Pony at yetiştiriciliği kazandıran işler arasında

Mutluluk dağıtarak kazanç sağlamak isteyenlere önereceğimiz zevkli bir uğraşı. Bu atların çoğu ortalama bir çoban köpeğinin boyuna bile erişemiyor. ‘Pony Atları’ yetiştiriciliğinin tam zamanı…

Sevimli Pony atları bizde de ilgi görüyor

BİZE yabancı en küçük boy at ırkı. Bir zamanlar dünyaca ünlü sirk ‘Medrano’yla İstanbul’a gelir, şaşılacak gösteriler yaparlardı. At dünyasının en şirin temsilcileri. Seksenli yılların başında bu minik atları Fransa’da yakından görmüş, Türkiye’de yetiştirilmesi için uzun uzadıya yazmıştım.

Geçenlerde hiç ümit etmediğim bir yerde rastlaymca kırsal girişimcilik adına çok sevindim. Üstelik ilk yazılarımdan esinlenildiğini tahmin ettiğim sosyal medya yayınlarının sayısı da hayli artmış. Yıllar önceki yazılarımdan çokça alıntı yapanlar var. Anlaşılan merak ve ilgi yoğunluğu hayli fazla.

Anadolu’nun bazı yerlerinde yetiştirme denemeleri yapıldığını duymuştum. Son olarak İzmir’de bir kır kahvesinde tüm sevimlilikleriyle karşıma çıktıklarında yeni girişimciler adına ümidim hayli arttı. Marmara ve Ege Bölgelerinde işi benimsemiş nitelikli küçük çiftlikler kurulduğunu öğrendim. Anlaşılan “Pony” yetiştiriciliği bizde de hayli ilgi görmeye başlamış.

HASTALIĞA DAYANIKLI VE ÇOK AKILLI

Biraz geç kalmış bir proje olsa da özgürce insanlara yaklaşan sosyal eğilimli ‘Pony’ yetiştiriciliğim ilk önerenlerden biri olarak hayli mutluyum. Hemen hepsi her yaştan çocuğun sevgilisi. Yaşlı başlı insanlar bile bunları görünce hayretlerini gizlemiyor, hemen okşayıp sevmeye başlıyorlar.

Mutluluk dağıtarak kazanç sağlamak isteyen kırsal kesim girişimcilerine ısrarla önerilebilecek zevkli bir yetiştiricilik girişimi. At ırkının en zeki üyelerinden olan bu hayvancıklar neredeyse yeni yürümeye başlamış taylardan bile küçük. Kimisi ortalama bir çoban köpeğinin boyuna dahi erişemiyor.

Dünyanın en güzel yerlerindeki plajlardan, kentsel parklara değin her yerde görülebiliyorlar. Bazı meraklılar tıpkı kedi köpek yetiştirir gibi evinin bahçesinde besliyor. Evlerin içine girebilecek kadar da sosyal ve yumuşak mizaçlılar. Yurtdışındaki hayvanat bahçelerinden, ünlü sirklerden, tematik park sahiplerinden talep olacağına inanıyorum.

Boyları ortalama 45 ila 65 cm. civarında. Ağırlıkları ise 40 kg. kadar. Bunlar henüz bozulmamış ‘Pony Ailesi’ne ait ortalama değerler. Irkın tipik örnekleri daha çok Amerika, Arjantin, Ingiltere ve Fransa’da özel düzenlenmiş çiftliklerde bulunuyor.

BOY VE RENGE GÖRE FİYATLARI FARKLI

ilk gördüğüm ‘Falabella Familyası’nm en minik üyelerinin fiyatı zamanında 10 bin dolara kadar çıkıyordu. Şimdi 2 bin dolara kadar düşmüş. Türkiye’de pazarlık usulü daha makul fiyatlara satılabilirler. Önemli olan bunların başka at ırklarıyla karışmamış olması.

Bir hayvan sever olarak önemli bazı notların altını yeniden çizmek isterim: Bunlar bizim kültürümüze girmiş ‘Midilli’ olarak bilinen bodur atların neredeyse üçte biri kadar. Ingilizlere özgülenen ‘Shetland’lar bile bunların yanında epey iri kalıyor.

Araştırmacılara göre ‘Pony’lerin ‘Shetland’ ırkından çaprazlama yoluyla üretilip geliştirildiği yönünde genel bir inanış var. Dolaysıyla ‘Pony’ yetiştiricileri ırkm saflığını korumak için ‘Shetland’lar dahil diğer bodur ve küçük varyetelerle çiftleştirme yapmıyor, suni döllenmeye de izin vermiyorlar. Beslenmeleri kolay. Az yemle yetmen hayvanların en büyük isteği insanların sevgisi.

Özel dizayn edilmiş çiftliklerde yetiştirmek isteyen girişimcilerin damızlık ‘Pony’leri mutlaka sertifikalı olarak almaları ya da ithal etmeleri gerekiyor, ithal mevzuatımızdaki yeri nedir doğrusu pek inceleme şansım olmadı. İşe merak saranların önce bu regülasyonları ilgililerle temasa geçerek yorumlamasında yarar var.

KORUMA ALTINDA OLMALARI DOĞAL

Türün saf ve temiz örnekleri şu an için Amerika’da bulunuyor. Nitekim ‘Pony yetiştiriciliği’ orada sıkı bir aile disiplini mantığıyla yürütülüyor. Meraklı girişimciler arasında yaşlılar da var. Emekli olduktan sonra hem hobi hem de ekonomik açıdan bu ırkın yetiştiriciliğine soyunuyorlar.

Tüm yatırım uygun iklimde küçük bir arazi ve disiplin kurallarına uygun hijyenik ahırlardan ibaret. Hayvanların beslenme diyetleri biraz farklı olsa da bildiğimiz atlarınkiyle aynı. Çoğuna göre ‘Pony Çiftliği’ kurmak, Avrupa’da adet haline gelmiş köpek çiftliği kurmaktan daha kolay. Ancak her ülkenin kendine özgü sıkı kuralları var. Çoğu bu türe ihracat yasağı getirmiş.

Sıkı denetimlere karşın başta Aıjantin olmak üzere, İtalya ve Macaristan gibi ülkeler biraz daha ticari amaçla hareket ediyorlar. Damızlık cinsler bazı ülkelerde henüz soysuzlaşmış değil. Bu konu girişimciliğin en kırılgan noktası. Yasaların dışında da kalsa ırkın özelliklerine saygı göstermek gerekiyor.

KENT YAŞAMINDAN SIKILANLAR İÇİN

Bilinçli davranmak koşuluyla gelecek yıllarda biz de bu kervana daha çok katılabiliriz. İhracat için hem özel hem güzel bir fırsat. Yatırım yapacakların özellikle internette akademik çıkışlı makale ve yayınları yakından izlemelerini öneririm.

Daha da önemlisi dışarıdaki bazı çiftliklere girişimci adaylarının bir süre konuk olmalarında yarar var. Çünkü ihracat amaçlı kurulan kimi organize çiftlikler üretim sahalarının hemen yanma kırsal peyzaja önem veren sevimli oteller, konuk evleri açmış. Bu işin en iyi cinslerini ve yetiştiricilik usullerini yerinde görmek istiyor, dil bilginize de güveniyorsanız başta Amerika’da Georgia ve Kuzey Carolina’yı ziyaret etmenizi önerebiliriz. Teksas’daki ‘Corpus Christi’ kentine yakm kırsal kesimler bu işlerle hala ilgileniyor. Şimdi Avusturalya da bu işe epey merak sarmış durumda.

Satırlarımızı son bir öneriyle noktalayalım: Giderek betonlaşan büyük kentlerimizde kır yaşamını anlatan doğal peyzaj görüntülerine çok ihtiyaç var. Ünlü inşaat yatırımcılarımızın restoran ve kafeler yanında yer alan sıradan peyzaj işine değil, biraz da çevre sakinlerinin ruh dünyasına zenginlik katacak mini hayvanat bahçelerine yer vermesini önermek isteriz.

Ne kadar anlamlı olur; içinde birkaç ceylan, birkaç pony ve her cinsten tavşanların dolaştığı özel dizayn edilmiş farklı ama doğal bir çevre… En azından çocuklu aileler için böylesi soluklanma yerleri ne güzel. Tanıtım reklamlarında bile bahsedilebilecek ilginç bir farklılık önerisi…

Nur Demirok