yönelik her yıl yapılan indirim kampanyasının İkincisi başladı. Bu yıl İkincisinin düzenlendiği kampanyada peşin ödemelerde yüzde 22 oranında indirim yapılacak. İndirim kampanyasından bütün borç bakiyesini kapatamayacak vatandaşlar da yararlanabilecek.

Borcun tamamını kapatamayacak vatandaşlar borç bakiyesinin yüzde 25’inden az olmamak şartıyla yaptıkları peşin ödemelerde yüzde 22 indirim kampanyasından faydalanabilecek. Kampanyadan yararlanmak isteyen konut ve iş yeri alıcıları 23 Eylül-18 Ekim tarihlerinde ilgili bankaya başvuruda bulunabilecek. Bu tarihten sonra yapılacak borç kapatmalarında söz konusu indirim oranından yararlanılması mümkün olmayacak. İndirim uygulaması kapsamına alınan projelerdeki konut ve iş yeri alıcılarının başvuru tarihi itibarıyla TOKİ’ye ödemekle yükümlü oldukları aidat, emlak vergisi gibi herhangi bir borcunun bulunmaması gerekiyor. Kampanyadan, satışları 2018 yılı Haziran ayı sonuna kadar gerçekleştirilmiş ve geri ödeme taksiti 2018 yılı Haziran ayı sonuna kadar başlamış olan konut ve işyerleri sahipleri yararlanacak. Taksit sayısı 12 ay ve daha az kalan projeler indirim kampanyasına dâhil edilmedi. Kampanyadan faydalanmak isteyen konut ve işyeri alıcıları, gayrimenkul satış sözleşmesini imzalamış oldukları aracı bankalardan konut kredisi kullanabilecek.