14 Kadın Üreticinin İlham Veren Hikayesi
Girişimcilik ekosistemini desteklemeye ve farklı alanlarda öne çıkan inovatif iş modellerini okuyucularımıza duyurmaya yıllardır aynı özveriyle devam ediyoruz.
Başarılı kadın girişimcilerimiz arasında yer alan BigChefs Kurucu Ortağı ve CEO’su Gamze Cizreli. Cizreli’nin BigChefs markasıyla 2007’de Ankara’da doğan ve dünyaya açılan kariyer yolculuğunu dünden bugüne adım adım takip ettik. Yüzde 40’ı, 2016 yılında özel sermaye fonu Taxim Gapital’e geçen BigChefs, 2 bin 360 çalışanı ve 52 şubesi ile restoran işletmeciliği alanında kaliteli hizmet vizyonu ile farklılaşıyor. BigChefs çausı altında 14 yerel kadın üreticiyle iş birliği yapan Cizreli. kısa sürede Türkiye geneline yayılan özel bir sosyal sorumluluk projesinin de mimarı oldu.
Türkiye’nin dört bir yanındaki yerel kadın üreticilerin ekonomik ve sosyal özgürlüklerini kazanmaları adına kapsamlı bir yol haritası kurgulayan Cizreli, ‘Toprağın Kadınlarından Sofralara’ projesiyle, kadın üreticileri ekonomiye kazandırıyor. BigChefs’in yeni yaz menüsüne göz attığınızda, toprakla haşır neşir olan ve alın teri ile üretim yapan 14 kadın üreticinin profili ile karşılaşıyorsunuz. Manisa, Gaziantep, Ankara, Amasya, Antakya, Kastamonu, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Bolu, Muğla, Düzce ve İzmir’de geçimini tarımdan sağlayan bu girişimci kadınlar, hikayeleriyle pek çok kişiye ilham veriyor. Kimisi kiraz biberi, kimisi fiştik, kimisi ise enginar üreticisi…
Aralarında kırma yeşil zeytin, siyez bulguru ve domates üreticisi de var. Bu üreticileri desteklemek bir bakıma Türkiye’nin coğrafi işaret tescilli ürünlerini arürmak ve dünyaya duyurmak adına da farklı bir perspektif sunuyor. Şu an dünyada 10 bin adet coğrafi işaret tescilli ürün bulunuyor. Türkiye’de ise tescil almaya aday 2 bin 500 adet ürün bulunsa da bugüne kadar 337 ürüne coğrafi işaret alındı. 422 ürünün ise başvurusu tamamlandı ve tescil almayı bekliyor. Bu noktadan yola çıkarak Gamze Cizreli ile hem ‘Toprağın Kadınlarından Sofralara’ projesi hakkında konuştuk hem de 14 kadın üreticinin ilham veren hikayesini araştırdık.
BIGCHEFS, YEREL KADIN ÜRETİCİLERE YILLIK SATIN ALMA SÖZÜ DE VERİYOR. ÜRETİCİ KADINLAR, BU SATIN ALIM SÖZLEŞMELERİNİ GÖSTEREREK DENİZBANK’TAN BİR YIL GERİ ÖDEMESİZ, UYGUN KOŞULLU KREDİ ALABİLECEK.
Cafe/brasserie zincir markası BigChefs’in kurucu ortağı ve CEO’su Gamze Cizreli, ‘Toprağın Kadınlarından Sofralara’ pro-jesi kapsamında yaz menüsünü, Türkiye’nin farklı noktalarında üretim yapan 14 kadın üreticiden tedarik ettiği yöresel lezzetlerle kurguladı. Yıl sonuna kadar iş birliği yapüğı kadın üretici sayısını 50’ye çıkarmayı, 2021 yılında ise ürün tedariğinin yansını yerel kadın üreticilerden sağlamayı planlayan Cizreli, bu projeyle hem kadın üreticileri ekonomik olarak destekliyor hem de Türkiye’nin dört bir yanındaki kadın üreticileri teşvik edecek bir sosyal sorumluluk misyonu üstleniyor. BigChefs’in ruhu olan bir marka olduğunu söyleyen Cizreli, “İlk günden itibaren Anadolu’nun sıcaklığını ve Anadolu yemeklerini Batı ile modemi-ze ederek misafirlerimize sunduk. Her zaman doğal, dalından, toprağından kopanlan ürünleri sunmayı ilke edindik. Bu yaklaşımımız, ‘Toprağın Kadınlarından Sofralara’ adlı yeni sosyal sorumluluk projemiz için de bize ilham kaynağı oldu. Hem menümüzde yer alan taze ve doğal ürünlerin tedarikçisi kadın-larımıza teşekkür etmek hem de Türkiye’de kadın girişimciliği ve istihdamını desteklemek adına bu projeyi hayata geçirdik. Bu üreticilerden yapılan tedarik tutarı ise yıllık 10-12 milyon TL düzeyinde. Farklı bir ifadeyle toplam tedariğin yüzde 10’unu oluşturuyor” diyor.
2018 YILINDA 65 ŞUBEYE ULAŞMAK HEDEFLENİYOR
2017’yi 276 milyon TL ciro ile kapatan BigChefs’in 2018 yılı ciro hedefi ise 360 milyon TL. 2018 yılı yatırım hedeflerinin 20 milyon dolar olduğunu belirten Gamze Cizreli, bu yıl 5’i İran, Romanya, Katar, Kuveyt ve Suudi Arabistan’da olmak üzere toplam 13 şube açacaklarını ve toplam şube sayısının da 65’e ulaşacağını sözlerine ekliyor. Cizreli, yurt dışına hizmet ihracatının yanı sıra üniforma, masa üstü ekipmanları, mutfak ve mobilya aksesuarı gibi farklı ürün ihracatları da yapıldığını ve her bir şubenin yatırım tutarının ortalama 1.5 milyon dolar düzeyinde gerçekleştiğini ifade ediyor. İngiltere, Güney Doğu Asya, Almanya ve ABD ise BigChefs’in hedef pazarları arasında yer alıyor.
KATMA DEĞERLİ TARIM ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİLİYOR
14 kadın üreticinin her birinin ilham veren bir hikayesi olduğunu belirten Cizreli, sözlerine şöyle devam ediyor: “Kimi şehir hayatından sıkılıp köye yerleşmiş, kimi köyde doğmuş ve çalışmaktan bir gün olsun yılmadan sadece üretmiş, beslemiş, yetiştirmiş, büyütmüş. Bilen bilir, toprakla uğraşmak zordur. Doğanın kendine özgü kuralları vardır. Toprağın dilini en iyi kadınlarımızın bildiğine inanıyoruz. Bu nedenle Anadolu’yu gezerek toprağın dilinden anlayan kadınlarımızı bulduk ve onların gerçek hikayelerini dinledik. Bu kadın girişimcilerimizin bir kısmına kooperatiflerden ulaşük. Sanayi ve ticaret odalarına kayıt yaptıran isimleri araştırdık. Kendi tedarikçilerimizin aracı oldukları farklı isimler de vardı. Gıda hijyenine uygun, gerekli sağlık kriterlerini karşılayan bu 14 girişimciye ulaşmak hiç kolay olmadı. Yeni dönemde üretim ve tarım odaklı kadın girişimcilerin ekonomiye dahil edilmesi sürecinin daha da hızlanacağım düşünüyoruz.
BigChefs’i tercih eden misafirlerimiz de Anadolu’daki kadınlarımızın bereketli toprağından, bağından, bahçesinden gelen, özenle yetiştirdikleri ürünlerle buluşun diye yerel kadın üreticilerimizin ürünlerini soframıza ekledik. ‘Toprağın Kadınlarından Sofralara’ ulaşan çok özel bir menü hazırladık. Bövlece bir yandan da çalışma hayatında kadınların yerini ve istihdamını artırarak toplumda farkında-lık yaratıyoruz. Her anlamda bu kadınla-rın arkasında durduğumuzu ilan ediyoruz. Lezzeti, doğallıkla yoğuran kadınların dokunuşuyla sunduğumuz yeni menümüzün de misafirlerimiz tarafından beğenileceğine inanıyoruz. Kadın üreticilerimize farklı konularda olduğu gibi ihracat konusunda da mentorluk yapmayı hedefliyoruz. Katma değerli tarım ürünleri üretme vizyonunu çok önemsiyorum. Bu kapsamda siyez bulguru ve kuşkonmaz üretimleri beni çok heyecanlandırıyor. Bu üreticiler üretim kapasitelerini artırarak ihracata odaklanabilir.”
KİM BU KADINLAR?
BigChefs’in iş birliği yapüğı 14 kadın üreticiden biri olan Rabia Yılmaz, Manisa’nın Saruhanlı ilçesinde hem kiraz biberi üretiyor hem de pamuk ekiyor. 10 yaşından beri çiftçilik yapan Yılmaz, bugün 68 yaşında… Gaziantep’in Ticar Köyü’nde yaşayan fıstık üreticisi Gıılter Açıkgöz ise 43 yaşında. Açıkgöz, 15 yılda büyüyen fıstık ağaçlarına gözü gibi bakıyor. Anadolu Bacıları Kooperatifi’nden Nilüfer Kart ve İklime Yaşar ise Ankara Polatlı’da Türkiye’de bir ilk olan portakallı havuç reçelini üretiyor. Amesia Arı Kadınlar Kooperatifi’nden Medine Alkoç ise Amasya Yolüstü Köyü’nde leziz erişteler hazırlıyor. 41 yaşındaki Alkoç’un en büyük hedefi ise yaşadığı bölgedeki işsizlik oranını düşürmek. Hatay Antakya’da yaşayan Hülya Altmöz ise Antakya kırma yeşil zeytin üreticisi olarak öne çıkıyor. Kastamonu’nun Daday ilçesinden dikkat çeken iki kadın üretici ise İksirli Çiftlik’in kumcusu İksir Aydın ile kızı Ece Aydın… Daday ilçesini kalkındırma hedefi ile yola çıkan İksir ve Ece Aydın hem siyez bulguna üretiyor hem de çiftlikleri ve konaklama tesisleriyle bölgedeki kadınları istihdam ediyor.Bu rsa’nın Musfafakemalpaşa ilçesinde enginar yetiştiren 37 yaşındaki Eda Çelebi, marul ve balkabağı üretiminin yanı sıra kültür mantarı yetiştirmeyi de hedefliyor.
Soframda Ne Var markasının kurucuları Gülsüm ve Hasibe Akın ise Balıkesir Kaz Dağlan’nda keçi peyniri imalatı yapıyor. Bolu’nun Karaağaç Köyü’nden Ezel Temiz ve Ayşe Kocagöz ise ekşi mayalı leziz köy ekmekleri üretiyor, ikilinin en büyük hayali ise 100 yıllık ekşi maya ile ürettikleri köy ekmeğini dünya sofralarına taşıyabilmek. Biga Kadın Kooperatifi ve Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı’ndan Suzan Mantar ve Sezin Çetin kardeşler ise Çanakkale’nin Biga ilçesinde tarhana üretiyor. Manü, tatlı ve börek de yapan ikili, kadınların el ele verip daha çok ürettikleri bir dünya hayal ediyor. Muğla’nın Fethiye ilçesinde yaşayan 43 yaşındaki Hatice Havle Alptekin ise taze ve kurutulmuş domates üreticisi olarak öne çıkıyor. İzmir’in Menemen İlçesi’nde yaşayan 45 yaşındaki Aliye Akbulut; roka, maydanoz, semizotu, dereotu gibi yeşillikler üretiyor. ODTÜ İşletme Bölümü mezunu olan 38 yaşındaki Aslı Aksoy ise BigChefs’in taze kuşkonmaz üreticisi… Elibelinde Tarım markası ile üretim yapan Aksoy’un en büyük hedefi ise Türkiye’yi kuşkonmaz ihracatçısı ülkeler arasında görmek. Bu 14 kadın üreticiden sonuncusu ise Düzce’nin Soğuk Su Köyü’nde yaşayan 63 yaşındaki fındık üreticisi Filiz Aynacı. Aynacı’nın en büyük hayali ise bir çiçek bahçesine sahip olmak.
“KOOPERATİF ÇATISI ALTINDA BULUŞUN”
Türkiye’de kooperatifleşme düzeyinin yetersiz olduğuna dikkat çeken Gamze Cizreli, yerel üretici kadınları kooperatif çatısı altında buluşmaya çağırıyor. Kooperatiflerin yerel ve bölgesel kalkınmada önemli bir role sahip olduğunu dile getiren Cizreli, “Girişimci kadınlarımız da kooperatif leşti kleri zaman hem tüzel kişilik kazanırlar hem de gelirlerini, becerilerini ve özerkliklerini artırabilirler. Türkiye’de tüm üyeleri kadın olan 168 kooperatif var ve toplam üye sayısı 20 bin. Oysa İtalya’da bu sayı 300 bin. Bu projeyle hedefimiz, daha fazla kadına istihdam sağlamak ve ekosisteme dahil olmaları için destek vermek” yorumunda bulunuyor. Hükümetin kooperatifçiliğe önemli desteklerinin olduğunu dile getiren Cizreli, tüm üyeleri kadın olan kooperatiflere de kamu ve yerel yönetimler tarafından vergi ve sigorta muafiyeti, kamu ihalelerinde pozitif ayrımcılık gibi konularda kolaylık sağlanması gerektiğinin önemine değindi. BigChefs, yerel kadın üreticilere yıllık satın alma sözü de veriyor. Üretici kadınlar, bu satın alım sözleşmelerini göstererek DenizBank’tan bir yıl geri ödemesiz, uygun koşullu kredi alabiliyor.
Bahan Akgün
