İstanbul Ne Zaman Dubai Olur?

BU yıl beşincisi düzenlenen İstanbul Shopping Fest (İSF) 6 Haziran’da başladı. Etkinlik Ortaköy’de yapılan büyük açılış partisi ve Mail of İstanbul’da düzenlenen ‘Efsane İndirim Günü ile dikkat çekti. Peki, İSF büyük maddi desteklere karşılık perakende ve turizm sektörlerine yaptığı katkı ile ne kadar başarılı? Çok sayıda sivil toplum kuruluşu (STK) tarafından desteklenen etkinlik, her yıl olduğu gibi bu yıl da tartışmaları beraberinde getirdi. İSF’nin tarihleri, süresi, indirim oranları… Hepsi eleştiri konusu oluyor.

‘Efsane İndirim Günü’ dışında vitrinlerde İSF’ye özel indirim bulmak pek mümkün değil. Pek çok perakendeci de sadece Mail of İstanbul mağazalarıyla İSF’ye katılmış durumda. Kimi mağazaların vitrinlerinde İSF logoları ve bazı kampanyalar var. Ancak konuştuğumuz bir sektör temsilcisine göre, organizasyona katılan perakendeciler Babalar Günü için zaten başlatacakları kampanyalarm ötesine geçmiş değiller. Şu bilgiyi de vermeden geçmeyelim; sektör temsilcileri İSF’den beklediklerini bulamadıklarını sadece “off the record” olması ve isimlerinin belirtilmemesi kaydıyla paylaşıyorlar.

56 MİLYON ZİYARETÇİ

Ancak gerek İTO gerekse Bankalararası Kart Merkezi’nin (BKM) rakamları her yıl bir önceki döneme göre artışa işaret ediyor. Geçen yıl 23 günlük festival boyunca perakende sektörünün genelinde 10 milyar 200 milyon TL ciro (yerli yabancı tüm ciro) elde edilirken, bu yıl hedef bu rakamı yüzde 25 artırmak olarak açıklanıyor. Bu oranda sektörün her yıl çift haneli büyümesinin de etkisi var.

Öte yandan model alman Dubai Shopping Festival’de (DSF) rakamlar oldukça çarpıcı. Dünyanın dört bir yanından tur düzenlenen organizasyon süresinde Dubai’nin 88 bin odalık otel kapasitesinde yüzde 90’ı aşan doluluk oranlarına ulaşılıyor. İlk olarak 1996 yılında düzenlenen DSF, dünyanın en başarılı perakende organizasyonlarından biri olarak kabul ediliyor. Başlangıç tarihleri değişse de ocak-şubat aylarında 30 gün süreyle düzenlenen organizasyona başladığından bu yana geçen 20 yılda dünya genelinden 56 milyon ziyaretçi katıldı. Toplam harcama tutarı ise bu dönemde yaklaşık 40 milyar dolar oldu. Belirtmekte fayda var, bu rakam o dönemde perakende sektörünün genelinin rakamını değil, sadece festivale katılan firmaların cirolarım yansıtıyor. Bu yıl 20’incisi gerçekleşen festival 10 alışveriş merkezinin katılımıyla başlarken bugün 70 alışveriş merkezindeki 6 bin mağazanın katılımıyla gerçekleşiyor. DSF’ye katılan markalar yıllık cirolarının yaklaşık yüzde 25’ini bu dönemde yapıyor. Festival sırasında Dubai’ye gelen turistler ortalama 3.6 gün kalıyor ve kişi başına yaklaşık 800 dolar harcıyor.

BAŞINDAN BERİ TARTIŞILIYOR

İlk yıllarda perakendeci sayısının sınırlı olduğu İSF, özellikle tarihleriyle çok eleştirilmişti. İlk yıl 15 Ocak-15 Şubat tarihlerinde, ikinci yıl ise 18 Mart-26 Nisan 2011 tarihleri arasında ‘40 gün 40 gece alışveriş’ sloganı ile düzenlenen İSF, hem uzun süresi hem de tam sezon başı olması nedeniyle için perakendecileri mutlu etmemişti. Aradan geçen beş yılda ise uluslararası platformda adından söz ettirebilen bir organizasyon olamadı. Ayrıca AVM’ler ve caddelerde bir ‘festival’ havası bulmak mümkün değil. Herhangi bir sezon sonu ya da özel gün kampanya döneminden farklı bir hava yaşanmıyor. Ancak ne perakendeciler ne de turizmciler artık eleştirilerini yüksek sesle dile getirmiyor. Bunun en büyük sebebi ise organizasyona dahil olan STK sayısının artmış olması.

“AYNI ANDA İNDİRİM YAPILMALI”

Twigy Yönetim Kurulu Başkam ve İSF İcra Kurulu Üyesi Sinan Öncel’e göre, başarılı olmak için birlikte hareket edilmeli Festival öncesi yapılan indirimlerin organizasyonu olumsuz etkilediğinden dem vuran Öncel, buna “Efsane İndirim” gününü örnek gösteriyor: “Bu sene 15 Ha-^ ziran’da Mail Of İstanbul’da düzenlenen efsane indirim gününde büyük bir ciro artışı yakaladık. Fiyatlarımızda yüzde 70-80’e varan oranlarıda indirimler yaptık Bu da organize şekilde yapılan indirimlerin etkisini gösteriyor.” İTO öncülüğünde bugüne kadar yapılanın aksine indirimlerde bir düzenleme yapılması gerekliliğine işaret eden Öncel, önümüzdeki dönem amacın sadece bu festival için yurtdışmdan gelenlerin sayısını artırmak olması gerektiğini savunuyor.

“YERLİ TÜKETİCİ İNDİRİME ALIŞTI”

İlk yıllarda İSF icra kurulunda yer alan Orka Holding Genel Koordinatörü Osman Arar en başından beri organizasyona çok destek olduklarını ve başarının artacağı konusunda umutlu olduklarını söylüyor. Arar’a göre, pek çok sektörden pek çok temsilcinin olmasının avantajı olsa da uzlaşı konusunda zorluk yaratabiliyor. Her sektörün taleplerinin  farklı olduğunu söyleyen Arar, “DSF’nin farkı yönetimin tek başlı olması” diyor. Arar Türkiye perakende sektöründeki indirim karmaşasına da değiniyor:

“Yerli tüketici indirimlere ve kampanyalara alıştığı için İSF dönemindeki kampanyaları çok cazip bulma-yabiliyor. Ancak bu turistler için oldukça avantajlı. Sezon etiketleri kasım ayında takıldı. O dönemdeki dolar kuruyla bugünkü arasında ciddi fark var. Dolayısıyla fiyatlar turistler için çok daha avantajlı. Ancak İSF’ye turistlerin dahil edilmesi için daha çok çalışılmalı. Değil yurtdışmdan bu organizasyona özel turist getirmek, mevcut turistleri bile çekemiyoruz” diyor.

BAŞLAMA TARİHİ YANLIŞ

İSF’nin ilk günleri Türkiye gündemi için oldukça önemli olan genel seçimlere denk geldi. Piyasaların en durgun olduğu dönemde başlayan İSF, bu gündemden oldukça etkilendi. İTO Başkanı İbrahim Çağlar ilk değerlendirmesinde seçim sonrası pazartesi-salı her şeyin durduğunu ancak perşembeden sonra toparlanmanın başladığını söylüyor. Festivale perakendecinin katılım oranının oldukça yüksek olduğunun bilgisini veren Çağlar, “Daha çok katılımcı, daha güçlü bir festival olmak için tüm gücümüzü seferber ediyoruz. Malum genç bir festivaliz. Bu nedenle ben, destek veren her markanın yeni markalar için örnek teşkil ettiğini düşünüyorum” diyor. Çağlar ayrıca İSF döneminde, yurt dışı seyahat acentelerinin ülkemize Ortadoğu, Rusya ve Avrupa gibi noktalardan turist transferinin sağlanması önemine işaret ediyor ve önümüzdeki dönem için bunun üzerine dikkatle eğildiklerini ekliyor.

SEÇİM SONRASI İYİ BAŞLADI

LCW Yönetim Kurulu Başkanı Vahap Küçük’e göre de seçimin negatif etkisi kısa sürdü.

Genel olarak perakende sektöründe hareketliliğin başladığım söyleyen Küçük, seçimlerin ardından alışverişte yüzde 30’lara varan yükselme olduğunu belirtiyor. Mail of İstanbul’un da yatırımcısı ahap olan Torunlar GYO Yönetim Kurulu Başkam Aziz Torun da oldukça olumlu konuşuyor. Seçimin ardından hızlıca toparlanmayı hissettiklerini anlatan Torun, “Okullar kapandı, Ramazan ve tatil öncesi alışverişi başladı. İSF indirimleri de büyük devinim getirdi. Mail of İstanbul kapı girişlerinde yüzde 40’lık bir artış var” diyor.

Manhattan’da “Perakende Günleri”

Yere! idarelerin perakende sektörünün canlanmasını sağlama yönündeki uygulamalarının tarihi çok eski değil. Bu konuda ABD’de öncülüğü New York eyalet yönetimi 1996 yılı Eylül ayında uygulamaya başladığı “Vergi Tatili” ile yaptı. Okulların açılışından önceki hafta sonu perakende sektörüne destek olmak amacıyla cuma, cumartesi ve pazar, üç gün boyunca, 100 doların altındaki pek çok mal cinsinde (içki, tütün ve gıda ürünleri kapsam dışında tutuluyor] katma değer vergisi (KDV] alınmama uygulaması, ilk yılından itibaren özellikle New York kenti tarafından çok benimsendi. ABD’de ilave kent vergisi ödeyen yegane kent sakinleri olan New Yorkluiar, en azından bir vergiden kurtuldukları için bu Vergi Tatili’ni sevdiler. Bu konuda yalnız da kalmadılar, Vergi Tatili’nin ünü sadece bir yıl içinde eyalet sınırlarını aşarak New Jersey ve Connecticut gibi komşu eyaletlerdeki tüketiciler arasında da yayıldı. Eyalet yönetimi hemen uygulamayı yasal bir zemine çekti; ikinci yıldan itibaren uygulama yaz sonu indiriminin son günleri ile birleştirildi ve adeta kısa süreli yerel bir “Perakende Panayırı” gibi yaşanmaya başladı.

Yaz sonu indirimin yanı sıra KDV indirimi uygulamasına dileyen her firma katılabiliyor. İlgi çok yoğun olduğu için perakende sektörü yaratıcı uygulamaları bu dönemde gerçekleştiriyor. Örneğin, “pop-up” olarak adlandırılan ve sadece birkaç günlüğüne sezon sonu ürünlerin satılması için açılan mağaza türü bu uygulamanın ürünü. Manhattan’a araba ile girmek zor, girilse bile otopark bulmak bu dönemde imkansız olduğu için, büyük mağazaların müşterilere otobüsle ulaşım hizmeti sunması da yine bu dönemin bir başka ürünü. Uygulama Amerikalıların pragmatist yanlarını da yansıtıyor. Mağaza ve AVM’ler, bizdeki gibi konser, eğlence gibi etkinlikler düzenlemiyor. Vurgu tek bir noktaya odaklanıyor: İndirim oranına… Çevre eyaletlerden tüketicilerin de kente aktığı üç gün boyunca New York perakende camiası tam anlamıyla bir festival yaşıyor…

Etkisi az, destekçisi çok

İstanbul Shopping Fest, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, T.C. Kalkınma Bakanlığı, T.C. İstanbul Valiliği, İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Türkiye İhracatçılar Meclisi, İstanbul Kalkınma Ajansı, ve İstanbul Ticaret Odası, Türk Hava Yolları, Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği, Turistik Otelciler, İşletmeciler ve Yatırımcılar Derneği, Tescilli Markalar Derneği, Turizm Restoran Yatırımcıları ve işletmeciler Derneği, Tepe Akfen Havalimanları, İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı, İstanbul ilçe belediyeleri, (Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği (AYD), Birleşmiş Markalar Derneği (BMD), Gıda Perakendecileri Derneği (GPD), Kategori Mağazaları Derneği (KMD] ve sponsorların katkılarıyla dört yıldır yapılıyor.

Bu yıl beşincisi düzenlenen organizasyon, İstanbul Ticaret Odası (İTO], Tüm Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Federasyonu (TAMPF), İstanbul Kültür ve Sanat Ürünleri Ticaret A.Ş. (Kültür A.Ş.), TÜRSAB Çağlar Türkiye Seyahat Acenteleri Hizmetleri Ticaret Limited Şirketi ortaklığı ile brah Platform Başkanlığı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Kadir Topbaş, İcra Kurulu Başkanlığı ise İstanbul Ticaret Odası Başkanı İbrahim Çağlar tarafından yürütülüyor. Etkinliğin sponsorları arasında THY, Coca Cola, Ege Yapı, Mercedes Benz,

» Fiili Boya, Power FM, Mail Of İstanbul gibi markalar bulunuyor.