Üretimde ikinci çeyrek daha iyi olacak
Mart ayında piyasa beklentilerini aşan sanayi üretimi, büyüme beklentisinin yukarı yönlü revizyonuna neden oldu. Mobilyadan beyaz eşyaya, otomotivden hazır giyime tüm sektörler hareketlendi. Yabamı müşteri ziyaretleri de arttı…
“ÖNCÜ göstergeler mart ayında başlayan sanayi üretimindeki artışın, nisandan itibaren daha da hızlanacağını gösteriyor.” Bu sözler, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Öz-lü’ye ait… Geçen hafta mart ayı sanayi üretimi net rakamları açıklandı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi martta geçen yılın aynı ajana göre yüzde 2.8 arttı. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ise bir önceki aya göre yüzde 1.3 yükseldi. Örneğin AA Finans Sanayi Üretimi Beklenti Anketi’ne katılan ekonomistler, martta arındırılmamış sanayi üretim endeksinin geçen yılın aynı ayma kıyasla yüzde 2.5 artmasmı öngörmüştü.
HEDEFLER YÜKSELTİLDİ
Mart ayında piyasa beklentilerini aşan sanayi üretimi güçlü büyümesini sürdürmesi, referandum sonrası Türkiye ekonominin yeni bir ivme kazanacağı ve büyüme beklentilerini aşacağı ümidini de oluşturdu. Bu nedenle geçen hafta başta Avrupa Birliği olmak üzere ekonomistler ve piyasa oyuncuları büyüme rakamlarını yukarı yönlü revize ettiler. Geçen hafta yayınlanan AB Komisyonu, 2017 Bahar Ekonomik Tahminler Raporu’na göre, Avrupa Birliği (AB), Türkiye’nin büyüme tahminini bu yıl için yüzde 2.8’den yüzde 3’e, 2018 için de yüzde 3.2’den yüzde 3.3’e yükseltti. ING Bank Ekonomik Araştırmalar Grubu tarafından hazırlanan raporda ise, Türkiye ekonomisi büyüme beklentisinin yüzde 3.1’den yüzde 3.7’ye yükseltildiği ifadelerine yer verildi.
TEŞVİKLER ETKİLİ OLDU
Büyümenin fitilini ateşleyen sanayi üretimindeki artışta ise hükümetin referandum öncesinde ve sonrasında ekonomiye yönelik aldığı bir dizi önlemin önemi büyük. Hatırlanacağı üzere Bakanlar Kurulu kararı ile klima, buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, termosifon, elektrikli süpürge ve bazı küçük ev aletlerinden alman özel tüketim vergisi (ÖTV) 30 Nisan’a kadar sıfırlanmış, sonrasmda bu süre 30 Eylül’e kadar uzatılmıştı. Ayrıca ahşap ve plastik mobilyalar, koltuklar ve büro mobilyalarına uygulanan KDV oranı da yüzde 18’den yüzde 8’e çekilmiş ve bu uygulamanın süresinin de 30 Eylül’e kadar uzatıldığı duyurulmuştu. Sanayi üretimindeki artış analiz edildiğinde; sanayi üretimine katkının imalat ve enerji gruplarından geldiği görülüyor, imalat tarafında otomotiv üretimi, beyaz eşya grubunun dâhil olduğu elektrikli teçhizat ürünü ve mobilya üretiminin katkısı dikkat çekiyor. Ana sanayi grupları içinde Mart’ta bir önceki aya göre en yüksek artış yüzde 6.4 ile dayanıklı tüketim malında gerçekleşmiş durumda. Teşvik paketlerinin katkısının özellikle ikinci çeyrek büyümesinde etkisinin görülmesi bekleniyor.
“İKİNCİ ÇEYREK DAHA İYİ OLACAK”
Üretimin ve ticaretin nabzını tutan sanayi ve ticaret odası başkanları zaten bir ay önce marttaki öncü verilerin ekonominin gidişatıyla ilgili ümit verdiğini açıklamışlardı. Özellikle kapasite raporlarındaki artış ve istihdamdaki büyüme sanayide çarkların dönmeye başladığını gösterirken, yılın ikinci çeyreğinde; özellikle de ikinci yarısında ivmenin daha da artması bekleniyor. Türkiye’nin önde gelen imalatçı sektörleri arasında yaptığımız araştırma nisan-mayıs ve haziran aylarında ekonomideki hareketlenmenin hız kazanacağını gösteriyor. Tekstil ve hazır giyim sektöründe hem iç piyasa hem de Avrupa siparişleri artmaya başladı. Haziran ayında İstanbul’daki küçük atölyelerin bile tam dolulukla çalışması bekleniyor. KDV indirimiyle yeniden hız kazanan mobilya satışlarında da vergi teşviklerinin devam etmesiyle sektörün bu yıl sonunda yüzde 10 büyüme hedefini yakalayacağına kesin gözüyle bakılıyor.
“İNDİRİM KALICI OLSUN”
TOBB Mobilya Sektörü Meclis Başkanı Ercan Ata, “TOBB’da sürekli anketler yapıyoruz. Sektörümüzde KDV oranlarındaki indirimden sonra işlerimiz düzene girdi. Anket yaptığımız firmalar da aynı şeyi ifade ediyorlar. Üretim kapasiteleri yüzde 70-80 oranında kullanılıyor” diyor. Ata, sektörde kalıcı iyileşme içinde bazı taleplerim dile getiriyor: “Üretimde hareketlenme var ama halen piyasada para sıkıntısı olduğunu belirtmeliyim. Sektörde kalıcı iyileşme için üreticiden de alman yüzde 18 KDV’nin düzeltilmesini talep ediyoruz. Ayrıca devletin şehir hastaneleri, 3. Havalimanı gibi büyük projelerinde Türkiye’de üretilen ürünlerden alınmasını önemsiyoruz. Kanuni düzenleme yapıldı ama uygulamada da başarıya ulaşması beklentisi içindeyiz.”
Otomotiv Sanayicileri Derneği (OSD) verilerine göre, Ocak-Nisan döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre toplam pazar yüzde 9, otomotiv pazarı da yüzde 10 daralsa da üretim rakamlarında ihracat kaynaklı artış dikkat çekiyor. 2017 yılı Ocak-Nisan döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre, toplam üretim yüzde 22, otomobil üretimi ise yüzde 42 oranında arttı. Bu dönemde, toplam üretim 573 bin adet, otomobil üretimi ise 402 bin adet düzeyinde gerçekleşti.
“BÜYÜME AVRUPA KAYNAKLI”
Otomotivde geçen yılın üretim ve ihracat lideri Tofaş’ın da yılın ilk çeyreğinde büyümesini sürdürdüğü biliniyor. Tofaş’ın Ocak-Mart 2017 üretim adedi 94 bine ulaşırken, şirket, üretiminin 79 bin adedini ihraç etti. Tofaş, iki yıl önce devreye aldığı Fiat Egea Projesi ile Avrupa’ya ihracatını 2017’nin ilk üç aymda, bir önceki yıla oranla yüzde 44 oranında artırdı.
Tofaş CEO’su Cengiz Eroldu, “Bu sene de ilk çeyrekte üretim ve ihracat adetlerimizi artırarak kendi rekorumuzu kırmaya devam ediyoruz. 2017’de hem iç hem de dış pazarlardaki satış hacmimiz genişliyor. Müşterilerimizin yoğun talebine paralel geçen yılsonu artırdığımız üretim kapasitemizle 2017 yılında da büyümemizi sürdüreceğiz” diyor, ilk dört aylık dönemde iç pazardaki daralmaya rağmen perakende satışlarımız, geçen yılın aynı dönemine göre, artarak 28 bin 439 adet olarak gerçekleşti. Satışlarımızın yüzde 90’ını yerli üretimden yaparak bu alanda da öncülüğümüzü sürdürüyoruz. Öte yandan Avrupa pazarları ilk üç ayda yüzde 8 büyürken bizim Avrupa’ya olan ihracatımız yüzde 44 oranında artış gösterdi. Bu artışta Egea Ailesi’nin büyük etkisi var.”
“GÜVEN ENDEKSİ DAHA DA YÜKSELECEK”
26 milyonluk üretim kapasitesi Türkiye’nin önde gelen sektörlerinden olan beyaz eşya sektöründe ÖTV teşviğinin katkısıyla işler hızlanmaya başladı. Üretiminin yüzde 75’ini ihraç eden sektör, iç piyasada da nefes almaya başladı. TÜRKBESD (Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derneği) Başkanı Ergün Güler yaptığı açıklamada, ÖTV indiriminin uygulandığı ikinci ayda da beyaz eşya sektöründe iç satışlarda yukarı yönlü ivmenin devam ettiğini söylüyor. Şubatta iç satış rakamlarımız, ocak ayına göre yüzde 25 artarak 600 bine çıkmıştı” diyen Güler, iç pazarda dinamizmin mart ayında da arttığını ve satışların yüzde 22.4 artarak 734 bine ulaştığını dile getiriyor. Güler, Türk beyaz eşya sanayinin dört ana üründe (bulaşık makinesi, çamaşır makinesi, buzdolabı ve fırın) 2017 beklentilerini şöyle paylaşıyor:
“Beyaz eşya sektörüne uygulanan ÖTV indirimi, sektörümüze nefes aldırarak, yavaşlayan sektöre can suyu oldu. Iç pazarda dinamizmin mart ayında da arttığını ve satışların yüzde 22.4 artarak 734 bine ulaştığını görüyoruz. Mart ayında Tüketici Güven Endeksi de yükseldi. İnanıyorum ki önümüzdeki aylarda da güven endeksi yükselmeye devam edecek ve bu yükseliş beyaz eşya satışlarına yansıyacak. Özellikle yaz aylarında evlilik hazırlığı yapacaklar için bu indirimin uzatılıyor olması tüketicileri rahatlatacak. 2017 yılında ihracatta yüzde 8.3, iç satışta yüzde 4.5 ve bu verileri kapsayan toplam pazar hacminde ise yüzde 7 oranında büyüme olacağım bekliyoruz. Adetsel olarak beklentimiz ise iç satışta 7 milyon, ihracatta ise 19 milyon adede ulaşmaktır.”
“KAYIPLAR TELAFİ EDİLİYOR”
Türk ekonomisinin lokomotifi olan inşaat sektöründe nisandan itibaren hareketlenme görülüyor. Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (İMSAD) Nisan 2017 Sektör Rapo-ru’nda şu değerlendirmeye yer veriliyor: “Yedi aylık gerilemenin ardından 2017 yılı Mart ayında önemli bir artış gösteren mevcut inşaat işleri endeksi, nisan aymda da önemli bir sıçrama gösterdi. Sektöre verilen destekler de olumlu etki yarattı. Mevcut inşaat işleri seviyesi nisan ayında, mart ayma göre 10.5 puan arttı. Böylece nisan ayındaki mevcut işler seviyesi geçen yılın nisan ayındaki seviyenin de 3.8 puan üzerine çıktı.”
Böylesi bir artış olsa da şu anda inşaat yan sanayisi geçmiş aylardan kaynaklanan kayıpları telafi etmeye çalışıyor. Demir çelik sektörünün önde gelen kuruluşlarından Yücel Boru ve Profil Endüstrisi Yönetim Kurulu Başkanı Şaban Kemal Saraç, “Referandum öncesinde piyasada bir durgunluk vardı. Üretimdeki artışın etkilerini bizim sektörde daha cüzi görebiliriz” diye konuşuyor.
“CESUR HEDEFLER KONULUYOR”
İklimlendirme sektörünün öncü markalarından DemirDöküm, 2017’ye bir önceki yılın ilk dört ayma kıyasla yüzde 43 büyüme ile başladı. DemirDöküm CEO’su Alper Avdel, yıl boyunca 40 milyon TL’lik yatırım gerçekleştireceklerini belirterek, firmanın Bozüyük fabrikasının Vaillant Gro-up’un dünyadaki ikinci büyük üretim merkezi olduğunu vurguluyor. Avdel, “Birbirinden zor geçen iki yılı geride bıraktık. Tüm olumsuz koşullara rağmen stratejilerimizde ve yatırım planımızda değişiklik yapmadık. İş ortaklarımızı destekledik. Mevcut yetkili satıcılarımızı güçlendirdik. Bu yaklaşımımız 2016 yılını yüzde 15 büyüme ile kapatmamızı sağladı. Bu yıl, geçen yılın ilk dört ayma kıyasla yüzde 43 büyüme elde ettik. Üstün teknolojiye sahip yeni ürünlerimiz, yatırımlarımız, Türkiye’de ve dünya genelinde gerçekleştireceğimiz tanıtım çalışmaları ile 2017 yılını yüzde 20 büyüme ile kapatmayı öngörüyoruz” şeklinde konuşuyor.
İrfan ÖZHAMARATLI / İSO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı
“Üretime pozitif ayrımcılık yapılmalı”
İmalat sanayimiz geçen yıl olduğu gibi bu yıl da ekonomik büyümeye en yüksek katkıyı sunmayı sürdürecek. İstanbul Sanayi Odası olarak mart ayındaki öncü göstergelerden yola çıkarak sanayinin ekonominin umudu olacağını belirtmiştik. Odamıza mart ayında kapasite raporu başvurusu yapan şirketlerin sayısı da geçen yılın aynı ayına göre yüzde 50 arttı ve 723’e yükselmişti. Ayrıca bu sayının yüzde 23’ünü ilk kez kapasite raporu başvurusunda bulunan 168 firmanın oluşturması ise ayrı bir önem taşıyordu. TÜİK’in geçen hafta açıkladığı sanayi üretim rakamları da zaten bizim değerlendirmelerimizi teyit etti. Sanayide çarklar hızlandı ve işler iyiye gitmeye başladı. Hükümetimizin açıkladığı destek ve teşvikler bizi memnun ediyor. İnanıyoruz ki, üreticiler ayrıştırılmak. Üretimin önemi büyük.
Üreten toplumlar ancak gelişmeye açık olabiliyor, istihdam seferberliği ile üretimin artışında etkili oldu. Üretime pozitif ayrımcılık yapılmasını istiyoruz. Ben hazır giyim sektöründe faaliyet gösteriyorum. Avrupa’dan gelen siparişlerde azalma yok. Ancak müşterilerimizi halen Türkiye’ye gelmekte ikna etmekte zorlanıyoruz. Dışarıdan ülkemizin görünümünün de düzelmesi gerekiyor. Kamu ihalelerinde yerli üreticiye yüzde 15 fiyat avantajı verilmesiyle ilgili yasal düzenlemenin yapılmasına memnun olduk. Bu yasanın etkilerinin işleyişte de hissetmek istiyoruz.
Şeref FAYAT / TGSG (Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği) Başkanı
“Yabc ic ar gelmeye başladı”
Tekstil ve hazır giyim sektörü yılın ilk çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 5-6 ekside. Ancak referandum sonrası yabancı müşteri ziyaretleri artmaya başladı. Uzun zamandır gelmeyen müşteriler mayısta gelmeye başladı. Bu gelecek adına memnuniyet verici. Buna bağlı olarak siparişler de artmaya başladı. Halen yüzde 70-74 civarında kapasiteler kullanılıyor. Derneğimizin yaptığı araştırmaya göre, haziran ayında atölyelerde kapasite sorunu oluşacak. Siparişler oldukça yoğun… Yılın ilk yarısındaki yaşanan kayıpların ikinci yarıda karşılanacağını düşünüyorum. Böyle bile olsa yılı yine hem ihracatta hem iç piyasada geçen yıl ile başa baş noktada kapatabiliriz.
Rahime Baş Uçar
