İhtiyacı görmek değil, onu oluşturmak önemli!

Şaşırtıcı buluşsal yenilikler sektörleri tanımaktan geçiyor. Sıra dışı farklılıkları oluşturanlar kendi sektörlerini iyi tanıyan kişiler arasından çıkıyor…

GÜNÜMÜZ yöneticilerinin çoğunun zorlanıp da çözemediği paradoks şuradan doğuyor: Buluşsal yaratıcılık farklılıktan mı doğmaktadır, farklılık yaratıcılıktan mı?

En kolayından standart yanıt şudur: Buluşsal yaratıcılık (ya da moda söylenişiyle inovasyon yeteneği) kimsenin yapamadığını yapabilmektir. Yapmak ve hayata geçirmek…

Bir adım ötesi de var: Yaratıcılık neden hep olanaksızı isteyenlerin kapısını çalıp durmadadır? Bunun da yanıtı şöyledir: “Yaratıcılık yeteneği aklın algı kapasitesine göre şekillenir de ondan!..”

Algı merkeziniz farklılık ve yenilik projeleri üretmeye ayarlanmışsa sorun yoktur. Siz yaratıcılığı farklılığa; farklılığı da yaratıcılığa dönüştürmeye dizayn edilmiş ‘concentric’ (eşmerkezli) bir akla sahipsiniz.

Genlerinizdeki yaratım gücü, biraz da gerçek farklılığı yakalamaya odaklanmış kişisel hayal dünyanızın zenginliğindedir.

Buraya ufak bir not daha düşelim: işin sırrını inceleyen psikoloji üstatlarına göre yaratıcılık yeteneği hayallerin elle tutulmasından çok, somut (concrete) olmasına bağlı bir süreçtir. Neredeyse bir müjde gibi gelen detaylandırılmış fikir ya da fikirler dizisi…

İHTİYACI OLUŞTURMAK ÖNEMLİ

Uzmanlar şunu da söylüyor: Yaratıcılığa ilişkin öğütler ya da önermeler hiçbir işe yaramaz. Kıyısından köşesinden öğüt verirseniz körler diyarında ayna satmak gibi algılanır tüm çabalarınız.

Buluşsal yaratıcılık yüksek frekansta bir heyecan işidir. Heyecan katsayısı düşük kişiler asla yaratıcı olamazlar. ‘Orijinal’ olana ilişkin yaratıcılık kişinin kendi öz benliğinden kaynaklanmalıdır. Coşku, taşkınlık ve giderek hızlanan kalp atışları…

Hatta kişinin özbenliğinin değil, akimın derinliklerindeki ‘ukala’nın bir anda dile gelip konuşmasıdır bu. Karşısındakini yerinden hoplatan kanıta dayalı bir bilgiçlik gösterisi. Aniden oluşan sıra dışı hayranlık tekniği.

FARKLILIK DETAYLARDA GİZLİDİR

işte bu nedenle sıra dışı fikirleri bulan beyinler sadece bireysel akla göre değil, kolektif akla göre çalışır. Başlangıçta yapılan öneriler tuhaf hatta saçma gelebilir. Önerileri reddetmeden dinlemek ve zamanla resmin bütününü görmek gerekir. Çünkü farklılığa uzanan başarılar hedeflenen işin ince detaylarında gizlidir. Yalnız şirketlerin değil, sektörlerin geleceğine ilişkin sezgisel değerlendirmelerde bulunmak kapsayıcı buluşlar için çok yararlıdır.

işte, şimdi de bizim ekonomi kültürümüzde yer eden başlıca sektörler için işin uzmanlarınca üretilmiş bazı fikirleri görelim:

Düşünün; bir kaç cümleden oluşan önerilerin altı nasıl doldurulmalıdır? Yetenekli beyinler için kolaydır bu. Farklılığa, yeniliğe, buluşsal zenginliğe ilişkin kısa repliklerdir bunlar. Düşünen beyinler için fütüristik bir egzersiz gibi de değerlendirilebilir.

Şimdilik ülkemiz için öne geçen 10 sektörle sınırlıyız burada. Beşini bu hafta, diğer beşini ise gelecek hafta ele alacağız.

GIDA VE TARIMDA SONSUZ YENİLİKLER

Ülkemizin inovasyona muhtaç olan en büyük sektörlerden biri gıda ve tarımdır. Hemen her şey yenilik odaklı ve ihracat fırsatı taşıyor. Yapılacak ilk iş Anadolu florasına uygun yeni bitkiler üzerinde çalışmak. Bunlar genetiğiyle oynanmamış (GDO’suz) sağlıklı ve yaşam bitkileri olmalı.‘Glisemik Indeks’i yükseltmeyen tahıllar örneğin… Dünya şimdi buraya doğru gidiyor.

Buğday ve pirinçte halen yıllar boyu gizli kalmış soru işaretleri var. Günün baş belası diyabet ve obezite gibi toplumsal hastalıklara artık dikkat etmek şart!

‘Kamut’ (Triticum Polonicum) ve ‘Kızıl Buğday’m ne olduğunu biliyor musunuz mesela? Hemen önümüzde sağlık bitkisi haline gelecek ‘Amaranth’m içeriğinde neler olduğunu?

Besin piramidini değiştirebilen ülkeler geleceğin sorunlarından kendilerini kurtarırken yoğun ihracata da açılacaklar.

Süt ürünlerinde ise çarpıcı yeniliklere olan ihtiyaç kesin gibi görünüyor. Farklılıkları yaratanlar hemen öne geçecek. Fırsatçı hamle ise organik ürünlerde görülecek. Türkiye lafta değil, esasta bu işin merkezi olacak. Öncelik sırası dünya peynirleri dâhil tüm süt ürünlerinde…

BANKACILIKTA BULUŞSAL UYGULAMALAR

Teknoloji ve haberleşme endüstrisi bankacılık sektörünü halkla bütünleştirdi son yıllarda. Süreç devam edip gidecek gibi görünüyor. Fakat daha çok yenilik ve farklılığa ihtiyaç var. tnovasyon beklentilerini karşılamak önemli. Kimi banka benzersiz yeniliklere kendi imzasını atacak, kimi de bu ülkenin mizacına uygun güvenli farklılıkları keşfedecek. Daha fazla ürün ve türev çeşitlendirilmesi zorunlu. Ölçülebilir tartılabilir skorların anında ilanı ve görülebilmesini sağlamak önemli.

Bu süreç en azından sanal işlemlerde güvence sağlayacak yeni bir sigorta sistemi olacak. Dahası, tıpkı Amerika’da olduğu gibi bireysel reyting müessesesi pek yakında ülkemize de gelecek. En önemli şey saydamlık kıstaslarının belli periyotlarda açıklanıp kredi kullandırmada daha dikkatli olunması. Ürün ve türev zenginliği tam da burada şekilleniyor.

Bankacılık en cazip yenilik platformu olmaya aday. Önemli olan şey üniversal yenilikleri anında Türkiye’ye taşıyıp uygulama becerisi göstermekte. Bu yetenek bankacılık sektörümüzde fazlasıyla var.

GAYRİMENKUL SEKTÖRÜNDE DEĞİŞİM

Söylentilerin aksine inşaat sektörü ekonomideki motor gücünü devam ettirecek gibi görünüyor. En güçlü aşama ‘organik’ yapılaşmaya geçilmesi. Daha çok yeşil; daha az beton…

Yeni nesil yapılarda Türkiye’nin henüz sezilemeyen tehlikelerden arınması da şart. Fay hatlarıyla örülü Anadolu topraklarının bazı kesimlerindeki ‘radon gazı’ sorunu bu… Hem ‘radon’ hem de ‘manyetik alan’ temizliğine ilişkin buluşsal yeniliklerin ‘icadı’ zorunluluk adeta.

Yerleşim yerlerinin yakındaki türbinler, yüksek voltajlı hatlar hem bizim hem de gelecek nesillerin sağlığını tehdit edecek bir sorun. Buradan bakınca akıllı bina üretmek değil; sağlıklı bina üretmek önemli olacak. Deprem ve elektromanyetik alana ilişkin buluşlar yeni bir pazarlama paketinin kapısını aralayacak. Kısa vadede konut pazarlamasında onlarca buluş ve yeniliğin devreye girmesini bekleyebiliriz.

YENİ MEDYADA YENİ REKLAMLAR

Basılı medya yerini korurken, sosyal medya yarattığı yeniliklerle öne geçecek. Öyle ki, baş döndüren yenilikler arasında ‘kişiye özel medya’ kavramı dikkat çekecek.

Boşlukta oluşturulan sanal ekranlar uzakta değil. Dolaysıyla klasik reklamcılık dinamik hale gelecek. Daha da önemlisi tüketim ürünlerinin kendisi doğrudan reklam mecrası konumuna dönüşecek. Görsel ve işitsel medyada ise bilinçaltı telkin (subliminal) içerikli reklamlar legal konuma geçecek.

Gerçek şu ki, medya ve reklam arasındaki ilişki yeni uygulamaların devreye girmesini de öngörüyor. Dahası, reklamcılık dijital odaklı yeni bir sanat dalma dönüşürken beklenmedik onlarca inovasyon karşısında şaşınp kalacağız.

OTEL KONFORUNDA HASTANELER

Dev ilaç endüstrisi bugün yeni arayışlar içinde. İlaçta son eğilim düşük dozla optimal etkinliğin sağlanması. Bu kural pek değişmedi. Dünya ilaç endüstrisinde kombinasyon ilaçların gözden düşmesinden sonra, etkinliği kanıtlanmış ilaçların tek başına kullanılması daha da yoğunlaştı.

İlaç kullanımında çapraz etkileşimlerin önünü kesen uygulamalara şimdi yeni buluşsal farklılıklar ekleniyor. Buluşların çoğu yeni moleküllerle ilgili, fakat çalışmalar uzun araştırma ve deneyleri gerektiriyor. Son eğilim bitkisel kaynaklardan izole edilen etkin maddelerin çoğaltılması… Öte yandan uzmanlık bazlı hastanelerde büyük artış var.

Hastane+otel birleşimiyle yeni bir çığır açılmak üzere. Deniz ve yayla turizmiyle bütünleşen hastaneler genellikle dış turizmin yeni bir dalı haline gelecek. Buluşsal etkinliklerin yoğunlaştığı uzmanlık alanları ise estetik cerrahi, oftalmoloji (göz) ve beyin olmak üzere tüm cerrahi branşlar. Elektronik tedaviler üzerine kafa yoranları da yakın bir zamanda görebileceğiz.

Nur Demirok / Para