Bitcoin’in Yasal Statüsü

Pek çok ulusal merkez bankası veya bankacılık düzenleme kurumu Bitcoin kullanımını yasaklamamış, ancak finansal kurumları ve bireyleri karşılaşabilecekleri riskler konusunda uyarmıştır. Bitcoin’in merkezi bir otorite tarafından denetlenmemesi, oldukça yeni bir kavram ve teknoloji olması, her bir Bitcoin kullanıcısının Bitcoin’in geleceğini belirlemesi gibi hususlar, hükümetleri, düzenleyici ve denetleyici kurumları haklı olarak endişelendirmektedir.

Bitcoin Yasalmı?

Bitcoin bir tür gelir veya ücrettir. Bitcoin geliri, vergiye tabi tutulursa, hükümetlerin Bitcoin’e karşı olmaları da beklenmez. Brezilya, Kanada, Finlandiya, Bulgaristan ve Danimarka, Bitcoin kullanımının vergilendirilmesi konusunda düzenlemeler yapmışlardır. Singapur, Bitcoin’i bir varlık veya ürün olarak görüp vergilendirir, Bitcoin ile yapılan yerel alışverişlerden katma değer vergisi dahi almaktadır.

Ülkeler bazında Bitcoin’in yasal statüsünü detaylı araştırmak için, Amerikan Kongre Kütüphanesi’nin, Kanun Kütüphanesi bölümünde hazırlanmış, 40 ülkeyi kapsayan Ocak 2014 tarihli raporuna bakılabilir.

Genel olarak ülkeler, Bitcoin’e karşı olumlu bir endişelilik içerisindelerdir. Henüz bebeklik evresini yaşayan Bitcoin hakkında, ileride global bazda hükümetler arası bir düzenlemeye gidilmesi de değerlendirilebilecektir.

Bitcoin Dostu 10 Ülke

Estonya hükümeti Blok-Zincir teknolojisini sağlık, bankacılık ve hatta vatandaşlarının yönetime katılmalarını sağlamak için kullanmayı planlamaktadır. Vatandaşlarına Blok-Zincir tabanlı ilk elektronik-oylama sistemini getirmiştir.

Sayıca en çok kripto paraya ev sahipliği yapan ve dünya Bitcoin ticaret hacminin lideri Amerika Birleşik Devletleri’dir. Pek çok ülke, kripto paralann yasal düzenlenmesi ve regüle edilmesi konusunda Amerika’nın alacağı tavrı ve yaklaşımlarının sonuçlarını beklemektedir.

Danimarka, nakit kullanımını kaldırmak ve dijital para birimine geçmek isteyen ülkelerdendir. Kendi merkez bankasından da tamamen vazgeçmeden, Bitcoin ve itibari dijital parasını beraberce günlük yaşamda kullanmayı planlamaktadır. Danimarka Merkez Bankası, Bitcoin’in bir para olmadığını, bu sebeple regüle etmeyeceklerini açıklamıştır. Ülkede pek çok Bitcoin yenilikçi şirket kurulmaktadır.

İsveç de Danimarka gibi, nakit kullanımını kaldırmak isteyen ülkelerdendir. İsveç merkez bankası Riksbank’ın negatif faiz uygulamasından etkilenmemek için, İsveç vatandaşları Bitcoin’i kullanabilmektedirler, bu sayede servetlerini koruyabileceklerdir. İsveç Finansal Denetleyici Otoritesi, Bitcoin’i ödeme metotu olarak yasallaştırmıştır.

Samsung ve LG gibi dev teknoloji firmalarına ev sahipliği yapan Güney Kore’de, Bitcoin’i düzenleyen bir yasa olmamasına rağmen, Bitcoin bir ödeme metotu olarak kabul görmüştür ve her geçen gün yaygınlığı artmaktadır. Güney Kore, Bitcoin konferanslarına da ev sahipliği yapmaktadır.

Hollanda Arnhem, adeta bir Bitcoin şehridir. Şehirde 100’den fazla, Bitcoin’de alışveriş yapılabilen mekanlar vardır. Hollanda bankaları, Blok-Zincir metotuyla kendi teknolojilerini geliştirip, masrafları azaltmak için kullanmanın yollarını araştırmaktadırlar.

Finlandiya Merkezi Vergi Kurulu, Bitcoin’i bir finansal servis olarak tanımlamış, Bitcoin’i ve teminini katma değer vergisinden muaf tutmuştur.

Kanada da pek çok Bitcoin yenilikçi şirkete ev sahipliği yapar. Uzun tartışmalar sonunda Bitcoin, kara para aklama ve terörün finansmanı mücadelesi yasası kapsamında düzenlenmiştir.

Birleşik Krallık pek çok Bitcoin ve Blok-Zincir yenilikçi şirketlerine ev sahipliği yapar. Bitcoin’e özel para muamelesi yapılır, Bitcoin’le yapılan alışverişlere katma değer vergisi uygulanır.

Avustralya Bitcoin’e uyguladığı çifte vergilendirmeyi kaldırmıştır, ancak Bitcoin için özel bir düzenleme yapılmamıştır. Avustralya, Bitcoin’i emtia olarak değerlendirmektedir.

Avustralya Borsası Blok-Zincir teknolojisini test etmektedir. Avustralya Postası, servislerini iyileştirmek amacıyla, dijital kimlikleri Blok-Zincir metotuyla yapmayı hedeflemektedir.

Bitcoin Düşmanı 5 Ülke

İzlanda Merkez Bankası, Mart 2014’te Bitcoin satın almanın İzlanda Kambiyo Yasasına aykırı olduğunu açıklamıştır.

Bangladeş, Bitcoin’i yasal bir para olmadığı ve kullanıcılarını finansal tehlikelere atabileceği için yasaklamıştır.

Bolivya Merkez Bankası, “bir hükümet veya yetkili birimler tarafından çıkartılmayan ve kontrol edilmeyen paraları kullanmak yasal değildir” gerekçesiyle Bitcoin’i yasaklamıştır.

Ekvador, kendi elektronik parasını çıkartmak için çalıştığından, rekabeti önlemek için Bitcoin’i yasaklamıştır.

Tayland Merkez Bankası, Temmuz 2013’te Bitcoin için bir yasa olmadığından dolayı, kullanımının yasal olmadığını duyurmuştur.

Türkiye’de Bitcoin’in Yasal Statüsü

25 Kasım 2013’te Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, Şekil 10.1’de görüldüğü gibi, Bitcoin’le ilgili bir açıklama yapmıştır. Açıklamada, dijital para Bitcoin’in, 6493 sayılı “Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun” kapsamında olmadığını ve elektronik para olarak değerlendirilmediği için gözetim ve denetiminin mümkün olmadığını belirtilmiştir. Ayrıca, Bitcoin sisteminde kimliklerin bilinmemesi sebebiyle, Bitcoin’in yasadışı faaliyetlerde kullanılabileceği, değerinin aşırı oynak olması, dijital cüzdanların çalınabilmesi, kaybolabilmesi, usulsüz kullanılabilmesi ve işlemlerin geri döndürülemez olmasının risklere açık olduğu da vurgulanmıştır.

Bitcoin’in vergilendirilmesi tartışması, tüm dünyada olduğu gibi, Türkiye’de de devam etmektedir. Merkezi olmaması sebebiyle sadece Türkiye’yi kapsayacak bir vergilendirme sisteminin mümkün olamayacağını düşünenler olduğu gibi, Bitcoin’in yasal statüsünü belirledikten sonra vergilendirmenin değerlendirilebileceğini düşünenler de vardır.

BDDK’nın Bitcoin’le ilgili basın açıklaması

Sayı: 2013 / 32 25 Kasım 2013

BASIN AÇIKLAMASI

Son dönemde bazı basın yayın kuruluşlarında ve internette “Bitcoin” hakkında çeşitli haberlerin çıktığı görülmektedir.

Bilindiği üzere, 6493 sayılı “Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun” (Kanun) 27.06.2013 tarih ve 28690 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanunun Geçici 1 inci maddesine göre bu Kanunda öngörülen yönetmelikler Kanunun yayımı tarihinden itibaren bir yıl içinde hazırlanarak yürürlüğe konulacaktır.

Kanunun Geçici 2 nci maddesine göre ise Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibari ile ödeme hizmetleri sunan ya da elektronik para ihraç eden ve bu Kanun kapsamında ihdas edilen ödeme veya elektronik para kuruluşu kategorisine dahil edilebilecek olan kuruluşlar Kurumumuzca çıkarılacak ilgili yönetmeliklerin yayımı tarihinden başlayarak bir yıl içinde Kurumumuza başvurarak gerekli izinleri almak ve uygulamalarını bu düzenlemelerde yer alan hükümlere uygun hale getirmek zorundadır.

Herhangi bir resmi ya da özel kuruluş tarafından ihraç edilmeyen ve karşılığı için güvence verilmeyen bir sanal para birimi olarak bilinen Bitcoin, mevcut yapısı ve işleyişi itibarıyla Kanun kapsamında elektronik para olarak değerlendirilmemekte, bu nedenle de söz konusu Kanun çerçevesinde gözetim ve denetimi mümkün görülmemektedir.

Diğer taraftan, Bitcoin ve benzeri sanal paralar ile gerçekleştirilen işlemlerde tarafların kimliklerinin bilinmemesi, söz konusu sanal paralann yasadışı faaliyetlerde kullanılması için uygun bir ortam yaratmaktadır. Ayrıca Bitcoin, piyasa değerinin aşın oynak olabilmesi, dijital cüzdanların çalınabilmesi, kaybolabilmesi veya sahiplerinin bilgileri dışında usulsüz olarak kullanılabilmesi gibi risklerin yanı sıra yapılan işlemlerin geri döndürülemez olmasından dolayı operasyonel hatalardan ya da kötü niyetli satıcıların suistimalinden kaynaklı risklere de açıktır.

Herhangi bir mağduriyet yaşanmaması adına, yukarıda belirtilen hususların duyurulmasında ve bu çerçevede Bitcoin ve benzeri sanal paraların barındırdığı muhtemel risklerin kamuoyuna hatırlatılmasında fayda mülahaza edilmektedir.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.