Sosyal medya ticaret, e-ticaret pastasından aldığı payı büyütüyor

ARACI ödeme firmalarının yaygınlaşmasıyla beraber, sosyal medya hesapları üzerinden yapılan sosyal ticaret, e-ticaret pastasından aldığı payı büyütmeye başladı. Genellikle Facebook, Instagram ve Twitter üzerinden potansiyel müşteriye ulaşan satıcılar artık sadece ürün değil hizmet de pazarlıyor. Psikolog, diyetisyen ve çeşitli alanlardaki danışmanlar videolu danışmanlık vererek, link ürünleri üzerinden ödeme alabiliyor. Ödeme almak için tek yapılması gereken, müşteriye aracı ödeme firması tarafından verilen linki mesaj olarak göndermek. Türkiye’de herhangi bir sosyal ağ üzerinden satış yapanların sayısı 1 milyonun üzerinde. Sosyal ticaretin kullanıcı kitlesini ise daha çok kadınlar oluşturuyor.

BOYNUZ KULAĞI GEÇTİ

Aracı ödeme firması Paym.es, bağımsız satıcılara Instagram, Facebook, Mcssenger, Etsy ve Letgo gibi sosyal ağlar üzerinden dünyanın her tarafına ürün satışı yapma imkanı sunuyor. Paym.es Kurucu Ortağı Sabrican Zaim, ödeme linkinin 20 saniye gibi kısa bir sürede oluşturulabildiğini belirterek, sosyal ticaretin dünya geneli ve ülkemizdeki yayılımını şu şekilde özetliyor:

“Sosyal ticaretin en fazla hacme sahip olduğu ülkeler, Rusya, Latin Amerika, Ispanya ve Mena bölgesi ülkeleri diyebiliriz. Şu anda dünyadaki sosyal ticaret pazarı 50 milyar dolar. 2021’de bu rakamın 170 milyar dolar olması bekleniyor. Burada büyüme hızına yönelik yüksek bir beklenti mevcut. Türkiye’de 30 mil-..yön Instagram hesabı var, bu hesapların 1 milyondan fazlası Instagram vasıtası ile t satış ve pazarlama yapmak için kullanılıyor. Türkiye’de sosyal ticaretin sepet ortalaması 144 TL. Elektronik ticarette ise, turizm ve seyahat harcamalarını çıkardığımızda sepet ortalaması 100 TL’lerde. Bu rakamlara bakarak sosyal ticaretin klasik e-ticareti geride bıraktığını söyleyebiliriz. Yani boynuz kulağı geçti.”

FREELANCE ÇALIŞMAYA UYGUN

Tüketicilerin artık bir pazaryerine üye olmak ve çeşitli alışveriş uygulamalarını telefonlarına indirmek yerine, sosyal medya hesapları üzerinden ulaşabildikleri satış kanallarını tercih ettiğini ifade eden Zaim, kurumsal gelir modellerinin yerini dünya genelinde bireysel gelir modellerinin almaya başladığına değiniyor. Freelance çalışma modelinin yaygınlaşmasıyla yeni kazanç yöntemleri ortaya çıkıyor. İnsanlar sosyal medya sayesinde sanatlarını, zanaatlarını, bilgi ve becerilerini satabilir hale geliyor.

Son torba yasayla beraber, internetten gelir elde eden bireylerin 30 bin TL’ye kadar vergiden muaf olmaları, özellikle evde üretim yapan kadınları işgücüne kazandırıyor. Paym.es’i sadece bireysel satıcıların değil, eğitmen, diyetisyen, psikolog ve danışmanların da kullandığını aktaran Zaim, Skype ya da WhatsApp üzerinden videolu ya da yazışarak danışmanlık veren uzmanların, ödemelerini Paym.es linkleriyle yaptığını belirtiyor.

Zaim, “Müşterilerimiz içinde gördüğümüz en ilginç hizmet, WhatsApp üzerinden videolu olarak verilen hipnoz hizmetiydi. Yakın gelecekte çoğu danışmanlığın video kanalları üzerinden verileceğini düşünüyorum” diyor.

Paym.es’in aylık yüzde 180 büyüme hızına sahip olduğunu ifade eden Zaim, “Sosyal ticaretin yakın gelecekte insanların büyük bir kısmı için gelir modeli haline geleceğini düşünüyoruz” diyor. Tüm işlemlerin ilgili resmi kuramlara aktarıldığını da belirten Zaim, olası dolandırıcılık risklerine karşı yapay zeka ile koruma sağladıklarını aktarıyor. Paym.es’in her ay eğitim amacıyla düzenlediği “Sosyal Ticaret” etkinliklerine kadın satıcıların ilgisinin yoğun olduğuna da işaret eden Zaim, sosyal ticaret kanalında kadınların çoğunlukta olduğunu ifade ediyor.

Paym.es verilerine göre Türkiye’de herhangi bir sosyal ağ üzerinden satış yapanların sayısı 1 milyonun üzerinde. Yapılan satışların yüzde 86’sını ürün grupları oluştururken, yüzde 14’ünün hizmet temelli olduğu görülüyor. Sosyal ticaret yapanlar cinsiyct bakımından incelendiğinde ise kadınların yüzde 58’lik dilimle önde olduğu belirtiliyor. Türkiye’de yapılan sosyal ticaret, Facebook, Instagram gibi sosyal ağları kapsarken, Instagram’dan yapılan sosyal ticaretin sepet ortalaması 127 TL olarak belirleniyor. Çalışanların yüzde 22’lik bölümünün ek iş olarak el emeği ürünleri satışa çıkardıkları görülüyor. Türkiye’de 51 milyon kişinin sosyal ağları kullandığını ifade eden Zaim, “44 milyon kişinin de akıllı telefonları üzerinden sosyal mecraları kullandığı biliniyor. İnternet kullanıcılarının ise yüzde 30’unun alışverişte mobil cihazları tercih ettiğini söyleyebiliriz” diyor.

YÜZDE 60 INSTAGRAM’DAN KEŞFEDİYOR

İnternet penetrasyonuna dahil olan kullanıcıların, haberleşme, sosyalleşme ve eğlencenin yanı sıra artık sosyal medyayı bir e-ticaret kanalı olarak da kullanmaya başladığını ifade eden iyzico COO’su Orkun Sai-toğlu, “Aslında kısa süre öncesine kadar bu durum bireysel hesaplar üzerinden, kapıda ödeme ya da havale desteği ile gerçekleştiriliyordu fakat Facebook gibi dev oyuncuların pazardaki trendleri fark etmesi ve mecralara alışveriş için uygun özellikler getirmesiyle bu durum sosyal ticaret dediğimiz apayrı bir kavrama dönüştü. Tabi ki buradaki en büyük destekleyici faktör, mobil alışkanlıkların hızla artması oldu” diyor.

Aktif kullanıcılarının yüzde 60 oranında Instagram üzerinden yeni ürünler veya hizmetler keşfettiğini, 200 milyondan fazla kullanıcının her gün işletme hesaplarını ziyaret ettiğini, dünya genelindeki işletme profillerinin de 25 milyonu geçtiğini belirten Saitoğlu, Türkiye’de sadece Instagram üzerinden satış yapmak için açılan hesap sayısının 800 bini aşmış durumda olduğunu ifade ediyor. Saitoğlu’nun aktardıklarına göre, bu hesapların çoğunluğunu şirket sahibi olmayan bireysel satıcılar oluşturuyor.

KAYITDIŞI İLE MÜCADELE

Tüm sosyal platformlar üzerinden satış yapmayı sağlayan link ürünü Iyzilink ile Türkiye’de 10 binden fazla bireysel satıcının ürünlerini hem yurtiçine hem de yurtdışına satabildiğim belirten Saitoğlu, “Ödeme teknolojileriyle beraber gelişen sosyal ticaret Türkiye’de ikinci el ürün satışlarının da artmasını sağladı. İkinci el satışlara baktığımızda yüzde 12Tik oran ile en çok satılan ürün ayakkabı, yüzde 9 ile aksesuar, yüzde 7 ile de elbise” diyor. Güncel verilerine göre link ile ödeme alma hizmetlerini kullanan satıcıların yüzde 47’si ürünlerini yurtdışına satıyor. Bu ürünlerin yüzde 76’sı Avrupa ülkelerine gönderiliyor. “Bu oran bizim için oldukça değerli çünkü bu oran bize sunduğumuz yeni nesil ödeme çözümleri sayesinde Türkiye’deki satıcılar için coğrafi engellerin kalktığını gösteriyor” diyen Saitoğlu, link ürünü sayesinde kayıt dışı ekonomiyle de mücadeleye katkıda bulunduklarını, 2016-2018 yılları arasında Iyzico üzerinden kayıt içine 1.2 milyar TL seviyesinde işlem hacmi kazandırdıklarını belirtiyor.

Rakamlarla sosyal ticaret

• Statista verilerine göre Ocak 2018’de 7.5 milyarın üzerine çıkan dünya nüfusunun yüzde 53’ü, yani 4 milyarı aktif internet kullanıcısı. Bunların 3.2 milyarı sosyal medya platformlarında aktif. Bu rakam 2010 yılında 97 milyondu.

• Sosyal medya platformları arasında 2 milyarın üzerinde kullanıcıyla ilk sırada Facebook yer alıyor. Onu 1.5 milyar kullanıcıyla YouTube, 1.3 milyar kullanıcıyla VVhatsApp izliyor. İnstagram’ın 800 milyon, Tvvitter’ın 330 milyon, Linkedln’in 260 milyon, Snapchat’in 255 milyon, Pinterest’in ise 200 milyon kullanıcısı var. Markalar da sosyal medya pazarlamasında tercihlerini bu doğrultuda belirliyor. Facebook yüzde 94 oranıyla sosyal platformlar arasında ilk tercih. Onu yüzde 68 ile Tvvitter, yüzde

56 ile Linkedln, yüzde 54 ile Instagram, yüzde 45 ile YouTube, yüzde 30 ile Pinterest takip ediyor. Perakende markalarının yüzde 91’i pazarlama faaliyetleri için iki ya da daha fazla sosyal platform kullanıyor.

• Dünyada sosyal ticaretin toplam büyüklüğü 2011’de 5 milyar dolardı. 2016 yılında bu rakam 50 milyar dolara çıktı. Technavio’nun Küresel Sosyal Ticaret Pazarı 2017-2021 raporuna göre 2021 yılına kadar pazarın yaklaşık 170 milyar dolara ulaşacağı öngörülüyor. Mobil cihaz kullanımı sosyal ticaretin yükselmesiyle yakından ilgili. 2016’da dünyada nüfusun yüzde 63’ü mobil telefon sahibiydi, 2019’da bu oranın yüzde 67’ye çıkacağı, 2,7 milyar kişinin akıllı telefon kullanacağı öngörülüyor. Mobil internet kullanımı, mobil ticareti büyütüyor. Emarketer verilerine göre 2017’de toplam e-ticaret satışlarının yüzde 35’i mobilden geldi, 2021’de bu oranın yüzde 50’yi geçeceği tahmin ediliyor.

• Mobilin yükselişinin sosyal ticarete bir diğer etkisi de ‘konuşarak ticaret’ alanında görülecek. Çünkü insanlar dünyanın her yerinde bir şekilde mesajlaşma uygulaması kullanıyor. Facebook 10’nun analizine göre 2020 yılına dek akıllı telefon sahiplerinin yüzde 80’i bir mesajlaşma uygulaması kullanacak. Statista’nın ABD’de pazarlama ve reklam profesyonelleriyle gerçekleştirdiği son ankete göre 2018’de pazarlama stratejilerine en büyük etki yüzde 33 oranıyla sosyal mesajlaşmadan gelecek.

• Sosyal ağlar özellikle genç tüketiciler üzerinde etkili. 16-24 yaş arası sosyal ağ kullanıcılarının yüzde 25’i, 25-34 yaş arası kullanıcıların ise yüzde 23’ü ‘bir markanın veya ürünün sosyal medyada beğenildiğini ya da desteklendiğini görmek beni satın almaya teşvik ediyor’ diyor.

• 1995 sonrası doğanların dahil edildiği Z kuşağı, 2020’de yaklaşık 2.6 milyar nüfus ile dünya genelindeki en büyük tüketici grubunu oluşturacak. Bu kuşak alışverişte sosyal medyadaki bağlantılarından ilham alıyor. Kredi kartı kullanımına şüpheyle yaklaşıyor ve tasarrufa önem veriyor.

Cenk ÇİĞDEMLİ / TOBB E-ticaret Meclisi Üyesi, Ticimax E-ticaret Sistemleri Kurucusu
“İş havuzunu daraltıyor”

Sosyal ağlar üzerinden gerçekleştirilen e-ticaret modeli S-ticaret, Z kuşağının internetten alışveriş yapmaya başlamasıyla beraber geometrik bir artış hızı yakaladı. Milyarlarca kullanıcısı olan Facebook, YouTube, Instagram ve Tvvitter gibi platformlar birer mağazaya dönüşmeye başladı. Ancak bir e-ticaret sitesi olmadan sadece sosyal medya hesapları üzerinden satış yapmak geleceği olan bir iş değil. Sosyal medya hesaplarının yanı sıra dijital vitrin olarak altyapısı sağlam bir web sitesi kuran girişimciler büyüme imkanı da yakalayabilir. Bir e-ticaret sitesi sahibi olmadan e-ticaret yapmanın satıcılar için birçok dezavantajı bulunuyor. Biliyorsunuz ki günümüzde veri [data] altın değerinde. Bir web sitesi açmadan sosyal ağlar üzerinden yapılan ticarette satıcılar kendi verilerini toplayıp geleceğe dönük analizler yapamıyorlar. Veri kendisinde değil sosyal medya platformlarının elinde kalıyor. Sosyal medya mağazasıyla kısıtlı kalmak iş havuzunu daraltıyor. 30 ürün satabilme potansiyeli varken ancak üç ürün satabiliyor.

ÜRÜN DİRİER