Hazır giyimde İran’a ‘mecburi’ yatırım!
2016’da ihracatın yüzde 203,7 artmasıyla hazır giyim sektörüne can suyu olan Iran, yapılan ithalatm yüzde 20’si oranında iç pazardan alım zorunluluğu getirdi. İran’da kan kaybetmek istemeyen Türk şirketleri de bunun üzerine bu ülkede yatıran için harekete geçti. Şirketler bir yandan İran’daki mağaza sayılarım artırırken, bir yandan da yerli partnerleriyle birlikte yatırıma soyunuyor.
Türkiye ihracatının lokomotif sektörlerinden hazır giyim ve konfeksiyon, 2016 yılını 17 milyar dolarlık ihracatla kapattı. 2017 yılında ihracatını yüzde 10 artışla 19 milyar dolara çıkarmayı hedefleyen sektör, son dönemde alternatif pazarlara yöneliyor. Bunlardan biri de İran. Geçen yıl bu ülkeye uygulanan ambargonun kalkmasıyla hazır giyim ve konfeksiyon ihracatçıları İran’da ciddi bir atağa kalktı.
Türkiye’nin İran’a hazır giyim ihracatı 2014 yılında 70,7 milyon dolardan 2015’te yüzde 71,3 artışla 121,1 milyon dolara yükselmişti. 2016’da ise İran üzerindeki uluslararası yaptırımların hafıfletilmesiyle birlikte ihracat hızla ivme kazandı ve yüzde 203,7 oranında artışla 367,8 milyon dolara ulaştı. Bu hızlı büyüme İranlı yetkilileri harekete geçirdi. Kendisi de hazır giyim ve konfeksiyonda üretici olan İran, üreticilerini korumak için ithal edilen ürünün yüzde 20’si kadarını iç pazardan alma zorunluluğu getirdi. Bir yılın sonunda ise bu yüzde 20’nin yansının ihraç edilmesini talep ediyor.
SİSTEMLİ İHRACAT
Türk İran İş Konseyi Başkanı Bilgin Aygül, bu konudaki yönergenin iki ay önce çıktığını ve önümüzdeki birkaç ay içinde uygulamaya konulacağını söylüyor. Aygül, bu konuda şöyle konuşuyor: “Bu durumu negatif yorumlamıyoruz. Bu gelişme oradaki yatınmların artmasını ve sistemli bir ihracata geçilmesini sağlayacak. İran ciddi bir pazar. Orada üretim yapıp ihraç etmek çok mantıklı. Enerji maliyetleri Türkiye’ye göre çok daha düşük. İran’dan Ermenistan, Pakistan, Afganistan gibi ülkelere ihracat yapılabilir.”
Önümüzdeki günlerde uygulamaya geçecek olan bu kuralla birlikte İran’daki büyüme ivmesini kaybetmek istemeyen Türk şirketleri de harekete geçti. İran’da büyüme planlarını değiştirmeyen şirketler, tam aksine bu ülkede yatırıma hazırlanıyor.
PENTİ VE SARAR HAZIRLIKTA
İran’da mağaza sayısını kısa bir süre önce üçe çıkartan Penti, bu ülkede yatınm planlayan markalardan biri. Şirket, 2017 sonuna kadar 11 mağaza daha açmayı planlıyor. İran, şirketin Türkiye’den sonraki en önemli pazarlarından biri. Penti Yönetim Kurulu Başkanı Sami Kariyo, yüzde 25 pazar payı hedefledikleri İran’da yerli ortak-lanyla birlikte beş yılda 100 mağaza açmayı planladıklarını söylüyor. Kariyo, aynı zamanda İran’da fabrika kurmak için hazırlıklara başladıklarını da söylüyor.
İran’da bir bayiyle çalışan Sarar Grubu’nun Sarar ve Sarev markalany-la 30’a yakın mağazası var. Şirket bölgedeki büyüme hedefleri doğrultusunda ülkedeki ortağıyla birlikte üretim tesisi kurmayı planlıyor. Sarar Yönetim Kurulu Başkanı Cemalettin Sarar, “İran’da dikim veya pakedeme için bir tesis kurmayı planlıyoruz. 3-5 milyon dolarlık bir yatınm yapabiliriz” diyor. Sarar, İran’a 8 milyon dolarlık ihracat yapıyor. 2017’de İran’a ihracatta yüzde 20’lik büyüme hedefleniyor.
YERLİ ORTAK ARIYOR
İran’da üç mağazayla faaliyet gösteren ve 2017 sonuna kadar 11 yeni mağaza daha açmayı hedefleyen Col-lezione da bölgede tesis açmak için ortak anyor. İyi bir partner bulmalan durumunda yatırım yapabileceklerini söyleyen Collezione’un patronu Ekrem Akyiğit, şöyle devam ediyor: “Henüz araştırmalanmız sürüyor. İran bizim için önemli bir pazar. Bu gelişmeler bizim büyüme planlarımızı olumsuz etkilemez. Hatta bu yatınmlan AvrupalIlar yapamaz. Biz komşu olduğumuz için çok daha avantajlıyız. Doğru strateji geliştiren Türk şirketleri pazarda başarılı olacaktır.”
Damat, Tween ve D’S Damat mar-kalannı bünyesinde bulunduran Orka Holding de İran’da büyümeye odaklanan şirketlerden biri. Şirketin Tah-ran’da altı mağazası var. 2017 için dört mağazanın daha anlaşması yapılmış durumda. Bu dört mağazaya ek olarak iki mağaza daha açma hedefleri olduğunu söyleyen Orka Holding Genel Koordinatörü Osman Arar, “2016’da İran’a 20 bin gömlek sattık. 2017’de bu rakamın ikiye katlanmasını bekliyoruz. İran’da yeni stratejimiz doğrultusunda 10 bin adet gömlek ürettireceğiz” diyor. Şirket, önümüzdeki birkaç yıl içinde mağaza sayısını artırdıktan sonra üretim için yatınm planlıyor.
YENİ STRATEJİLER İZLEYECEK
İran’da dört mağazası bulunan Adil Işık Group, 2017 yılında iki yeni mağaza daha açarak buradaki satış ağını genişletmeyi hedefliyor. Adil Işık Group Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Zehra Işık, üreticilerle görüşmelerin devam ettiğini söylüyor. Işık, “Şu an için üretime yönelik herhangi bir yatırım planımız mevcut değil. Bu gelişme büyüme planlarımızı olumsuz etkilemedi. Adet bazlı oluşturulan yeni uygulama adL’nin marka stratejisi ve butik servis anlayışı nedeniyle sürüme odaklı değil. Bu nedenle yeni stratejilerle ülkede büyümemizi sürdüreceğiz” diyor.
Bugüne kadar İran’da sadece satış noktalan bulunan Avva, bu yıl ülkedeki ilk mağazasını açmayı planlıyor. Avva Yönetim Kurulu Başkanı Volkan Atik, son dönemde küresel markaların ilgi odağı haline gelen İran’ın, kolay gibi gözükse de aslında ciddi bariyerleri olan bir pazar olduğuna dikkat çekiyor. Şirket, İran’da franchise yöntemiyle büyümeyi hedefliyor. Bu amaçla halen iki İranlı perakende grubu ile görüşmeler devam ediyor.
İHKİB BAŞKANI HİKMET TANRIVERDİ
“İhracat hedefi 500 milyon dolar”
İran’ın petrol ihracatının artmasıyla birlikte ülkede refah düzeyi giderek yükseliyor ve dolayısıyla tüketim harcamaları artıyor. Önümüzdeki dönemde Türkiye’den giden hazır giyim ürünlerine talebin daha da büyüyeceğine inanıyoruz. Yakın gelecekte Türkiye’nin İran’a hazır giyim ihracatının 500 milyon doları yakalaması sürpriz olmayacak. 2017’nin ilk aylarında TİM öncülüğünde İHKİB tarafından hizmete açılacak Tahran Türk Ticaret Merkezi, İran’a hazır giyim ihracatında yeni bir itici güç yaratacak.”
TÜRKİYE GİYİM SANAYİCİLERİ DERNEĞİ (TGSD) BŞK. ŞEREF FAYAT
“Markalı ihracat artacak”
“İran, Rusya’da sorun yaşayan Laleli ve Osmanbey esnafı için çok önemli bir pazar haline geldi. Türk malları İran’da çok beğeniliyor. Ancak İran hükümeti bu alışverişin iyice artması nedeniyle tekstil ürünlerinin artık daha sistemli bir satın alma süreci ile İran’a ulaşmasını istiyor. Bunun için bavul ticaretinde de birtakım kısıtlamalar getiriliyor. Bu nedenle önümüzdeki dönemde İran’a yönelik markalı ihracatın artmasını bekliyoruz.”
