Bin MW’lik YEKA projesi için teklifler alınacak

Rüzgarda 5 milyar dolarlık yatırım için düğmeye basıldı. Bin MW’lik YEKA projesi için teklifler alınacak.

ENERJİ sektörü rüzgarı arkasına aldı. 2017 yılında yaklaşık 5 milyar dolarlık rüzgar yatırımı için düğmeye basıldı. Bu yıl haziranda 2015’te alman 3 bin megavatlık (MW) rüzgar enerji santralleri (RES) ön lisans başvurularına yönelik düzenlenen yarışmalarda, 11 ayrı bölgede toplam yatırım tutarı 1 milyar dolar civarında olan 710 MW’lik ihaleler tamamlandı. 3 milyar dolar yatırım büyüklüğüne sahip 2 bin 290 MW’lik RES ön lisans başvurulan içinse yılsonuna kadar ihale sürecinin tamamlanması gündemde. Herhangi bir erteleme olmaması halinde Türkiye’nin rüzgarda ilk olacak yenilenebilir enerji kaynak alanları (YEKA) projesi kapsamında bu hafta son teklifler alınacak. Toplam bin MW’lik rüzgar enerjisi YEKA projesiyle, yaklaşık 1.4 milyar dolarlık yatırım gerçekleşecek. En düşük teklifi veren yatırımcıyla 15 yıllık süreyle elektrik enerjisi alım anlaşması imzalanacak. Şimdiye kadar iki konsorsiyum ihale için hazırlıklara başladığını açıklarken, açık eksilme usulüyle gerçekleştirilecek ihalede kilovatsaat başına tavan fiyat 7 dolar/cent olacak. Bugüne kadar 6 bin 483 MW rüzgar kurulu gücü bulunan Türkiye’nin, 2023 yılında 20 bin MW’ye çıkarma hedefine ulaşabilmesi için toplam 19 milyar dolarlık daha yatırıma ihtiyacı olacak.

48 BİN MW’LİK POTANSİYEL

Türkiye, 2023 yılında elektrik enerjisi kurulu güç kapasitesini 110 bin MW’nin üzerine çıkarmayı, toplam elektrik enerjisi üretimini ise referans talep senaryosuna göre 400 milyar kWh seviyelerine yükseltmeyi öngörüyor. 2023 yılında rüzgar kurulu gücünün 20 bin MW olması hedefleniyor.

Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği (TÜREB) Yönetim Kurulu Başkam Mustafa Serdar Ataseven, Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü’nün yaptığı araştırmalara göre, Türkiye’de rüzgarda karada 38 bin MW ve denizde 10 bin MW olmak üzere toplam 48 bin MW’lik teknoekonomik potansiyeli bulunduğuna dikkat çekti. 2017’nin ilk altı aylık verilerine bakıldığında 377.85 MW’lik bir santralin işletmeye alındığını dile getiren Ataseven, bugüne kadar toplamda 6 bin 483 MW rüzgar kurulu gücüne ulaşıldığım kaydetti. Şu anda inşaatı devam eden 800 MW RES olduğunu belirten Ataseven, rüzgarda 2023 hedeflerine ulaşılması için 19 milyar dolarlık yatırıma daha ihtiyaç olduğunu kaydetti.

“MEKANİZMALARI TETİKLEMELİYİZ”

2023 hedeflerine ulaşmak için Türkiye’nin her yıl 2 bin MW’den fazla RES yatırımını işletmeye alması gerektiğini dile getiren Ataseven, “2016 yılında bin 380 MW’yi işletmeye aldık. Bu yıl maalesef bunun 700-800 MW’de kalacağını öngörüyoruz. Bizim bir an önce rüzgar projelerini hayata geçirecek mekanizmaları tetiklememiz lazım. Bayramdan önce ihalesi yapılan rüzgar yarışmalarının ve rüzgar YEKA’nm sonuçlanması halinde; bu projelerin hayata geçmesi için minimum üç yıllık bir süreye ihtiyaç var. Bunu sürdürülebilir kılmak adına en hızlı yapılması gereken mevcut rüzgar yatırımlarında kapasite artırımlarının önünü açmak. Kapasite artışlarında mevcut yolumuz var” diye konuştu.

Yenilenebilir enerji kaynaklarının enerjiye dönüştürülmesi amacıyla harekete geçen Eneıji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı rüzgarla ilgili Nisan 2015’te alman yaklaşık 3 bin MW’lik RES ön lisans başvurularından, 710 MW’lik bölümünün yarışmalarını haziranda tamamladı. 11 ayrı bölgedeki 710 MW’lik kapasite için düzenlenen ihalelerde toplam yatırım tutarı 1 milyar doları buldu. Yarışmayı kazanan firmaların yaklaşık üç yıl sürecek olan ön lisans, lisans ve inşaat izin süreçlerinin ardından yatırımlar hayata geçirilecek. Yatırım büyüklüğünün şirketlere dağılımı incelendiğinde Borusan EnBW toplam 180 MW-250 milyon dolar ve RES Anatolia A.Ş. toplam 180 MW-250 milyon dolar ile ilk sırada yer aldılar.

TÜREB verilerine göre, bu şirketleri Türkerler 84.60 MW-120 milyon dolar, Özgül Holding 80 MW-110 milyon dolar, Enerjisa 65 MW- 90 milyon dolar, Jüpiter-ges 40 MW- 56 milyon dolar, CGN Enerji 32 MW-44 milyon dolar, Ataşa Enerji 23.40 MW- 32 milyon dolar, Esengüç Enerji A.Ş.

15 MW- 21 milyon dolar, Baysal A.Ş. 10 MW-14 milyon dolar ile izledi. Sektör temsilcileri, ilk YEKA yarışmasının ardından 2015 yılında alman ön lisans başvurularına yönelik ikinci ihale sürecinin başlatılmasını bekliyor. Bu çerçevede toplam 3 milyar dolarlık yatırım büyüklüğüne sahip toplam 2 bin 290 MW’lik RES’ler için yarışmalar düzenlenecek.

SON TEKLİFLER ALINACAK

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanhğı’mn güneşten sonra rüzgarda da başlattığı toplam bin MW’lik YEKA projesi Türkiye’ye yaklaşık 1.4 milyar dolarlık yatırım getirecek. Ekipman ve teknolojide en az yüzde 65 yerli üretim ve yüzde 80 yerli mühendis şartı aranan rüzgar YEKA’da, herhangi bir erteleme olmaması halinde son teklifler 27 Temmuz 2017’de teslim edebilecek. Rüzgar YEKA yarışmasında son üç yıl içinde 2 bin MW’lik rüzgar türbini üretmiş, 300 milyon TL’lik satış geliri veya 100 milyon TL’lik aktif toplam net varlığı olan firmalar katılabilecek. Toplam kapasite bin MW olacak.

ihaleyi kazanacak firma arz-talep dengesi kapsammda Edirne, Kırklareli ve Tekirdağ’da zorunlu olarak 280 MW’lik kapasite inşa edecek, belirlenen bölgeler arasında kapasiteyi tamamlayacak şekilde tesis kuracağı alanları seçecek. Tarihi daha sonra belirlenecek ve açık eksiltme usulüyle gerçekleştirilecek ihalede kilovatsaat başına tavan fiyat 7 dolar/cent üzerinden uygulanacak. Söz konusu ihalede en düşük teklifi veren yatırımcı ile 15 yıllık süreyle elektrik eneıjisi alım anlaşması imzalanacak. İhaleyi kazanan şirketler Türkiye sınırları içerisinde Ar-Ge merkezi de kurarak en az 10 yıl bu faaliyeti yürütecek.

“ÜLKELER YARIŞACAK”

Rüzgar YEKA ihalesi için belirlenen beş bölgeden seçim yapılabilecek, Trakya zorunlu olacak. TÜREB Başkanı Ataseven, rüzgar YEKA ihalesinde ilk etapta yedi olarak açıklanan bölge sayısının beşe düşürüldüğünü vurguladı.

Ataseven’in verdiği bilgiye göre rüzgar YEKA yarışmasında belirlenen iller ve kapasiteleri şöyle olacak: “Edirne-Kırklareli-Tekirdağ bağlantı bölgesi için 700 MW, Kayseri-Niğde bölgesi 250 MW, Bilecik-Kütahya-Eskişehir bölgesi 250 MW, Ankara-Çankırı- Kırıkkale bölgesi 250 MW, Sivas 250 MW. Toplam bin 700 MW’lık teklif öncelik sırasına göre sunulacak. Ancak bunun bin MW’ımn gerçekleştirilmesi istenecek.”

Şartnameye göre, Trakya bölgesine minimum 700 MW’lik yatırım başvurusu alınacağını dile getiren Ataseven, o bölgenin rüzgar potansiyelinin iyi olduğunuzu yüzden Trakya’da bir yoğunluk olacağını vurguladı.

Rüzgar YEKA’ya dünyadaki ilk 10 rüzgar türbini üreticisinin de yer aldığı çok sayıda uluslararası firmanın ilgi göstermesi bekleniyor. Almanya, Danimarka, İspanya, Amerika, Hindistan ve Çin’in zaten Türkiye’de faaliyet gösterdiğini belirten Ataseven, bu nedenle söz konusu ülkelerden birkaçının teknoloji sağlayıcı olarak YEKA’da yer alacağını kaydetti.

Büyük ölçekli proje olduğu için birkaç yatırımcı ve teknoloji sağlayıcının bir araya gelerek konsorsiyumlar oluşturacağını dile getiren Ataseven, şimdiye kadar iki konsorsiyumun isminin açıklandığını belirtti. Rüzgar YEKA için türbin üreticileri, yatırımcı firmalar ve proje geliştiren firmaların yoğun bir şekilde hazırlık içinde olduklarını söyleyen Ataseven, “Önümüzdeki günlerde yeni isimler duyabiliriz. Hazırlıklar tüm hızıyla sürüyor, bunun yanında sektörden süre uzatımı konusunda talepler var. Başvuru tarihi ileri alınabilir mi bekleyip göreceğiz” dedi.

“FİYAT ÇOK SERT DÜŞMEZ”

TUREB Başkam Mustafa Serdar Ataseven, ihalede oluşacak fiyatlara ilişkin bir değerlendirmede de bulundu. Alım süresinin santralin işletmeye geçmesinden itibaren değil, sözleşme imzalanmasından soma başlayacağına dikkat çeken Ataseven, “Gerçek anlamda alım süresi 12 yıl diyebiliriz. Asgari yüzde 65 yerli ekipman kullanma ve fabrika kurma zorunluluğunu da düşündüğümüzde maliyetlerin yüksek olacağını öngörmek zor değil. Bu çerçeveden bakıldığında fiyatın çok sert bir şekilde düşmeyeceğini söyleyebiliriz” diye konuştu.

Elektrik Üreticileri Derneği Başkanı Önder Karaduman ise, rüzgarda bin MW gibi büyük ölçekli kapasitenin tek seferde ihale edilerek devreye alınacak olmasının güneşte olduğu gibi rüzgarda da kurulu gücün daha hızlı gelişmesine katkı sağlayacağını vurguladı. Karaduman, yerli ekipman üretiminin bu sürecin en önemli ayaklarından biri olduğuna dikkat çekti.

İki konsorsiyum açıklandı

Rüzgar YEKA ihalesine gireceğini açıklayan konsorsiyumlardan biri Siemens Gamesa Renevvable Energy, Kalyon İnşaat ve Türkerler Enerji Grubu oldu. Siemens Gamesa Renevvable Energy’den yapılan açıklamada, YEKA ihalesine birlikte girebilmek için üç şirketin konsorsiyum anlaşması imzaladığı bildirildi. Açıklamaya göre rüzgar YEKA projesi için oluşturulan üçlü konsorsiyum, uzun vadeli bir işbirliğini hedefleyerek, ilerleyen yıllarda gerçekleştirilmesi muhtemel YEKA projelerini de birlikte değerlendirecek.

Rüzgar YEKA’ya ihalesine girmek için GE, Borusan EnbW, Fina Enerji ve Özgül Holding ile ortak bir konsorsiyum oluşturdu. Borusan EnbW Enerji Genel Müdürü Mehmet Acarla, konuya ilişkin yaptığı açıklamasında, rüzgar YEKA projesinde önceliğin yerli ekipman olduğunu belirterek, “Yerlileşince ekipmanın maliyeti ilk başta ucuzlamıyor ama zaman içinde muhakkak ucuzlayacaktır. Yan sanayilerin kurulması, yatırım yapılması gibi diğer konular da maliyetlere yansıyor. O yüzden ilk etapta maliyet biraz fazla olabiliyor” ifadelerini kullanmıştı.

Mustafa Serdar ATASEVEN / TÜREB Başkanı
1.4 milyar dolarlık yatırım gerekiyor

Rüzgar YEKA projesi sektöre ve ekonomiye katkı sağlayacak. Geçen yıl hazırlanan rüzgar enerjisi etkileşim raporunda belirtildiği gibi, her bin MW rüzgar enerjisi santralinin devreye girmesi, cari açıktan karbon emisyonlarına, istihdamdan son kullanıcıya j kadar geniş bir yelpazede ekonomiye katkı sağlıyor. 2015 yılına dek yapılan 4.7 GW’lık rüzgar kurulu gücü ile 2015 yılı istihdamına yaklaşık 12 bin-15 bin kişi arasında katkı sağlandı.

YEKA projesinin ilk etabı bin MW’lık bir kapasite için yapılıyor.

Bu da istihdamdan cari açığa kadar her kalemde ülkeye katkı sağlayacak. YEKA projesi yaklaşık 1.4 milyar dolarlık bir yatırımı gerektiriyor. Ar-Ge ve fabrika kurulum zorunluluğu, RES inşaatları derken yüzlerce kişiye yeni istihdam olanakları sunulacak.

2017 yılı rüzgar açısından mihenk taşı olacak. Önerimiz şu: Bir yandan YEKA projeleri hayata geçirilirken diğer yandan lisans müracaatları alınmaya devam edilmeli.

TEİAŞ tarafından açıklanan 2 bin MW kapasitendeki RES müracaatları 2018 Nisan’a ertelendi. Bunlar alınsın, YEKA’lara devam edilsin. Bir yıl YEKA, diğer yıl rüzgar müracaatları yılı olsun.