Kübada Girişimcilere İş Fikirleri ve Fırsatları
ABD’nin yarım asırlık ambargosu bitmek üzere. Küba kapılarını yabancı sermayeye daha fazla açmak için hazırlanıyor. Yabancı şirketler kurumlar vergisinden 8-10 yıl boyunca muaf. Turizm başta olmak üzere pek çok sektörde fırsatlar var…
SOSYALİZMİN son kalesi… Devrimin ve dansın ülkesi… Che’nin ve Fidel’in kapitalizme başkaldırısı… Küba ile ilgili böy-lesi onlarca tanımlama yapılabilir. ABD ablukası nedeniyle adeta yarım asır öncesinde takılıp kalmış bir Latin Amerika ülkesi olan Küba, sokaklarda dolaşan klasik arabalarıyla, devrim zamanından bu yana yenilenmemiş binalarıyla gidenlere 1960-70’li yıllarda yaşadıkları hissini veriyor. Bu yüzden de ‘zaman kapsülü’ tanımlamasını hak ediyor. Şimdi Küba kabuğunu kırma aşamasında… Amerikan ambargosu 2000 yılından itibaren yavaş yavaş gevşetiliyor. Geçtiğimiz haftalarda atılan adımlarla birlikte ambargo daha da hafifletildi. Obama yönetimi Amerikalıların Küba’ya seyahat etmelerini ve yatırım yapmalarını engelleyen bazı kısıtlamaları 21 Eylül tarihi itibariyle kaldırdı. Ne var ki, özellikle tarımsal ürünlerin satışına yönelik kısıtlamaların korunması ve bazı sektörel yaptırımlar Mc Donald’s ya da Starbucks gibi uluslararası şirketlerin ülkeye girişi için daha bir süre bekleneceğini gösteriyor.
1959 yılından beri Amerikan ambargosu altında olan Küba’daki dışa açılım, Fidel Castro’nun hastalanmasıyla 2008’de ağabeyinin yerine geçen Raul Castro’nun reformlarıyla hızlandı. Amerika ile yeni bir ‘uzlaşı’ dönemine giren ülkede şimdilerde ambargo sonrası döneme geçişin altyapısı hazırlanıyor.
Küba’nın dünyaya açılım döneminde ne tür yatırım ve dış ticaret fırsatları olduğunu araştırdık. En sonda söyleyeceğimizi başta söyleyelim. Küba’da yeni yönetim yabancı sermayeyi çekmek için adeta seferberlik ilan etti. Oluşturulan özel bölgelerde yabancı yatırımcılara 8-10 yıla varan kurumlar vergisi muafiyeti ve bedava arazi fırsatları sunuluyor.
CUMHURBAŞKANININ ZİYARETİ
Türkiye ile Küba arasında uzun yıllardır devlet düzeyindeki sıcak ilişkiler bulunuyor. Hatırlanacağı üzere Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Şubat ayında çıktığı Latin Amerika gezisi kapsamında Küba’yı da ziyaret etmişti. Erdoğan’ın 10-11 Şubat’ta gerçekleştirdiği Küba gezisi kapsamında basında en çok Havana’ya cami yapılması talebi yankı bulsa da, asıl önemli olan nokta THY’nin Havana’ya direkt uçuşlara başlamasının prensipte karara bağlanmasıydı. Ayrıca söz konusu ziyaret kapsamında Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekçi’nin katılımıyla DE1K ve Küba Ticaret Odası arasında ikili ekonomik ilişkilerin geliştirilmesine ilişkin bir “mutabakat zaptı” imzalandı.
Bu ziyaretin ardından olumlu hava nedeniyle Ekonomi Bakanlığı, 1-9 Kasım 2015 tarihlerinde 33’üncüsü düzenlenecek Havana Uluslararası Fuarı na (FIHAV), ilk defa “milli katılım” kararı aldı.
MANGAL KÖMÜRÜ AUYORUZ
Halen Türkiye ile Küba arasında 28 milyon dolarlık ticaret hacmi mevcut. 2014 verilerine göre, Türkiye’den Küba’ya 12 milyon dolar ihracat yapıldı. İhraç edilen ürünlerin yüzde 44’ünü buğday unu, yüzde 15.6’sını demir ve alaşımsız çelikten profil, yüzde 7.3’ünü mayalar oluşturuyor. İthalat ise 15 milyon dolar civarında. Bu ithalatın yüzde 57’sini odun (mangal) kömürü, yüzde 29’unu ilaçlar ve yüzde 13’ünü etil alkol, alkollü içkiler ve likörler oluşturdu. Küba’daki tek Türk şirketinin sahibi olan Giraylar A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Giray, Küba’dan ayda 30-40 ton mangal kömürü ithal ediyor ve bunu Akarçeşme adlı şirket aracılığıyla paketleyip Türkiye’ye dağıtıyor. Marabu ağacından yapılan bu mangal kömürleri çok kaliteli olarak biliniyor.
“TİCARET HACMİ ARTIRILABİLİR”
Türkiye-Orta Amerika ve Karayipler İş Konseyi Başkanı Aykut Eken, Türkiye ile Küba arasındaki ticaret hacmini yeterli bulmuyor.
Eken, “Küba ile ABD arasındaki ilişkilerin normalleştirilmesi çabalarını sevinçle karşılıyoruz. Bu süreçte Türkiye ile Küba arasındaki ilişkiler de hızla gelişecektir” diyor. İki ülke arasında ticareti yapılan malların çeşitlendirilebileceğini belirten Eken sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Küba’nın en önemli ithalat kalemleri, petrol ve enerji ürünleri, makine ekipmanları, yiyecek ürünleri, imalat malzemeleri ve hammaddeler; en önemli ihracat kalemleri ise nikel, ecza, biyoteknoloji ürünleri ve aşılar. Bu sektörlerde Türkiye’den Küba’ya gerçekleştirilen ihracat artırılabilir. Küba ile Türkiye arasında güneş eneıjisi, tohumculuk gibi bazı alanlarda ortak projelerin hayata geçirilmesi söz konusu. Gelecekte turizm, biyoteknoloji alanlarında da işbirliği yapılabilir.”
YATIRIM FIRSATLARI
Peki, Küba’da Türk şirketleri için ne tür yatırım fırsatları var? Küba devleti son yıllarda yabancı sermayeyi çekmek için düzenlemeler yaptı. 50 Sayılı Yatırım Kanunu’nda 2003 yılında yapılan değişikliklerle yabancı yatırımlar teşvik edilmeye başlandı. Küba’da devlet kurumlarının üretim konusunda yabancı yatırımcılarla işbirlikleri mevcut. Düzenleme kapsammda yabancı yatırım, yüzde 100 yabancı sermayeli anonim şirket kuruluşu, yüzde 51 Küba şirketi-yiizde 49 yabancı yatırımcı veya her iki tarafında kendi kimliğini muhafaza ettiği bir işbirliğiyle gerçekleştirilebiliyor. Kübalı ortak, devlete bağlı firmalardan birisi olmak zorunda. Ortak yatırım konusunu inceleyip karar veren mercii Dış Ticaret Bakanlığı…
Yeni bir yatırım projesinde, Küba Hükümeti için üç önemli husus var. Bunlar yabancı sermaye miktarı, yatırım yapılan sektörün ne ölçüde ihracatı artırıp, ithalatı azaltabilecek olması ve kullanılan teknoloji. Pratikte çok az sektör yabancı yatırımcıya açık.. Küba’ya en çok yatırım yapan yabancıların İspanyol firmaları olduğu biliniyor. Küba’da yatırımı olan Türk şirketi yok. Ancak Eken umutlu:
“Sayın Cumhurbaşkanımızın gerçekleştirdiği ziyaret kapsamında Türk işadamları tarafından Küba’da, liman inşası ve işletmeciliği konularında girişimde bulunulduğunu biliyoruz. ABD-Küba ilişkilerinde yaşanan pozitif gelişmenin, üçüncü ülkelerin Küba’ya yapacakları yatırımlar için de olumlu bir ortam yaratması bekleniyor.
2015 yılı sonuna doğru Mariel’de açılacak yeni liman ile yabancı sermaye ve yatırımların ülkeye girişinde kolaylıklar içeren yeni düzenlemelerin Türk firmalarının bu ülkede iş yapmasına yönelik yeni fırsatlar yaratacağını düşünüyoruz. Özellikle inşaat malzemeleri, tarımsal ekipman ve tüketim ürünlerinde ihracat potansiyelimizin artmasını bekliyoruz.
BU BÖLGEYE DİKKAT!
Türkiye’nin Havana Büyükelçisi Haşan Servet Öktem de Türkiye’nin Küba ile ticari ilişkilerinin önümüzdeki dönemde daha çok gelişeceğine inanıyor. “Küba yabancı yatırım çekmek üzere gerekli yasal mevzuatı çıkardı ve geçtiğimiz yaz yürürlüğe koydu” diyen Öktem, Küba’nın yılda 2.5 milyar dolar civarında yabancı sermaye çekmesi halinde ülke ekonomisinin hedeflenen düzeyde büyüyeceğinin hesaplandığım söylüyor. Yeni yabancı sermaye mevzuatı sonrasında ülkeye ne miktarda yabancı sermaye girdiğinin bilinmediğini ve bunun kamuoyu ile paylaşılmadığını vurgulayan Büyükelçi Öktem, yatırım için Mariel Özel Kalkınma Bölgesi’nin Türk şirketlerce değerlendirilebileceğini söylüyor.
Öktem’in verdiği bilgiye göre, Mariel Özel Kalkınma Bölgesi, Küba’nın ihracat ve ithalat limanı olarak inşa edilen Mariel Limanı’na bitişik bir alanda kuruluyor. Halen altyapı çalışmaları devam eden bölgeye yatırım yapacak yabancı şirketlere özel teşvikler (vergi indirimleri) sağlanıyor. Örneğin ülke geneline yapılan yabancı yatırımlara ilk sekiz yıl kurumlar vergisi muafiyeti sağlanırken, Ma-riel’de kurumlar vergisi muafiyeti 10 yıla çıkıyor.
Yatırım için gerekli sermaye mallarında gümrük muafiyeti uygulanırken, faaliyetlerin ilk yıllarında hizmet vergisi, toptan ürünler vergisinde de muafiyet var.
Büyükelçi Öktem, Mariel Özel Kalkınma Bölgesi’ne gösterilen ilgiyi şu sözlerle anlatıyor: “Haziran 2015 itibariyle, bölgeye 30 ülkeden 380’den fazla yatırım teklifi ulaştı. Yatırım teklifleri genel itibariyle otomotiv, hafif sanayi, gıda, elektronik, kimya, lojistik ve yenilebilir enerji alanlarında. Bunlar içinde Küba, Meksika, İspanya ve
Belçika’ya ait yedi yatırım projesinin onaylandığı açıklandı. Onaylanan projeler arasında lojistik sanayi ve nakliye hizmetleri (Küba-iki şirket), gıda ve kimya sanayi (Meksika-iki proje) lojistik ve elektronik sanayi (Belçika), gıda sanayi (İspanya) var. Söz konusu yatırımlar 1-2 yıl içerisinde faaliyete geçecektir.”
RIXOSKUBA YOLUNDA
Henüz Küba’da sanayi yatırımına karar veren bir Türk şirketi yok ama turizmdeki potansiyeli değerlendirmeye istekli şirketlerimizin olduğunu biliyoruz. Lüks oteller zinciri Rixos radarını Küba’ya çevirmiş Türk şirketlerinden birisi. Toplamda 10 ülkede 30 oteli ile yılda 1 milyon misafir ağırlayan Rixos, önümüzdeki yıllarda 30 yeni otel daha açacak.
Rixos Hotels CEO’su Buğra Berberoğlu, “Küba, beş yıl içinde ABD’nin en büyük destinasyonu olacak. Burayla ilgili pazarlık aşamasındayız. Ülkede üç-dört değişik otel üstünde konuşuyoruz. İçinde yeni yapılan ve halen işletilen 880 odalı bir otel var. 2016’ya kadar ne yapacağımız kesinleşmiş olur” demekle yetiniyor.
11 milyon nüfusu olan Küba’ya yılda 3 milyona yakın turist geliyor. Bunların 1 milyonunun Kanada’dan geldiği biliniyor. Turizmden yılda 2.5 milyar dolar kazanan ülkede yatak kapasitesi sınırlı. Bu nedenle hükümet yabancı yatırımcıların turizm yatırımlarına sıcak bakıyor. Ülkenin dışa açılmasıyla birlikte özellikle Amerika’dan gelen turistlerin artacağı ve kısa vadede yılda 5 milyonu aşacağı tahmin ediliyor. Hali hazırda tüm dünyada Küba’ya yönelik yoğun bir ilgi var. Bunun nedeni, gezginlerin uluslararası markaların istilasına uğramadan, ülkeyi en orijinal haliyle görebilme isteği.
YILDA 10 BİN TURK GİDİYOR
Türkiye’den Küba’ya yılda 10 bine yakın turist gidiyor. “Zaman kapsülü” olarak nitelenen Küba’ya gidişlerin THY’nin Havana’ya direkt uçuşlara başlamasıyla artması bekleniyor.
Türkiye’den Küba’ya tur düzenleyen şirketlerden biri Prontotour. Şirket, 1999 yılından beri bu gezileri düzenliyor. 2009 yılından bu yana İstanbul’da Küba Konsolosluğu olmaması nedeniyle Ankara Büyükelçiliği’nin verdiği yetki doğrultusunda Küba vizesi de veriyor.
Prontotour Yönetim Kurulu Başkanı Ali Onaran “Yılda yaklaşık bin kişi vizeleri bizim tarafımızdan imzalanarak Küba’ya seyahat ediyor” diyor. Onaran’a göre Küba, çok merak edilen fakat gezip görme konusunda da bir o kadar ötelenen bir destinasyon. Bunun başlıca sebebi uzaklığı ve doğrudan uçuşun olmaması. Onaran, Küba’ya Türkiye’den daha çok kimlerin gittiğini ise şöyle anlatıyor: “Küba, değişik bir seyahat sever grubuna hitap ediyor. 68 kuşağı için Küba ilk akla gelen destinasyonlar arasında. Özellikle 1 Mayıs kutlamalarında Küba’da Fidel Castro’nun konuşmasını dinlemek amacıyla seyahat ediyorlar ve o dönemde Küba’nın atmosferini teneffüs etmek istiyorlar. İyi fotoğraf çekmek isteyen fotoğrafçılar için de özel bir destinasyon.”
KÜBA GEZİSİNİN MALİYETİ
Küba turları genellikle Mart-Mayıs arasında gerçekleştiriliyor. Ülke şirketlerin incentive gezileri açısından da rağbet gören bir destinasyon. Prontotour’un kardeş kuruluşu ProntoMICE, her yıl 5-6 grup gezi organize ediyor. Prontotour’un 7 gece 9 gün Havana-Varadero-Trinidad programı rehberlik hizmetleri ve panoramik şehir gezileri dahil 2 bin 199 euro’dan başlıyor. Dört gece Havana’da oda kahvaltı, bir gece Trinidad’da her şey dahil konaklama, iki gece Varadero’da her şey dahil konaklama içeren programda; Santa Clara’da Che’nin mozolesi gezisi, yol üzeri Cienfuegos turu ve timsah çiftliği gezisi de yapılıyor.
SAĞLIKTA İŞBİRLİĞİ ŞART
Küba ile sağlık endüstrisi alanında işbirliği yapma olanağı var. Kayserili Hasbiotech şirketi Küba’nın en büyük iki teknoloji enstitüsü CIGB ve CİM ile biyoteknoloji alanında ortak projeler üzerinde çalışmaya başladı bile. Çocuk ölümlerini neredeyse sıfıra indirmiş olan ülke ilaç sanayinde de ileri gitmiş durumda. Bundan 20 yıl önce Kübalı doktorların Türkiye’ye gelip ilaç geliştirme projelerinde görev aldıkları biliniyor. Türkiye son yıllarda sağlıktaki uzman doktor açığını da Kübalı doktorlarla giderme konusunu tartışıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın gezisi sırasında da konu gündeme geldi. Türkiye’nin 20 bin uzman, 10 bin pratisyen hekim açığı olduğu biliniyor. Küba ise doktor ihracatından yılda 8 milyar dolar kazanıyor. Halen 60 bine yakın Kübalı doktor başta Venezuela ve Brezilya olmak üzere Amerika ve Afrika’da görev yapıyor. Önümüzdeki dönemde Türkiye ile Küba arasında bu konudaki arz ile talep buluşabilir. Türkiye-Orta Amerika ve Karayipler İş Konseyi Başkanı Aykut Eken, “Halen 60-70 bin Kübalı doktor ülke dışında çalışıyor. En fazla Kübalı doktor 30 binle Venezüella’da. Devlet Başkanı Maduro bunun karşılığında Küba’ya günde 92 bin varil petrol gönderiyor. Küba, yurtdışına gönderdiği doktor başına, bu doktorları misafir eden ülkelerden belirli bir ücret alıyor. Bu ücretin bir kısmı dok-torlara maaş olarak ödenirken, bir kısmı ise ülke hâzinesine aktarılıyor. Söz konusu doktorların Küba’ya katkısı 8 milyar doları aşmış durumda” bilgisini veriyor.
MÜTEAHHİTLER DE TAKİPTE
Bugüne kadar 104 ülkede toplam değeri 311 milyar doları bulan 8 bin 600’den fazla proje üstlenen Türk müteahhitlik firmaları, bunlardan 1.6 milyar dolarlık 52 projeyi ABD ve Güney Amerika ülkelerinde gerçekleştirdi. Türkiye Müteahhitler Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Mithat Yenigün, son dönemlerde Rusya ve Ortadoğu başta olmak üzere bazı pazarlarda yaşanan olumsuz gelişmeler nedeniyle alternatif pazar arayışlarının hız kazandığını belirtiyor. Bu pazarlar arasında başta Venezüella ve Brezilya olmak üzere Güney Amerika ülkelerinin bulunduğunu söyleyen Yenigün, bu bölgede Küba’nın da potansiyeli yüksek bir pazar olduğunu vurguluyor.
Yenigün, “Küba ve ABD arasındaki diplomatik ilişkilerin geçtiğimiz dönemde gelişme sürecine girmiş olması, her iki ülkedeki diplomatik temsilciliklerin tam kapsamlı büyükelçilik haline gelmesi olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmekte. Önümüzdeki dönemde, Amerikan Kongresi kararıyla ticari ambargonun da tümden kalkması bekleniyor. Ambargonun kalkmasıyla birlikte Küba’ya yapılacak yabancı yatırımda artış olacağını ve bu sürecin Türk müteahhitlik firmaları için yeni imkanlar yaratabileceğini düşünüyoruz” diyor. Türk müteahhitlerin bugüne kadar Küba’da herhangi bir proje üstlenmediğini hatırlatan Yenigün, önümüzdeki dönemde bu ülkede alt-yapı, turizm ve enerji alanında önemli yatırımlar yapı-labileceğini ifade ediyor. Yenigün, şöyle devam ediyor:
“Nitekim Küba Ankara Büyükelçisi Alberto Casals, ambargoların kalkmasının olumlu etkilerinin Türkiye ve diğer ülkeler ile olan ilişkilerde görüleceğini, Küba’nın özellikle yenilenebilir enerji, inşaat ve altyapı sektörlerinde Türkiye’ye ihtiyaç duyduğunu vurguladı. Diğer hedef ülkelerle olduğu gibi Küba’yla da karşılıklı heyet ziyaretleri ve üyelerimizle bilgilendirme toplantıları yapıyoruz. Birlik olarak bölgedeki potansiyel yatırım imkanlarını yakından takip ediyoruz.”
Yabancı yatırımcılara teşvikler
Kurumlar Vergisi
Küba geneli: Sekiz yıl muafiyet var; müteakiben yüzde 15 kurumlar vergisi alınıyor. Petrol/madenler söz konusu olduğunda vergi yüzde 50 oranında artırılabilir. Yeniden yatırıma dönüştürülen kazançlara muafiyet uygulanıyor.
Mariel Özel Kalkınma Bölgesi: İlk 10 yıl kurumlar vergisinden muafiyet var; müteakiben yüzde 12 vergi alınıyor. Projeye bağlı olarak, muafiyet süresi uzatılabilir. Yeniden yatırıma dönüştürülen kazançlara muafiyet uygulanıyor.
Sosyal Güvenlik Vergisi
Hem Küba genelinde hem de Mariel Özel Kalkınma Bölgesi’nde yüzde 14 oranında alınıyor.
Gümrük Vergileri
Küba: Yatırımın hayata geçirilmesi aşamasında muafiyet; müteakiben geçerli gümrük vergileri üzerinden işlem yapılıyor.
Mariel Özel Kalkınma Bölgesi: Yatırım için gerekli sermaye mallarında gümrük muafiyeti uygulanıyor. Diğer girdi tedariği için geçerli gümrük vergileri üzerinden işlem yapılıyor.
Hizmetler Vergisi
Küba: Faaliyetlerin birinci yılında muafiyet; müteakiben kanuni haddin yüzde 10 ile 50’si arasında hizmetler vergisi alınıyor.
Mariel Özel Kalkınma Bölgesi: Faaliyetlerin birinci yılında muafiyet; müteakiben yüzde 1 oranında vergi alınıyor.
Toptan Ürünler Vergisi
Küba: Faaliyetlerin birinci yılında muafiyet uygulanıyor. Müteakiben kanuni haddin yüzde 2’si ile yüzde 50’si oranında toptan ürünler vergisi alınıyor.
Mariel Özel Kalkınma Bölgesi: Faaliyetlerin birinci yılında muafiyet; müteakiben yüzde 1 oranında vergi uygulanıyor.
Arazi Katkısı
Küba: Yatırım operasyonel hale gelinceye değin muafiyet söz konusu.
Mariel Özel Kalkınma Bölgesi: Arazi katkısı yok.
Kişisel Gelir Vergisi
Hem Küba’da hem de Mariel Özel Kalkınma Bölgesi’ndeki yatırımların sonunda yüzde 15 kişisel gelir vergisi alınıyor.
Küba genelindeki yatırımlarda 118/2014 Sayılı Yatırım Mevzuatı Dahilindeki Vergi Uygulamaları uygulanıyor.
Mariel Özel Kalkınma Bölgesi’nde ise 313/2013 Sayılı Mariel Kanunu ve 316 Sayılı Kararname Dahilindeki Vergi Uygulamaları geçerli.
Küba’ya nasıl gidilir?
ABD’nin Florida eyaleti sahillerine 180 kilometre mesafede olan Küba’ya Türkiye’den direkt uçuş yok. Küba’nın başkenti Havana’ya Air France havayoluyla Paris’ten ve KLM havayoluyla Amsterdam’dan aktarmalı uçulabiliyor. Paris veya Amsterdam arası mesafeyi de dahil ettiğimizde Havana’ya İstanbul’dan yaklaşık 16 saatlik bir uçuşun ardından ulaşılabiliyor. Türkiye ile Küba arasında yedi saatlik bir zaman farkı olduğunu da hatırlatalım.
Haşan Servet ÖKTEM / Türkiye’nin Havana Büyükelçisi
Eximbank anlaşması yeniden yapılandırılmalı
Türkiye ile Küba arasındaki dış ticaret maalesef tatmin edici düzeyde değil. Dış ticaret hacminin düşüklüğü Küba’daki sistemden ve zor koşullardan kaynaklanıyor. Küba’da dış ticaret devlet eliyle gerçekleştiriliyor; bürokratik formaliteler, işlemleri ve ödemeleri geciktiriyor. Firmalarımız bu nedenlerle Küba’yla ticarete nispeten tereddütle yaklaşmakta. Küba’da satılan bazı Türk mallarının üçüncü ülkeler üzerinden Küba’ya ithal edildiği biliniyor (gıda ve demir çelik gibi). Son dönemde Küba’dan Türkiye’ye düzenli mangal kömürü ihracatı yapılıyor. Mangal kömürü üretimi kapasitesi sınırlı olduğundan Türkiye’de rağbet gören bu ürünün ihracatı ne yazık ki artırılamıyor. Küba’yla dış ticaretin artırılması için ihracat kredisi imkanları sunulması önem arz ediyor.
Ancak geçtiğimiz yıllarda Türk Eximbank tarafından 10 milyon euro tutarındaki kredinin geri ödemelerinde sorun yaşanması nedeniyle bu imkan maalesef ortadan kalktı. Küba’nın Türk Eximbank’a ödeyemediği borç sorununun bir anlaşmayla yeniden yapılandırılması halinde Küba’ya yeni bir kredi paketi sunulması, böylece ihracatın arttırılması mümkün olabilecek. Küba dış ticarette daima açık veren bir ülke; ihracatı 6, ithalatı 14 milyar dolar civarında. Aradaki açığı kısmen turizm gelirleri, daha ziyade sağlık alanında yurtdışına gerçekleştirdiği hizmet ihracatıyla karşılıyor. Binlerce Kübalı doktor başta Venezuela ve Brezilya’da olmak üzere Amerika ve Afrika’da görev yapıyor; bunların maaşları büyük ölçüde devlet hâzinesine gelir olarak kaydediliyor.
Ülke yabancı yatırım çekmek üzere gerekli yasal mevzuatı çıkardı ve yürürlüğe koydu. Önümüzdeki yıllarda ülkeye gelen turist sayısının düzenli biçimde artacağı tahmin ediliyor. Mevcut otel ve yatak kapasitesi bu artışı karşılamayacağından hareketle Küba’da turizm yatırımlarının iyi bir fırsat olduğunu söyleyebiliriz. Paketleme ve şişeleme sektörlerinde yatırım projelerine öncelik tanındığı dikkate alınarak, bu sektörlerde yatırım imkanları olan firmalarımızın konuyu incelemelerini tavsiye ediyoruz.
