Çok Kazançlı 2 Tarım Ürünü

Gözden kaçan iki üründe dünya çapında iddialı olabiliriz. Enginar ve sarımsakta bu toprakların mucize özellikleri var. Destek verilmesi halinde büyük işler başarılabilir…

Yetiştirebileceğiniz En Karlı Tarım Ürünleri

ANLATACAĞIMIZ iki farklı ürün işin derinliğini bilmeyenlere sıradanmış gibi gelebilir. Ancak, enginar ve sarımsak konusunda şaşırtıcı yeni bilgilere sahibiz. Çoğu ülke bu iki ürünü yetiştirmekle kalmıyor; onu geniş yelpazede birer endüstriyel ürün haline dönüştürüyor, îlk soru şu: Biz neden birer ‘Enginar ve Sarımsak Araştırma Enstitüsü’ kurmuyoruz?

Satırlarımıza önce sihirli lezzetin kaynağı enginarla başlayalım: Geçenlerde sona eren ve büyük ilgi gören Alaçatı Ot Festivali’nden sonra 27-29 Nisan tarihleri arasında dördüncüsü gerçekleşen ‘Urla Enginar Festivali’ yapıldı. Mutfak sanatı gösterileri, söyleşiler ve müzikler eşliğinde gerçekleşen festivale bu kez inanılmaz ilgi vardı. Yurdun her yerinden binlerce kişi katıldı.

EGE’DEN AKDENİZ’E HER YERDE

Ne yazık ki Ege’nin bazı bölgeleri dahil ülkemizin çok az kesiminde yetiştirilen enginar doğal lezzeti ve aromasıyla ancak belli yerlerde yetişiyor. Oysa tipik bir Akdeniz bitkisi. Dünyada bilinen birçok cinsi var; en çok incelenen tür bizdeki henüz genetiği değiştirilmemiş çeşit. Diğer ülkelerde yetiştirilen enginarlar çeşit, doku, aroma ve tat konusunda biraz daha farklı. Her şeyden önce giderek zorlaşan kent yaşamından kaçıp, kırsalın dinginliği içinde huzurla para kazanmak isteyen girişimciler için iyi bir seçenek. Halen birçok ülkenin kodekslerinde ilaç niteliği taşıyan özellikleri de var üstelik.

Mucize sebze olarak da bilinen enginarın karaciğer üzerinde sağaltıcı tesirleri olduğu artık biliniyor. Ayrıca iyi bir ‘inulin’ kaynağı. Bir çeşit polisakkarit lif olan inulin, sindirim sistemine son derece faydalı. Ayrıca prebiyotik nitelikleri de var. Enginarın çok yakın akrabası ‘deve dikeni’nden elde edilen ve dünyada giderek popülerleşen takviyeler bunun göstergelerinden biri. Klorojenik asit içeriği nedeniyle son zamanlarda kanser geriletici ilaçları araştıran bilim insanlarının da ilgisini çekiyor.

Antioksidan özellikleri sayesinde biberiye başta olmak üzere birçok bitkiden daha etkili anti aging öğelere sahip. İçinde çeşitli bileşenleri bulunduran enginar saplarından bile yararlanmak mümkün. Bu konuda özellikle Türk menşeli enginarlar araştırma konusu olabilir. Yakın gelecekte takviye ürünlerinin bir numarası olmaya aday.

Mutfak sanatları konusunda ise konservesi, özütü ve konsantre hale getirilmiş suyu çok nitelikli yan ürünler. Özellikle enginar özütüyle ilgili kozmetik endüstrisinde şaşırtıcı sonuçlar bulunuyor. Bu ürün meraklı girişimcilerin ilgisini çekebilecek başka niteliklere de sahip. Şu anda bile kolesterol, lipid ve glükoz dengeleyici bazı ilaçların formüllerinde yer alıyor.

TÜRK SARIMSAĞININ AROMASI BİR BAŞKA

Gelelim sıradaki diğer fırsat ürünü sarımsağa. Sarımsak da klasik türde soğanlı bir bitki (Allium Sativum). Mutfakta tamamlayıcı lezzet olmanın ötesinde girişimci akıllara birçok şey ilham ediyor. Sanırım bugün Kastamonu ‘Taşköprü Sarımsağı’nı tanımayan yoktur.

Kendine has aromasıyla Anadolu’ya özgü bu tür hem lezzet hem de sağlık bileşenleri açısından dünyada bir numara. Fakat Türkiye bunun farkında değil. Bir zamanlar önemli yetiştiricilik merkezleri arasında olan ülkemiz bugün hayli geriye düşmüş durumda. Oysa Türkiye’nin çoğu bölgesi bu konuda inanılmaz ümit vadediyor.

Son bir yıllık istatistiklere göre Çin yıllık üretimde 25 milyon tona doğru gidiyor. Bu neredeyse dünya sarımsak üretiminin dörtte üçünden fazla. Biz ise kuru sarımsakta hala 100 bin ton civarında dolaşıyoruz. Bu rakam kimi zaman 80 bin tonlara iniyor. Arada bizi geçen 16 ülke daha var. Bırakın nitelikli sarımsaklarımızı ihraç etmeyi; oluşan açık nedeniyle tonlarca Çin sarımsağını ithal etmek zorunda kalıyoruz. Üstelik bu sarımsakların çoğu organik niteliklerden yoksun.

Peki, sarımsak bizim için bu kadar önemli mi? Her şeyden önce bugün yalnız beslenme konusunda değil, sağlık, kozmetik, eczacılık ve tarımsal mücadelede de yepyeni alanlar açılıyor. Konu beslenmeden endüstriyel üretime doğru kayıyor. Dahası, Çin’in dünyaya sunduğu çeşitlerin çok ötesinde özel sarımsak türlerine sahibiz.

Dünyada sarımsaktan birçok ürün elde ediliyor. Özellikle sanayileşmiş toplumlarda sarımsak soymaktan sıkılan ve bunu bir külfet ve zaman kaybı sayan insanlar için en popüler sarımsak ürünü önceden soyulmuş ve vakumlanmış paketlerde satılanlar. Hatta dondurulmuş olanları da var. Tazeliklerini aynen koruyorlar. Bunların bizde örnekleri görülse de henüz organik sertifika sorunu çözülmüş değil.

Bir başka ürün ise bildiğimiz sarımsak tozu. Dünyada süpermarketlerin baharat reyonlarında görülen, genellikle en güvenilir firmaların organik ve niteliği değiştirilmemiş sarımsak tozları bazen tek başına, bazen de çeşitli baharat karışımlarıyla sunuluyor. Ancak içinde hiçbir dolgu maddesi olmaması şartıyla.

ilginç bir başka ürün ise sarımsak kremleri ve püreleri. Burada sarımsaklar çiğ, hafif fermente edilmiş ya da fırınlanmış şekilde püre haline getirilerek paketleniyor. Sağlığa zararsız katkılarla kristalize hale getirilmiş sarımsak tuzları bile var. Bunlar aynı zamanda çeşni verici olarak kullanılıyor.

SAYISIZ ÜRÜN ELDE EDİLİYOR

Çoğu yemekte kokusu giderilmiş sarımsakları tüm sağlık özellikleriyle tüketmek de mümkün. Kök sarımsağın dişleri önce yüksek derecede fırınlanıyor, kabukları çıkarıldıktan sonra ambalajlanıyor. Bu işlem sarımsağın kokusunu giderdiği gibi onu son derece yararlı, tatlı bir sağlık çerezi haline getiriyor.

Hızlı ısıtma ve hızlı soğutma yöntemiyle elde edilen sarımsak özütü de çeşitli amaçlar için ticari hale getirilebiliyor. Önce süspansiyon haline gelen akışkan sarımsak ekstraktı özellikle bitkisel ilaç endüstrisinin vazgeçilmezleri arasında. Bunların büyük bölümü tansiyon dengeleyici ve damar sistemini koruyucu olarak yerel otoritelerin gözetiminde pazara sunuluyor.

Sarımsakların yaprakları ile görüntü kalitesi düşük köklerinden elde edilen keskin kokulu akışkan yağlar yoğun özellikleri nedeniyle bazı tarım mücadele ilaçlarının formülüne de giriyor.

Kısacası sarımsakla ilgili inovasyonları geliştirmek ve bunları çeşitli alanlarda ticarileştirmek mümkün. Örneğin insan sağlığında takviye edici olarak kullanılan ünlü bir Amerikan markasını FDA (Amerikan İlaç Dairesi) onayıyla milyonlarca kişi kullanıyor.

Tüm sarımsak bazlı sağlık ürünlerinin genetiği değiştirilmemiş ve uygun ortamda yetiştirilmiş sarımsaklarla elde edildiğini belirtelim. Yapılan araştırmalar Türkiye’de yetiştirilen sarımsakların özellikle sağlık takviyesi alanında GMP’ye (İyi Üretim Standartlarına) uygun birkaç türden biri olduğunu gösteriyor. Sonuç olarak Anadolu menşeli enginar ve sarımsak yalnız mutfak sanatlarına değil, insan sağlığıyla ilgili ciddi girişimlere de kapı aralıyor.

NUR DEMİROK