KATILMASANIZ da haberlerde ya da filmlerde mutlaka bir müzayedeye şahit olmuşsunuzdur. Büyük görkemli bir salon, şık giyinmiş katılımcılar, müzayede yöneticisi ve sanat eserleri… Müzayede yöneticisi açık arttırmayı başlatır ve son rakamı veren eserin yeni sahibi olur. Son on yıldır online müzayedelerin hayatımıza girmesiyle müzayede sektörü salon ve online olmak üzere ikiye ayrıldı. Ekonomik büyüklük olarak bakıldığında online müzayedeler, salon müzayedelerinin cirosal olarak yaklaşık yüzde 40’ına denk geliyor ve bu oran giderek artıyor. Online müzayede teknolojisi sayesinde küçük bütçelerle daha geniş kitlelerin açık artırmalara katılması kolaylaştı. İnsanlar zaman kaybetmeden resim, antika, kitap, efemera, nümismatik, kağıt para, ahşap ve metal eşyaları pratik bir biçimde satın alabiliyor. Online müzayedeye katılabilmek için öncelikle site üzerinden üye olarak katılım formunun doldurulması gerekiyor. Alıcılar müzayede sitelerini online takip ederek, beğendikleri eser için belirledikleri limite kadar fiyat artırımı yapabiliyor. Pey verme süresinin bitiminde ise en yüksek fiyatı veren müşteri eseri alıyor. Türkiye’de online müzayedelerin , sıklıkla yapıldığı ilk beş şehir İstanbul, İzmir, Ankara, Edirne ve Eskişehir olarak sıralanıyor.
“KAYNAK TEŞKİL EDİYORUZ”
Online müzayedelerine katılmak için öncelikle Peramezat.com sitesine üye olunması gerektiğini söyleyen sitenin ortağı Turgay Erol, üye olmak için 18 yaşından büyük olmanın dışında koşul aramadıklarını söylüyor. Her gün birçok başlık altında müzayede başlattıklarını söyleyen Erol, pul, kitap, obje, plak, afiş, efemera, rozet, imzalı formalar, oyuncak, nümismatik, kağıt para, porselen, ahşap ve metal eşyalara kadar koleksiyonluk veya araştırmacılara kaynak, teşkil edecek birçok eserin sitede yer aldığını sözlerine ekliyor. Müzayede süresinin genellikle yedi gün sürdüğü bilgisini veren Erol, “Bu süre içinde, son saniyeye kadar o eseri talep eden ilgililer kendi istedikleri üst limite kadar eserin sayfasında bulunan kutucuğa bu rakamı yazmak kaydıyla ‘pey vermiş’, bu şekilde de açık artırmaya dahil olmuş oluyor.
Örneğin, eğer bir lot 100 TL fiyat ile başladığında, bir kişi limit olarak 150 TL pey verdi ise ve başka talip yok ise 100 TL açılış rakamı ile satın alıyor ancak bir başka kişi 120 TL pey vermiş ise 130 TL’ye alıyor. Bir başkası 200 TL pey verdi ise 150 TL’lik peyi geçerek 160 TL’ye satın alabiliyor.”
“YURTDIŞINDAN DA KATILIM VAR”
Salon müzayedelerinden gerçekleşen satışın şimdilik yüzde 40’ının online müzayedeler üzerinden gerçekleştiğini söyleyen Veramezat.com Direktörü Ayça İğdır, “Bu oran her geçen gün yükseliyor. İnternet üzerinden satış artık çok yaygın. İnsanların zaman kaybetmeden resim, antika temin edebilmesi hayatı kolaylaştırıyor” diyor. Kullanıcıların siteye üye olabilmesi için ad-soyad, telefon numarası, mail adresi ve ikamet adresi gibi bilgilerin içerisinde yer aldığı bir başvuru formunu online sistem üzerinden doldurması gerektiğini hatırlatan İğdır, müzayede bitiminde kazanan kullanıcılarla iletişime geçilebilmesi, verilen peylerin doğruluğundan emin olunabilmesi için bu bilgilere ihtiyaç duyulduğunu söylüyor. Her müzayede şirketinin özel olarak ilgilendiği çeşitli alanların olduğunu söyleyen İğdır, “Kimisinde bu resimken, kimisinde antika obje, efemera, nümismatik vs. olabiliyor. Dolayısıyla müşteriler de kendi ilgi alanlarına hitap eden online müzayede sitelerini tercih ediyor” diyor.
İğdır, eser satışının nasıl gerçekleştiğini şu sözlerle anlatıyor: “Siteye üye olan kullanıcılar, başlangıç fiyatı üzerinden sistemde kurulu olan açık artırma seçeneğini kullanarak, eser fiyatını arttırıyor. Bir kullanıcı başka bir kullanıcının pey verdiği eseri geçtiği taktirde, bir önceki kullanıcıya otomatik olarak mail gidiyor. Bu sayede kullanıcılar ilgilendikleri eserle ilgili olarak son gelişmeleri takip edebiliyor. Müzayede bitiminde en yüksek peyi veren kullanıcı eseri kazanmış oluyor” diyor.
Yurtdışından da katılım olduğunu sözlerine ekleyen İğdır, istenirse alman eserlerin yurtdışına kargolandığı bilgisini veriyor. Müzayede şirketlerinin kendi eserlerini satmadığını, koleksiyonerler ve sanatseverler tarafından kendilerine konsinye olarak veren eserleri sattıklarını belirten İğdır, “Satışlar üzerinden komisyon bedeli alınıyor. Müzayede şirketinden müzayede şirketine göre değişen bir komisyon bedeli var. Bu yüzde 5 ila 15 arasında değişiyor. Bu komisyon ücreti eser fiyatına ekleniyor ve satış gerçekleşmiş oluyor” diyor.
200 üstü eserin yüklenmiş olduğu müzayedelerde 10 günlük bir süreyi tercih ettiklerini ve çok çeşitli sanat eseri sattıkları için belirli bir fiyat skalası olmadığını dile getiren İğdır, “Beş yüz TL’nin altındaki eserlerin online müzayedelerde daha kolay satıldığını söyleyebilirim. Biz taksitli satış yapmıyoruz” diyor.
“CİRO TEMEL HEDEF DEĞİL”
Bu işe 2008’de salon müzayedeleri ile başladıklarını belirten Ankara Antikacılık Yönetim Kurulu Başkanı Muhsin Önder, “Salon müzayedelerine koyduğumuz antika ve sanat eserleri dışında, ilgimizi çektiği halde müzayedelerde değerlendiremediğimiz, ancak uzmanlık konumuz içinde olan sanat eseri, koleksiyon objeleri, efemera ve benzeri parçalar da oluyordu. Bunları değerlendirmek için online müzayede yolunu tercih etmeye karar verdik” diyor. Online müzayedeye katılabilmek için, öncelikle Ankaraantikacilik. com üzerinden ‘Üye ol’ linkinde yer alan formun doldurulması gerektiğini söyleyen Önder, “Form doldurulduktan sonra, cep telefonu ve mail adresinize gelen aktivasyon kodunu girerek üyelik işlemlerinizi tamamlıyorsunuz” diyor.
Online müzayedelerinde, antika, sanat eseri, efemera ve koleksiyon objeleri gibi pek çok farklı gruptan eserlerin satışı yapıldığını da sözlerine ekleyen önder, “Sitemize üye olanlar, beğendikleri eser için belirledikleri limite kadar fiyat artırımı yapabiliyor. Pey verme süresinin bitiminde, en yüksek fiyatı veren müşterimiz eseri alıyor” diyor. Ödemelerin çoğunlukla sanal POS ile yapıldığını söyleyen Önder, “Eserin güvenliği açısından, ödemesi gerçekleşmeden teslimatı yapmıyoruz. Taksit söz konusu değil. Alıcıların online müzayedemizden almış oldukları eseri, fatura nüshaları eksiksiz şekilde ve ürünün kendisine zarar verilmemiş olması şartıyla 14 gün içerisinde iade etme hakları var” diyor ve online müzayede sürelerinin 10 gün olduğunu da sözlerine ekliyor.
Katılım oranlarının oldukça yüksek olduğunu dile getiren Önder, “Genellikle genç kesime hitap eden bu organizasyonlara dünyanın her yerinden katılım oluyor” diyor. Online müzayedelerin salon müzayedelerin yerini alır mı sorumuzu ise Önder, “Bizim için her ikisi de müşterimize ulaşmak için farklı yöntemlerdir. İkisi de birbirinin yerini almaz. Müzayedeciliği bir kültür hizmeti olarak düşündüğümüz için hizmet esastır. Ciro bu konuda temel hedef değildir” sözleriyle yanıtlıyor.
Online müzayede sitesi nasıl kurulur?
Online müzayede siteleri, konuyla alakalı uzmanlaşmış bilişim teknoloji uzmanlan tarafından kuruluyor. Müzayede şirketleri, eser fotoğraflarını ve bilgilerini siteye yükledikten sonra her eser için bir başlangıç fiyatı belirliyor. Müzayede tarihlerini belirledikten sonra online sistem üzerinden müzayedeyi o tarih aralığı süresince açık tutuyor.
Müzayede terimleri
Online müzayede: Salon müzayedesinden farklı olarak, internet üzerinden bir salonda bulunmayan katılımcıların pey verebildiği bir müzayede şeklidir. İnternet müzayedesi alarak da adlandırılır.
Salon müzayedesi: Katılımcıların, müzayedenin yürütüldüğü salonda diledikleri ürünlere teklif sundukları müzayede şeklidir.
Münadi: Mezat yöneticisidir. Genellikle açık artırmayı ve satışı yönetir.
Lot: Mezatlarda (müzayedelerde) satışı yapılacak otomobil, emtia, konut, arazi, antika eşya vb. her şeyin tek tek sıralandırılması veya birkaçından bir grup oluşturulmasıdır. Lotun yanında yer alan numara, o lotun müzayedede kaçıncı sırada satılacağını belirtir.
Pey vermek: Lota istenen tutarı kabul ederek, teklif vermektir.
Muhammen bedel: Katalogda her eser için uzmanlar tarafından müzayedede satılabileceği tahmini değer (muhammen bedel) tespit edilir. Muhammen bedel eserin kondisyonu, enderliği, kalitesi, provenansı (önceki sahiplerinin tarihçeleri), kim için yapıldığı, kimin kullandığı gibi hesaba katılarak tespit edilir. Muhammen bedel alıcının ödemesi gereken KDV ve diğer vergi ve resimleri içermez.
Satılabilir değer: Bu katalogdaki tüm eserler için “satılabilir değer” (muhammen bedel) tespit edilmiştir. Bu değer mal sahibinin kabul ettiği bir değer olup, söz konusu eser bu değerin altında satılamaz.
Bayrak kaldırma: Münadi, salonda bulunarak, telefonla veya müzayede öncesi yazılı rezerv veren katılımcıların veya masadaki temsilcilerinin bayrak kaldırmaları ile işi yürütür. Münadi, eserin satılabilir değerine ulaşana kadar kendi inisiyatifi veya salonda bulunan telefonla veya yazılı rezervle katılanların bayrak kaldırımları ile satışını yapabilir. Münadi, mal sahibi veya onun adına kaldırıldığını tespit edilen bayrakları kabul etmez. Hiçbir koşulda münadi, satılabilir veya üzeri değerler için mal sahibi adına artırım yapmaz.
Efemera: Günlük yaşama ait kısa ömürlü, küçük ve geçici belge niteliği taşıyan materyallerin genel adıdır, bir amaç için üretilen (tanıtım broşürleri, müze giriş biletleri, uçak ikaz kartları), resmi veya gayri resmi evrak hükmünde olan (tapu, fatura, makbuz, davetiyeler), yararlılığı değişken olan (mektup, reçete, prospektüs, kullanma talimatları), gerçek değerleri zamanla anlaşılan (gazete nüshaları, genelgeler, fotoğraflar), koleksiyoncular tarafından koleksiyon malzemesi olarak da değerlendirilebilen (posta kartları, posterler, rozetler, sinema afişleri) belgeler efermeraların yalnızca birkaç türüdür.
Satışın çekiç fiyatı: Çekiç fiyatını münadinin son çekiç darbesi “Sattım!” ibaresi belirler. Alıcı bayrak kaldırmak sureti ile yapmış olduğu tekliften sorumludur. Yazılı rezerv sonuçları müzayededen sonra telefon, e-mail, posta veya kurye ile bildirilir. Alıcı müzayededen almış olduğu eser veya eserlerin çekiç fiyatı üzerinden müzayede evi tarafından belirlenmiş komisyon oranı ve diğer vergilerle birlikte ödeyerek teslim alır.
Kelepir: Değerinden çok aşağı bir fiyatla yapılan satış.
Satılan eserlerde güvenlik nasıl sağlanıyor?
Alıcıların müzayede bitiminde eserden vazgeçme hakları var. Gelen açıklamaya göre müzayede şirketi tarafından buna müsaade ediliyor. Fakat bir kötüye kullanım durumunda, başkalarının pey vermiş olduğu eserlerin üstüne çıkarak onların satın almasını engelleme durumunda, bu isim belirleniyor ve diğer müzayede şirketlerine haber verilerek bir şekilde bir koruma gerçekleştiriliyor. Müzayede şirketleri bu durumu kötüye kullanan kişi ya da kişileri kendi sitesinden engelliyor.
Turgay EROL / Peramezat.com Ortağı
“Burada pek çok şey bulabilirsiniz”
Yaşarken farkına varmadığımız, bir dönemi yansıtan bazen çocukluğumuzdan bir anıyı, bazen uzaklardaki bir dostu anımsatan, bazen yıllardır aradığınız, çevrenizde veya AVM’lerde bulamayacağınız estetik bir objeyi Pera Mezat’ta gorme şansınız var.Burada koleksiyonluk kitapları, piyasada zor bulunan ikinci elkitapları, usta işi bir tespihi, en sevdiğiniz filmin afişini, Beatles, Barış Manço vb. kimi arıyorsanız plaklarını, Şirket-i Hayriye hisse senedini veya çocukluğunuzu geçirdiğiniz sokağın fotoğrafını, nadir bir yağlıboya tabloyu, Osmanlı milli marş notasını ve benzeri birçok eseri bulabilirsiniz.
