Bütçe dengesi ve cari açık piyasaları sevindirdi

Daralma sürecindeki cari açık şubatta 30 milyar TL’ye geriledi. Bütçe ilk çeyrekte 46 milyar TL fazla verdi. İşsizlik ise ocakta yüzde 11.1 ile 11 ayın zirvesinde… Veriler olumlu olunca borsa endeksi yukarı yönlü hareketini sürdürdü.

KÜRESEL piyasalarda iyimserlik havası devam ediyor. Amerikan Merkez Bankası FED’in faiz artırım sürecinin öteleneceğine dair beklentiler güçleniyor. Petrol fiyatının artışı Çin ekonomisiyle ilgili olumlu sinyal veriyor. Avrupa ve Japonya’da parasal genişleme adımları küresel ölçekte risk iştahını artırıyor. Bu durum içeride de piyasaları yukarı taşıyor. Geçen hafta çoğu petrol zengini İslam ülkelerinin zirve için Türkiye’de bir araya gelmeleri olumlu havaya katkıda bulundu. Merkez Bankası’nda görev değişimi de piyasalarda olumlu karşılandı. Borsa İstanbul 85 bin seviyesinin üzerine çıkarken dolar kuru 2.85’e gevşedi. Bir süredir tek hanede seyreden gösterge tahvil faizinde gevşeme de sürüyor.

Makro görünüm son gelen cari açık, bütçe dengesi ve işsizlik verileriyle düzelmeye devam ediyor. Geçen hafta açıklanan şubat ayı cari dengesi 1.5 milyar dolar civarında azalarak 1.8 milyar dolara geriledi. Yıllık bazda ise 30 milyar dolara düştü. Bütçe dengesi de aynı şekilde martta önceki yılın aynı ayına göre hafif bir gerileme gösterdi. 2016 yılı ilk çeyreğinde bütçe 46 milyon TL fazla vererek büyük oranda dengeye geldi. İşsizlik oram ise ocakta geçen yılın aynı dönemine göre hafif bir azalma gösterse de yüzde 11.1 ile son 11 aym en yüksek seviyesine çıktı. Uzmanlar işsizlikte bundan sonrası için çok iyimser değil. Özellikle istihdama katılım oranının artmasının işsizlik üzerinde baskı yaratacağı görüşü yaygın. Asgari ücret artışının da şirketlerin yeni elemanı alımmı azaltacağı görüşündeler. Cari açık konusunda ise petrol fiyatlarındaki artışın ivmeyi azaltacağı savunuluyor. Bütçe dengesi konusunda ise bir defalık gelirlerin etkisine dikkat çekiliyor.

CARİ AÇIK 30 MİLYAR DOLAR

Cari işlemler açığı, şubatta bir önceki yılın aynı ayına göre, 1 milyar 524 milyon dolar azalarak 1 milyar 785 milyon dolar olarak gerçekleşti. Yıllık bazda ise cari işlemler açığı 30.5 milyar dolar oldu. Söz konusu gelişmede, ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının bir önceki yılın aynı ayına göre 1 milyar 478 milyon dolar azalarak 1 milyar 962 milyon dolara düşmesi etkili oldu. Parasal olmayan altın kaleminde, net altın ihracatı bir önceki yılın şubat ayına göre 292 milyon dolar azalarak 1 milyar 213 milyon dolar oldu.

BÜTÇE İLK ÇEYREKTE DENGEDE

Maliye Bakanlığı verilerine göre, 2016 yılı mart ayında bütçe 6.6 milyar TL açık verdi. Ocak-Mart döneminde ise 46 milyon TL fazla verdi. Geçen yıl martta bütçe 6.8 milyar TL açık vermişti. Ocak-mart döneminde faiz dışı fazla 16.5 milyar TL oldu. Yılın ilk çeyreğinde faiz dışı fazla rakamında geçen yılın aynı dönemine göre 3.9 milyar TL’lik iyileşme oldu. İlk çeyrekte bütçe sonuçları geçici bütçeye uyumlu çıktı. İlk çeyrekte bütçe gelirleri yüzde 16.4 artarak 131.7 milyar TL oldu. Vergi dışı gelirler iseyüzde 37.1 artarak, 23.2 milyar TL’ye ulaştı. İlk çeyrekte özelleştirme gelirleri 6.1 milyar TL olarak kaydedildi.

İŞSİZLİK ORANI YÜZDE 11.1

Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaş-takilerde işsiz sayısı 2016 Ocak döneminde (aralık-ocak-şubat) geçen yılın aynı dönemine göre 31 bin kişi artarak 3 milyon 290 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 0.2 puanlık azalış ile yüzde 11.1 seviyesinde gerçekleşti.

Aynı dönemde tarım dışı işsizlik oranı 0.4 puanlık azalış ile yüzde 13 olarak gerçekleşti. Mevsim etkilerinden arındırılmış işsiz sayısı bir önceki döneme göre 44 bin kişi azalarak 3 milyon 43 bin kişi olarak gerçekleşti. İşsizlik oranı 0.2 puanlık azalış ile yüzde 10.1 oldu. Mevsim etkilerinden arındırılmış işgücüne katılma oranı bir önceki döneme göre değişim göstermeyerek yüzde 51.6 olarak gerçekleşti.

“ASGARİ ÜCRET ARTIŞI OLUMSUZ”

ING Bank Başekonomisti Muhammet Mercan, cari açıktaki düzelmeyi düşük eneıji fiyatları ve TL’deki değer kaybının etkisiyle Avrupa pazarının toparlanmasına bağlıyor. Buna karşın Rusya ile süren gerilim ve turizm gelirlerinin düşmesinin cari dengeyi olumsuz etkileyeceğine dikkat çekiyor. Mercan’a göre, turizmde yüksek sezonda olmadığımız için düşen gelirlerin olumsuz etkisi henüz görülmüyor. Asıl bozulma mayıstan sonra hissedilecek.

İşsizlik oranının mevsimsellikten arındırılmış bazda ekim ayından beri gerilediğine dikkat çeken Mercan, önümüzdeki dönemde işsizlik oranının artacağını düşünüyor. Gerekçe olarak da asgari ücret artışının şirketleri yeni eleman alımında daha isteksiz hale getirmesini gösteriyor. Bütçe dengesiyle ilgili bu yılın ilk üç ayında bir defalık özelleştirme gelirlerinin olumlu etkisine dikkat çekiyor. Bunların bir defalık olmasının bütçe performansının sürdürülebilirliğiyle ilgili endişe yarattığını kaydediyor.

‘VERİLER 4’TE 4 YAPTI”

Alan Yatırım Araştırma Uzmanı Burçak Gezgin ise, büyüme, enflasyon ve sanayi üretim verilerinin ardından cari açık verisinin de piyasa beklentilerinin üzerinde geldiğini, böylece verilerin 4’te 4 yaptığını öne sürüyor. Cari açığın düşmesinde en büyük katkıyı ihracatın yaptığmı belirten Gezgine göre, özellikle yaz aylannda turizm gelirlerinin düşmesi, cari açık verilerini olumsuz etkileyecek.

Küresel risk iştahındaki artıştan pozitif etkilenen yurtiçi piyasalardaki sıcak paranın cari açıkta olumlu etkisinin görüldüğünü vurgulayan Gezgin, şunları söylüyor:

“2016 yılında artış gösteren risk algısıyla birlikte, şubat ayı verileri küresel risk iştahının da artış gösterdiğine işaret ediyor. Özellikle şubat ayında net portföy yatırımları 1 milyar doları aşarken, yabancıların yurt içi portföy yatırımı da 1.25 milyar dolara ulaştı. Yurtiçi piyasalarm da bu olumlu para akışından pozitif etkilendiği ve sıcak paranın cari açık rakamları üzerinde de etkili olduğu görülüyor.”