Teknoloji bölgeleri artık kabına sığmıyor

Vergi muafiyeti ve AR-GE desteği gibi pek çok avantaj sunan teknoloji bölgeleri artık kabına sığmıyor. Halihazırda faaliyet gösteren teknokentler yeni alanlar yaratmak için kapasitelerini artırırken, yeni açılacak olan ve altyapısını tamamlamaya çalışan pek çok teknoloji girişim merkezi de var. Bu yıl içinde, Manisa, Van, Niğde ve Burdur ilk kez teknokent ile tanışacak. Teknokentlerdeki bu gelişme girişimcilere yeni fırsatlar sunuyor. Önümüzdeki birkaç yıl içinde açılacak yeni teknoloji geliştirme bölgelerinde 6 bini aşkın şirketin kurulması ve 115 binin üzerinde kişiye istihdam sağlanması hedefleniyor.

Intel, Google, Apple, Yahoo, Oracle gibi dünyanın en büyük teknoloji şirketlerinin hepsinin ayrı bir hikayesi ancak önemli bir ortak noktaları var. Bu şirketlerin büyüyüp geliştikleri yer dünyanın ilk teknoparkı olarak kabul edilen Silikon Vadisi. 1950’li yıllarda Stanford Üniversitesinde yaptıkları araştırmalan ticarileştirmek isteyen bir grup araştırmacının çabalarıyla Amerika’da ortaya çıkan Silikon Vadisi, başarısı nedeniyle teknopark kavramının dünyaya yayılmasına neden oldu. Bugün ABD, İngiltere, Japonya, Çin, Güney Kore, Hindistan, İsrail gibi birçok ülke teknoloji konusundaki gelişimini tek-noparklar bünyesinde yürütülen AR-GE çalışmalarına borçlu.

Teknolojik bilginin üretilmesi, üretilen bilginin ticarileştirilmesi, üni-versite-sanayi işbirliği gibi konularda öncülük eden teknoparklarla ilgili Türkiye’deki ilk çalışmalar ODTÜ ve MAM (Marmara Araştırma Merkezi) tarafından yapıldı. 2001 yılında çıkan bir yasayla teknoparklara yönelik çalışmalar hızlandı. Bugün Türkiye genelinde 59 teknoloji geliştirme bölgesi bulunuyor. Bunların 15’inin altyapı çalışmaları hala devam ediyor. 23 milyar TL’lik ciroya ve 2 milyar dolarlık ihracata ulaşan teknoparklarda 3 bin 233 firma faaliyet gösteriyor. 141 adet yabancı ve yabancı ortaklı şirketin faaliyet gösterdiği bu bölgelerde yabancı yatırım tutarı 2,5 milyar TL olarak ifade ediliyor. 32 bin 196 kişiye istihdam sağlayan teknoloji merkezlerinde biten proje sayısı 16 bin 194 iken üzerinde çalışılan proje sayısı ise 7 bin 297’ye ulaşmış durumda. Teknoparklarda faaliyet gösteren şirketlerin aldığı patent tescil sayısı 446. Halihazırda süreci devam eden ise 714 patent başvurusu bulunuyor.

VERGİDEN MUAF TUTULUYOR

Girişimciler için cazibesini her geçen gün artıran teknoloji geliştirme bölgeleri, vergi muafiyetinden uygun fiyatlarla ofis kiralamaya kadar pek çok fırsat sunuyor. Teknoparklarda yer alan şirketler 31 Aralık 2023 kadar AR-GE faaliyetlerinde elde ettikleri kazançlardan, gelir ve kurumlar vergisinden muaf oluyor. Ayrıca bölgede çalışan araştırmacı, yazılımcı ve AR-GE personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri 31 Aralık 2023 tarihine kadar her türlü vergiden muaf tutuluyor. AR-GE personelinin sigorta primlerinin işveren payına düşen hissesinin de yüzde 50’si destekleniyor.

Girişimcilerin büyüyüp gelişmesinde ve belki de Türkiye’den Goog-le, Intel gibi şirketlerin ortaya çıkmasında önemli rol üstlenen teknopark-lara girmek için ne gerekiyor? Tüm teknoloji merkezlerinin ortak talebi, şirketin fiili bir AR-GE projesine sahip olması. Teknopark bünyesinde yer almak isteyen kuruluşların ileri teknolojileri yalnızca kullanıyor olması teknoparka kabul edilmek için yeterli sayılmıyor. Kabul edilebilmek için şirketin fiilen ileri teknolojiyi içerisinde barındıran AR-GE çalışması yapıyor ya da yapabilecek kapasitede olması gerekiyor.

Girişimcilerin projeleriyle birlikte girmek istedikleri teknoparka başvuru yapmaları gerekiyor. Teknoloji geliştirme bölgelerinin internet sitelerinden sağlanabilecek başvuru formunu dolduran şirketler ön değerlendirme sürecinden geçiyor. Ön değerlendirmeden geçen başvurular, teknopark yönetimi tarafından oluşturulan bir kurul tarafından değerlendiriliyor. Kurulun onayını alan girişimciler, teknoloji geliştirme bölgesinde yer almaya hak kazanıyor. Elbette bu seçimde projenin AR-GE niteliği, inovatif değeri ve ticarileştirilebilirliği önemli kriterler olarak öne çıkıyor.

YENİ TEKNOKENTLER GELİYOR

Pek çok şirket bu kriterleri sağlayıp teknoloji geliştirme merkezlerine girmek için uygun fırsatı kolluyor. Teknoloji geliştirme merkezlerine olan ilginin sürekli artması ise yeni bölge ihtiyacını doğuruyor. Bu nedenle var olan teknoparklar genişlemeye çalışırken yeni teknoloji bölgeleri kurulması için de çalışmalar yürütülüyor. Artık İstanbul, Ankara gibi büyük şehirlerin yanı sıra Burdur, Çorum, Van gibi Anadolu şehirlerinde de teknoloji geliştirme bölgeleri açılıyor. Anadolu’da üniversite-sana-yi işbirliğinin sağlanmasında kilit rol oynayacak bu teknoparklar girişimcileri bekliyor.

Teknoparklara yıllardır özel bir önem veriyoruz. Sık sık haberlerimizle, kapak çalışmalarımızla teknoloji geliştirme bölgelerinin girişimci ile daha çok buluşmasına fırsat yaratacak çalışmalara imza atıyoruz. Bu haftaki kapağımız da Türkiye genelindeki teknopark yatırımları ile ilgili bir araştırma.

Gerek sıfırdan yeni yapılan ve gerekse mevcut tekno-parklarm kapasitelerinin artırılmasına dayanan yatırımları ele aldık. Bu araştırmamız gösterdi ki, önümüzdeki birkaç yıl içinde 14 teknoloji merkezi 3.2 milyon metrekare genişlerken, altyapısı hazırlanan 12 yeni merkezin faaliyete geçmesiyle de teknoloji geliştirme merkezlerine 3-3 milyon metrekare alan daha katılacak.

FİNANS TEKNOPARKI YOLDA

Boğaziçi Üniversitesi iki yeni teknopark kurmaya hazırlanıyor. Bunlardan ilki Borsa İstanbul ile ortak olarak kurulan Finans Teknoparkı, İkincisi ise Dudullu Organize Sanayi Bölgesi ile ortak olarak kurulacak olan Dudullu Sanayi Teknoparkı. Finans Teknoparkı’mn 2016 sonuna kadar faal hale gelmesi hedefleniyor. Dudullu Sanayi Teknoparkı’nın ise inşaatı ilerliyor. 2016 yılı içinde bu teknoparkm da açılması hedefleniyor.

Boğaziçi Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi Yöneticisi Bülent Üner, 10 bin 300 m2’lik alanda kurulacak Finans Teknoparkı’nm Borsa İstanbul’un kampüsü içinde yer alacağını söylerken, Sanayi Teknoparkı’nda ise 17 bin m2’lik bir alanı şirketlere ve girişimcilere sunabileceklerini ifade ediyor.

Finans Teknoparkı, adından da anlaşılacağı üzere tematik bir teknopark. Burada bankacılık ve finans sektöründe faaliyet gösteren büyük şirketler, bu sektörlere yazılım ve donanım üreten KOBt’ler, bilgi teknolojileri alanında faaliyet gösteren yabancı firmalar yer alacak. Ayrıca bu sektörde oluşan start up’lar da kuluçka merkezinden yararlanabilecek.

AR-GE İHTİYACINI GİDERECEK

Dudullu Sanayi Teknoparkı’nda ise tematik bir yapılanma bulunmuyor. Burada çevredeki firmaların AR-GE ihtiyacına yanıt verecek şubelerinin ya da bu konularda çalışan firmaların yer alması hedefleniyor. Ayrıca ortak laboratuvar imkanları yaratılması da düşünülüyor.

Bülent Üner, “Her iki teknopar-kın mimari projeleri modüler bir yapı sergilemekte. Yani alan büyütüp küçültmek mümkün. Bu nedenle kesin bir ofis sayısı yok. Ancak edindiğimiz izlenim Finans Teknopark’ta 110, Dudullu Sanayi Teknoparkı’nda ise 200 firmanın yer alabileceği” diyor. Şu anda metrekare fiyatları kesin olarak belirlenmeyen projelerde metrekare kira fiyatlarının 50-60 TL bandında tutulması planlanıyor.

Türkiye’nin ilk tekno-parklarından biri olarak kabul edilen TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi bünyesindeki TÜBİTAK Marmara Teknokent de kabına sığma-yıp büyüme planı yapan merkezlerden biri. Kurulduğu günden beri 1,5 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşan teknokent, 25 bin metrekarelik kapalı alana sahip, ofis, laboratuvar ve konferans salonlarından oluşan, doğal çevreye uyum sağlayan yeşil çatı ve güneş panellerinden oluşan yeni bir AR-GE binası yaparak kiralanabilir alanlarını genişletecek. Merkezin geleceğe dönük projeleri arasında Türkiye’nin ilk yerli cip fabrikasını kurma planı da bulunuyor.

ÜRETİM AĞIRLIKLI OLACAK

Celal Bayar Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi 2013 yılında kuruldu. Bu yıl temmuz ayında faaliyete geçecek. Toplam 111 bin 154 metrekare alanda kuluçka merkezi ve idari bina olarak tasarlanan teknopark, 11 bin metrekarelik bir alanda faaliyet gösterecek. Celal Bayar Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi Genel Müdürü Cem Tuna, teknopark içerisinde üretime dayalı sektörler ile bilişim sektörlerinin ağırlıkta olacağını, ayrıca kalıpçılık sektörü için de bir atölye bulunacağını belirtiyor. Bu teknokent 142 firmaya ev sahipliği yapacak. Ayrıca ihtiyaç dahilinde 111 bin m2 kapalı alana kadar inşaat izni bulunuyor.

Cem Tuna, teknoparkm avantajları hakkında şu bilgileri veriyor: “En önemli avantajımız Ege Bölgesi’nin en kuvvetli sanayi firmalarına çok yakın mesafede bulunmamız. Bu, pazara ve kaynaklara çok yakın olmamız anlamına geliyor. Celal Bayar Üniversitesi Merkez Yerleşkesi içinde bulunmamız, kiralarımızın bulunduğumuz bölge için teşvik edici mertebede olması, rahat ve aydınlık ofisler ve çevreci binamız diğer avantajlarımız arasında yer alıyor. Ayrıca bölgemizde kendi binasını yapmak isteyen firmalara da azami desteği vereceğiz.”

TÜPRAŞ AVANTAJI

Kırıkkale Üniversitesi Teknopark, şu anda geçici prefabrik binasında hizmet veriyor. Teknopark içerisinde 10 adet ofis bulunuyor. Temmuz 2016 tarihinden itibaren merkez bina inşaatının tamamlanmasıyla birlikte yeni binada hizmete geçecek. Toplam 11 bin m2’lik bir alanın içerisinde ve 5 bin m2 kapalı alanda faaliyet göstereceklerini söyleyen Kırıkkale Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Teknokent Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Hakan Kocamış, teknoparkta 300’ün üzerinde kişiye istihdam sağlanacağını belirtiyor. Tek-noparkm içerisinde yeni kurulmuş ve gelişmekte olan küçük firmaların desteklendiği kuluçka merkezi, yönetim birimleri, toplantı salonları, kafeterya ve çeşitli sosyal alanlar bulunacak.

Kırıkkale Üniversitesi Teknopark’ın Makine Kimya Endüstrisi Kurumu ve TÜPRAŞ Kırıkkale Rafineri-si’nin yer aldığı bir bölgede olduğuna dikkat çeken Kocamış, “Öncelikle savunma sanayi olmak üzere, yazılım, makine, kimya gibi birçok sektöre ağırlık verilecek. Merkez binanın tamamlanmasıyla birlikte 80’e yakın şirket faaliyet gösterecek. 2016 yılı ortalarına kadar Kırıkkale Üniversitesi Teknopark’a yapılması düşünülen yatırım miktarı 8,5 milyon TL. Ofislerin kirası m2 başına 15 TL” diyor.

İKİ KAT BÜYÜYECEK

Ankara’nın beşinci teknoparkı olan Gazi Teknopark, elektrik ihtiyacının yaklaşık yüzde 40’ını güneş enerjisinden sağlıyor. Başkent EDAŞ ve Gazi Teknopark’ın yaptığı işbirli-ğiyle yedi ülkeden toplam 33 kuruluşun katkıda bulunacağı, TÜBİTAK tarafından desteklenen ‘Akıllı Enerji Farkmdalık Sistemi’ adlı 2017’de tamamlanması beklenen proje ile Türkiye’nin ilk mikro şebekesi kurulmuş olacak. 2015 yılı içerisinde yeni yapılanma sürecine hızla devam edeceklerini ifade eden teknoparkm genel müdürü Tuğrul İmer, 20 bin m2’ye yakın kapalı alana ve 11 bin 500 m2 kiralanabilir alana sahip binanın genişlemeyle birlikte yaklaşık iki katı büyüyeceğini söylüyor. Hem mevcut alandaki emsal artışı hem de farklı büyüme alanları yoluyla gelişime devam edeceklerini belirten İmer, “Zaman içerisinde Gölbaşı’nı bir teknoloji kampüsüne çevirmek, teknopark dışındaki teknolojik bölümleri, araştırma merkezlerini burada yapılandırmak hedeflerimizden biri” diye konuşuyor.

Tokat Teknoloji Geliştirme Bölgesi, 2014 yılı başından itibaren proje kabulüne ve AR-GE faaliyetlerine başladı. Tokat Teknopark’ın idare binası ve kuluçka merkezinin toplam kapalı alanı 2 bin 918 m2, kiralanabilir ofis sayısı 36 ve AR-GE alanı 912 metrekare. 24 firmanın yer aldığı tek-noparkın mevcut halini geliştireceklerini belirten genel müdür Doç. Dr. Ahmet Fenercioğlu, şunları söylüyor: “Yazılım ve bilişim teknolojileri alanında AR-GE faaliyeti yürüten sektörler çoğunlukta yer alacak. Bunun yanı sıra makine imalatı, kimya, mekat-ronik, biyoteknoloji, enerji alanında faaliyet gösteren firmalar da bulunacak. Üniversite-sanayi işbirliği kapsamında bölge içerisinde ve dışarısında yer alan firmalara Gaziosmanpaşa Üniversitesi’ndeki akademik birikimin ve nitelikli insan kaynağının destek verebilmesi için çalışmalar yürütüyoruz.”

KULUÇKA MERKEZİ AÇACAK

2004 yılında açılan ve bugün 109 şirketin faaliyet gösterdiği Konya Teknokent de Anadolu’da öne çıkan projelerden biri. Konya Teknokent’te bilişim, yazılım, bilgisayar ve iletişim teknolojileri, makine, teçhizat imalatı, medikal, elektronik, tarım, enerji, sağlık, otomotiv, savunma, raylı sistemler, uzay ve havacılık sektörlerinde faaliyet gösteren şirketlere öncelik veriliyor. Bünyesinde yeni girişimlere yer vermeyi hedefleyen tekno-kente ofis, atölye ve laboratuarları da içeren bir kuluçka merkezi binası inşa edilmesi planlıyor.

Toplamda 322 bin metrekare üzerine kurulu olan Konya Tekno-kent’in toplam yapılaşma alanı 12 bin 200 metrekare. Bölgedeki firmaların kiralayabileceği toplam alanın 5 bin 215 metrekareye ulaştığını söyleyen Konya Teknokent Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Süleyman Soylu, “İnşası tasarlanan kuluçka merkezinin toplam alanının ise 2 bin 500 metrekare olması planlanıyor. Teknokentimiz Konya, Karaman, Aksaray ve Niğde’yi kapsayan bir bölgede bulunan sekiz üniversiteye hizmet verecek şekilde yapılanmış ve stratejisini düzenlemiştir. Biz de bu doğrultuda girişimcileri bekliyoruz” diye konuşuyor.

4 BİN METREKARE EKLEYECEK

Gebze Organize Sanayi Bölgesi Bilişim inovasyon merkezi kuruluyor. Türkiye’nin en önemli teknokentleri arasında yer alan ODTÜ, 2014 yılı itibariyle kuluçka merkezinin tamamlanmasıyla birlikte toplamda 125 bin m2’lik bir kapalı alana ulaştı. Halihazırda çalışmaları devam eden Bilişim inovasyon Merkezi’nin de 2017 yılında faaliyete geçmesiyle beraber toplam kapalı alanın 150 bin m2’nin üzerine çıkması hedefleniyor. ODTÜ Teknokent Genel Müdürü Mustafa Kızıltaş, plan öngörülerini aşan yüksek gelişim hızı nedeniyle yapılan revizyona göre 2025 yılında 250 bin metrekare kapalı alan büyüklüğüne ulaşılmasını hedeflediklerini belirtiyor.

Bugün 300’ün üzerinde şirketin faaliyet gösterdiği teknokentte kuluçka merkezlerinde 100’e yakın girişimci destekleniyor. Her yıl 50 civarında girişimcinin kuluçka merkezlerinden mezun olduğuna dikkat çeken Kızıltaş, şu bilgileri veriyor: “ODTÜ Teknokent AR-GE ofis alanı kirası ortalama olarak m2 başına 27 TL. Bunun yanı sıra Türkiye’nin konularında lider şirketleri olan 300 şirketin işbirliklerini arttırmak amacıyla Teknokent Savunma Sanayi Kümelenmesi ve Teknokent Bilişim ve Telekomünikasyon Kümelenmesi kuruldu. Teknokent Savunma Sanayi Kümelenmesi içerisinde go’ı aşkın firma, Teknokent Bilişim ve Telekomünikasyon Kümelenmesi’nde ise 150 firma bulunuyor!’

(GOSB) ile Tefen Endüstri Parkla-rı’nm bir araya gelerek kurduğu GOSB Teknokent, büyüme planı yapan teknoloji geliştirme merkezlerinden biri. Bugüne kadar 12 milyon dolarlık yatırım yapılan merkezde 138 firma faaliyet gösteriyor. Talebe karşılık vermek için 4 bin metrekarelik bir alan daha ekleyeceklerini söyleyen GOSB Teknokent Genel Müdür Yardımcısı Betsi Boeno, yazılım, bilgisayar ve iletişim teknolojileri, otomotiv, elektrik-elektronik, mekatro-nik, enerji, gıda, kimya, medikal, telekomünikasyon gibi farklı sektörlerden girişimcilere açık olduklarım söylüyor. Yazılım firmalarının kullanımında olan ofislerin aylık metrekare kira bedeli 31 TL + KDV iken, prototip üretimi ve tasarımlar için kullanılan üretim hollerinin aylık kira bedelleri 24 TL + KDV. Buna ek olarak da her firmaya tükettiği kadar doğal gaz, elektrik ve IT hizmeti ekleniyor. Kuluçka ofislerinin aylık metrekare kira bedeli ise 10 TL + KDV olarak belirlenmiş durumda.

Yozgat’ta kurulan Bozok Tekno-park’ta şu anda altı firma faaliyet gösteriyor. 2 bin metrekarelik kapalı alanı bulunan teknokentte 23 kiralanabilir ofis var. Bir yıl içinde firma sayısını 23’e çıkarmayı hedeflediklerini söyleyen Bozok Teknopark Genel Müdürü Doç. Dr. Orhan Hazer, “Merkezimizde tarıma dayalı teknolojilere öncelik versek de tüm sektörlerden talepleri kabul ediyoruz. Yakın zamanda da bünyemize yeni bir bina ekleyeceğiz. Bakanlıktan talep edilen bütçenin onaylanması bekliyoruz” diyor. Metrekare fiyatlarının KDV dahil 10 TL olduğu Bozok Teknokent’te girişimcilere altyapıdan projeye, teknoloji transferinden sosyal alanlara kadar pek çok konuda destek olunuyor.

Tematik iki kent geliyor

İTÜ Ayazağa Kampüsü’nde sekiz binası iie faaliyet gösteren İTÜ ARI Teknokent genişleme çalışmalarını sürdürüyor. 170 teknoloji şirketi ile 5 bin 400 kişiye istihdam sağladıklarını belirten İTÜ ARI Teknokent iş Geliştirme Direktörü Arzu Eryılmaz, yeni binaların sayısını artırmak yerine dikeyde büyüme hedefiyle tematik teknoparkların sayısını artırmayı planladıklarını söylüyor. Kira aralığı m2 başına maksimum 18 Euro. Kuluçka merkezindeki girişimciler ofis ve altyapı imkanlarından tamamen ücretsiz olarak yararlanıyor. Akademisyen firmaların kiraları ise 6 Euro’dan başlıyor.

2014 yılında Enerji Temalı Teknokent Binası ile başladıkları tematik anlayıştaki çalışmaları, 2015 yılında Tuzla’da denizcilik üzerine olacak teknopark çalışmasıyla sürdüreceklerini ifade eden Arzu Eryılmaz, şunları ekliyor: “Teknokentlerin var oluş sebeplerinin başında her aşamadaki girişimci ve KOBİ’ye hem fiziki olarak hem de farklı programlarla destek veren merkezler oluşturmak yer alıyor. Bu bağlamda 2015yılında yeni bir bina ile sadece İTÜ değil Türkiye’nin girişimcilik üssünün çalışmalarına başlıyoruz. Yeni merkezimiz ile girişimcilere ve girişimciler ile bir bütün olan yatırımcı, mentor ve ekosistemin içinde yer alan tüm paydaşlara yeni bir ivme kazandırmayı hedefliyoruz. Yeni merkezlerimiz ve programlarımız ile mevcut şirket sayımızı üç katına çıkarmayı amaçlıyoruz!’

70 FİRMAYA ULAŞACAK

2008 yılında açılan Gaziantep Teknokent, 9 bin metrekarelik bir alanda 55 firmayla faaliyet gösteriyor. Kısa bir süre önce yüzde 100 doluluğa ulaşan teknokent, talep üzerine büyüme kararı aldı. 3 bin 200 metrekare alanda 35 yeni ofis açmaya hazırlandıklarını söyleyen Gaziantep Teknopark Genel Müdürü Yrd. Doç. Dr. Deniz Vuruşkan, yıl sonuna kadar 55 olan firma sayısını 70’e çıkarmayı hedeflediklerini belirtiyor. Yeni binalarda metrekare kira ücreti 20 TL ve genel gider ücreti ise 5 TL olarak uygulanacak. Akademisyen ve öğrencilere ekstra indirimler uygulandığını söyleyen Vuruşkan, teknoparkta ağırlıklı olarak yazılım, bilişim, makine, tekstil, medikal, enerji gibi sektörlerin öne çıktığını belirtiyor.

Teknopark İstanbul, Savunma Sanayii Müsteşarlığı ve İstanbul Ticaret Odası ana ortaklığında kurulmuş en büyük kamu-özel sektör birlikteliklerinden biri. 2,5 milyon metrekarelik arazi üzerine konuşlanan Teknopark İstanbul şu an 62 bin metrekarelik kapalı alandaki beş AR-GE binasında hizmet veriyor. Proje tamamlandığında 950 bin metrekarelik kapalı alana ulaşılması planlanıyor. Teknopark İstanbul Genel Müdürü Dr. İsmail Arı, 2023 yılında bitirilmesi öngörülen proje tamamlandığında bine yakın AR-GE şirketine hizmet vermeyi amaçladıklarını söylüyor. Teknopark İstanbul’da halihazırda yer alan kiracılar yönünden kira üc-retlendirmesi m2 başına aylık ortalama 25-28 TL arasında değişiyor. Bu tutar her yıl ÜFE oranına bağlı olarak yeniden düzenleniyor. Ayrıca ortak alan giderleri için metrekare başına aylık 10 TL aidat talep ediliyor.

YATIRIMA DEVAM EDİYOR

Yıldız Teknopark, Yıldız Teknik Üniversitesi bünyesinde 100 bin metrekarelik kapalı alanda faaliyet gösteriyor. Kısa bir süre önce AR-GE ve üretim tesisleri arasındaki fiziki kopukluğu ortadan kaldırmak amacıyla İkitelli Organize Sanayi Bölge-si’nde 23 bin metrekarelik yeni bir merkez açan teknokent, büyüme çalışmalarına devam ediyor. Davut-paşa yerleşkesinde 13’er bin metrekarelik iki yeni binanın kısa zaman içinde faaliyete geçeceğini söyleyen Yıldız Teknopark Genel Müdürü Mustafa Albayrak, “Mevcut kapasitemizde halihazırda 4 bin 276 personel ve 264 firma bulunuyor. Yapımı planlanan inşaatlarımız tamamlandığında teknoparkımız 6 bin 400 personele ve 400 firmaya hizmet verecek” diyor. Teknopark için önümüzdeki dönemde 54 milyon TL’lik yatırım yapılması planlanıyor. Ayrıca yıl sonuna kadar da bazı yurtiçi partnerlerle birlikte San Fransisco’da ofis açmaya hazırlandıklarını söyleyen Albayrak, “Bizim de dahil olduğumuz İstanbul’daki beş teknoparkm ortaklığında oluşturulan GATE Programı doğrultusunda küresel pazarlara açılma konusunda adım atıyoruz. Bu programla ürün ve servisleri uluslararası piyasalarda yer almaya hazır teknoloji tabanlı firmalara destek olacağız” diyor.

Türkiye’nin dördüncü teknopar-kı olarak İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü’nün kampüsü içinde kurulan Teknopark İzmir, “Teknopark İzmir 5+ Vizyon Strateji Belgesi” projesiyle önümüzdeki beş yılda hızlı bir atılım yapmayı hedefliyor. Büyüme planları çerçevesinde 200 milyon TL yatırım yapılması planlanan Teknopark İzmir, proje tamamlandığında bin firmaya ve 10 bin AR-GE personeline ev sahipliği yapacak. Yeni bölgede, bilişim, sağlık, yazılım, ileri malzemeler, nano-teknoloji, savunma sanayi ve diğer alanlarla ilgili yatırımların öne çıkması bekleniyor.

BİLİŞİM VADİSİ GELİYOR

Kısa bir süre önce Gebze’de temelleri atılan Bilişim Vadisi, teknoloji tabanlı büyüme, inovasyon ve girişimcilik konularında Türkiye geneünde bir merkez olmayı hedefliyor. Toplamda 3 milyon metrekare üzerine kurulacak olan Bilişim Vadisi, dört etapta tamamlanacak. Bilişim Vadisi’nin 5 bin şirkete ve 100 bin AR-GE personeline ev sahipliği yapması bekleniyor. Bilişim kampüsü-nün bir yıl içinde faaliyete geçmesi planlanıyor. Önümüzdeki dönemde yıllık 50 milyar dolar ihracatın bu bölgeden gerçekleştirilmesini hedeflediklerini söyleyen Bilişim Vadisi Genel Müdürü Hüseyin Yolaç, “Bilişim Vadisi bünyesinde 10 bin metrekarelik Türkiye’nin en büyük kuluçka merkezinin inşa edilmesi planlanıyor. Bu noktada kapılarımız tüm girişimcilere açık” diyor.

Bilişim Vadisi’nin metrekare kira ücreti 15 TL + KDV olarak belirlenmiş durumda. Bir de metrekare başına 4 TL genel gider bedeli alınıyor. Kuluçka merkezinde metrekare kira ücreti 7,5 TL. Ön kuluçka merkezinden ise kira ücreti talep edilmiyor. Diğer teknoparklardan farklı olarak Bilişim Vadisi bünyesinde TÜBİTAK BİLGEM ile ortak kurulacak prototip ve test geliştirme laboratuvarı bulunuyor. Hüseyin Yolaç, bu laboratuvar ile bilişim alanında faaliyet gösteren tüm firmaların laboratuvar, test ve ekipman ihtiyacını karşılamayı planladıklarını söylüyor.

29 ŞİRKET YER ALACAK

2014 yılında temelleri atılan Çorum Teknokent, kısa bir süre önce faaliyete geçti. Hitit Üniversitesi, Çorum Organize Sanayi Bölge Müdürlüğü, Çorum İl Özel İdaresi ve Çorum Ticaret ve Sanayi Odası ortaklığında hayata geçirilen teknokent yaklaşık

17 bin metrekarelik arazi üzerine in-şaa edildi ve 6 milyon TL’lik yatırım yapıldı. 5 bin 300 metrekarelik kapalı alana sahip teknokentin içinde 29 şirket faaliyet gösterebilecek. Ço-rum’un bir sanayi bölgesi olduğunu ve ağırlıklı olarak makine, toprak ve un-yem alanında bir kümelenme yoluna gittiğini söyleyen Çorum Teknokent Genel Müdürü İrfan Kurtbaş, “Bu sektörlerin yanı sıra AR-GE niteliği taşıyan yazılım, elektronik, sağlık gibi alanlarda da yeni şirketlerin kurulmasına destek olacağız” diyor. Teknokentte metrekare kiraları şirketler için 20 TL, öğretim elemanları tarafından kurulan şirketler için 16 TL, öğretim elemanlarıyla ortak olunması halinde 14 TL ve öğrenciler için 12 TL olarak belirlenmiş durumda.

Van’da bulunan Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYU) bünyesinde açılan YYU Teknokent, yaklaşık 4 milyon TL’lik bir yatırımla kuruldu. Sağlık, otomotiv, yazılım gibi farklı alanlardaki çalışmaların yürütüleceği teknokentin 2 bin 450 metrekarelik kapalı alanı bulunuyor. İlk etapta 27 şirketin faaliyet göstermesini beklediklerini söyleyen YYU Teknokent Genel Müdürü Necat Görentaş, “Şu ana kadar 35 girişimci ön başvuru yaptı. Bu başvurulardan 17’si teknokent bünyesine kabul edilerek sözleşme aşamasına gelindi” diyor. Teknokentin İran ve Irak’tan da ilgi gördüğünü söyleyen Görentaş, bu çerçevede üç İran menşeli firmanın tekno-kentte yer alacağını belirtiyor. 55, 32 ve 27 metrekarelik üç farklı ofisin bulunduğu merkezde, ilk yıl için ofis kiralarında yüzde 50 indirim yapılıyor.

250 MİLYON LİRA YATIRIM

Ankara’da OSTİM Organize Sanayi Bölgesi’nde 250 milyon TL’lik yatırım yapılması planlanan OSTİM Teknokent, etap etap faaliyete geçecek projelerden biri. OSTİM’in içinde 87 bin metrekarelik bir alanda faaliyet gösterecek olan teknokentte

2015 ve 2016 yılları arasında AR-GE ofisleri, kuluçka merkezi, teknoloji transfer ofisi gibi alanların yer alacağı yaklaşık 35 bin metrekarelik kapalı alanın faaliyete geçmesi hedefleniyor. Yerli ve yabancı yatırımcı bulunmasıyla birlikte toplam 53 bin metrekarelik kapalı alana sahip diğer birimlerin 2017-2020 yılları arasında tamamlanması hedefleniyor. Proje tamamlandığında bölgede 300’ü aşkın girişimci ve şirketin faaliyet göstermesi bekleniyor. OSTİM Teknopark Genel Müdürü Dr. Derya Çağlar, AR-GE ve üretim alanlarının metrekare birim kira fiyatının 25 TL civarında olacağını söylüyor.

2015’in ekim ayında açılması planlanan Niğde Üniversitesi bünyesinde yer alan Niğde Teknopark, yaklaşık 4 bin 500 metrekarelik kapalı alana sahip olacak. 48 şirketin faaliyet göstermesi beklenen tekno-parkta gıda ve tarım teknolojileri, yenilenebilir enerji teknolojileri, nano-teknoloji ve ileri teknolojiler konularına odaklanılması hedefleniyor.

2016 hedef bütçelerinin 5 milyon 357 bin TL olduğunu söyleyen Niğde Teknopark Genel Müdürü Kubilay Akçaözoğlu, kira bedellerinin ise henüz belirlenmediğini belirtiyor.

YENİ SEKTÖRLERE AÇILACAK

Trakya Üniversitesi Edirne Teknoloji Geliştirme Bölgesi, Ayşekadın Yerleşkesi’nde toplam 6 bin 845 m2 alanın yaklaşık 3 bin 600 m2’lik kapalı alanında faaliyetlerine devam ediyor. Bölge yüzde 100 doluluk oranına ulaştığı için, 48 bin 38 m2’lik alandaki Prof. Dr. Ahmet T. Karadeniz yerleşkesinde genişleme çalışmalarına başlandı.

Trakya Teknopark Yönetici A.Ş. Genel Müdürü Dr. İlknur Taştan Boz, şu anda bilişim, enerji, medikal, gıda, finans, otomotiv, yem ve tekstil olmak üzere 47 şirkete ev sahipliği yaptıklarını ancak yeni kurulacak teknoparkta farklı sektörlere öncelik vereceklerini söylüyor. 200’e yakın AR-GE firmasına ev sahipliği yapacaklarını belirten Boz, “Kira bedeli firmalara 12 TL + KDV, öğretim üyelerine 9,5 TL + KDV olarak belirlendi. Ortak işletme giderleri ise bağımsız sayaçlarımızdan firmanın harcadığı elektrik doğalgaz ve ortak alan payına düşen miktar” diyor.

YAZILIMA ODAKLANACAK

3 bin metrekarelik kapalı alanda faaliyet gösterecek olan Burdur Tek-nokent’in 20l6’da açılması planlanıyor. Merkezin ilk etapta 75 şirkete ev sahipliği yapacak kapasitede olduğunu ve teknoparkta yazılım şirketlerinin ağırlıkta olmasını beklediklerini söyleyen Burdur Teknokent Genel Müdürü Dr. Sedat Metlek, “Bur-dur’un tarım, tarım makineleri ve mermercilik üzerine ağırlıklı olarak faaliyet gösterdiği göz önünde bulundurulursa bu sektörlerin de yazılımdan sonra geleceğini tahmin ediyoruz” diyor.

Yıldırım Beyazıt Üniversitesi ve Ankara İvedik Organize Sanayi Bölgesi’nin girişimiyle kurulan Ankara Teknokent’in ilk etabının 2015 sonuna kadar tamamlanması planlanıyor. Yaklaşık 200 dönüm arazi üzerine kurulacak olan Ankara Teknopark’ın üst yapı yatırımları tamamlandığında, kiralanabilir kapalı ofis ve ticari alanların net büyüklüğü yaklaşık 100 bin metrekareye ulaşacak. Laboratuvar ve deney alanları, üretim birimleri, üniversitenin bilimsel ve teknolojik birimlerinin bulunacağı Ankara Teknopark’ta 500 firmanın faaliyet göstermesi, bu firmalarda da 10 bini AR-GE personeli olmak üzere yaklaşık 15 bin kişinin istihdam edilmesi hedefleniyor.

Girişimcilere 8 kritik öneri

iîtl Teknopark’a girmek için yönetici şirkete projeler sunulur ve onaylananlar UJİ teknopark ofisinde geliştirilmeye başlanır. AR-GE ve yazıtım faaliyetlerinizi sürdürürken bir vergi incelemesi geçirmeniz halinde, yönetici şirketin projelerinizi onaylamış olması, sizi kanunun yaptırım maddelerinden muaf kılmıyor. Yani projelerin kanuna uygunluğunu sağlamak ve sürdürmek konusunda sorumluluk teknopark yönetiminde değil, tamamen ve yalnızca sizde.

Faaliyetinizin sonucunda bir ürün veya hizmet ortaya çıktı, bunu satmaya ve UtS fatura kesmeye başladınız. Bu faaliyetten elde ettiğiniz gelir kurumlar vergisinden muaf. Ancak bir müşteriniz bu ürün için ek bir geliştirme ister ve siz bu geliştirmeyi yönetici şirkete bildirmezseniz, bu geliştirmeden elde ettiğiniz kazanç kurumlar vergisinden istisna olmaz. Bu yüzden, kurumlar vergisi beyannamesi vermeden önce, projelerinizdeki yenilikleri ve değişiklikleri teknoparka bildirmeniz önemli.

Yazılım geliştirme ve bakım faaliyeti yapıyorsanız, bunları ayrıştırmanız gerekir.

Örneğin bir banka ile üç yıllık bir yazılım geliştirme sözleşmeniz var. Bunun bir bölümünü mutlaka istisna olmayan faaliyet olarak ayırmalı ve hizmet ya da lisans bedeli faturasından ayrı bir fatura kesmelisiniz.

İTTİ Şirketiniz geliştikten sonra işin geliştirme kısmı azalıp pazarlama kısmı artıyor. Ha] Dolayısıyla ürün sürekli gelişse de AR-GE faaliyeti azalıyor. Yasa size ciddi bir vergi muafiyeti sağlıyor. Ama bunun sınırları da çizilmiş durumda. Siz bu sınırları esnetir, yasa kapsamında olmayan gelirleri de muafiyet kapsamına almaya çalışırsanız, bu kötü niyet olarak değerlendirilir.

Teknoparka geçmeden önce başladığınız bir projeyi teknoparka girdiğinizde ütü sürdürüyorsanız, girer girmez bu ürün için kestiğiniz faturada, ürünün tamamını burada geliştirmişsiniz gibi fatura kesmemelisiniz. Halihazırda kestiğiniz faturanın bir kısmını projeyi fazlandırarak ayırmalısınız.

İki gelir tablosu oluşturmalı ve AR-GE giderlerinizi ayrıştırmalısınız. Genel müdür ücretini, amortismanları, pazarlama faaliyetlerinizi nasıl dağıttığınız, bir incelemede ilk sorulacak sorulardır. Faiz gelirleri, kur farklarından doğan gelirler istisnaya tabi değildir, bunlar da ayrı hesaplanmalıdır.

Bakım, eğitim gibi amaçlarla ekibin teknopark dışında geçirdiği süre de istisna U2b kapsamında değildir. Maaştan hesaplanan gelir vergisi istisnası, teknoparkta geçirilen ve belirtilen projeye ayrılan süre için geçerlidir.

Personele ödenen makul miktarlarda primler gelir vergisi istisnasına tabidir. Ama SGK işveren payı buna dahil değildir.

Teknoparklarm sağladığı 10 fırsat

1. Vergi muafiyetleri.

2. S6K işveren payının yüzde 50’sinden muaf tutulması (Her bir personel için beş yıl süreyle).

3. AR-GE projesi kapsamında çalışan AR-GE personelinin, bölgede yürüttüğü görevle ilgili olarak yönetici şirketin onayı ile bölge dışında geçirmesi gereken süreye ait ücretlerinin bir kısmı da gelir vergisi kapsamı dışında tutuluyor.

4. Bölgede çalışan AR-GE personelinin bu görevleri ile ilgili ücretlerine sağlanan vergi muafiyeti desteği, AR-GE personelinin yüzde 10’unu geçmeyecek şekilde AR-GE destek personeline de sağlanıyor.

5. Firmalar teknoparklara, bir AR-GE projeleri ile heyet tarafından incelenerek kabul ediliyor. Bu da firmalara prestij sağlıyor.

6. Sektördeki diğer firmalara ve üniversitelere erişim ve işbirliği imkanları sağlanıyor.

7. Elde edilen teknolojik ürünün bölgede üretilmesi için gerekli yatırıma, yönetici şirketin uygun bulması durumunda imkan tanınıyor.

8. Kamu kurum ve kuruluşları ile üniversite personelinden bölgede yer alan faaliyetlerde araştırmacı personel olarak hizmetine ihtiyaç duyulanlar, çalıştıkları kuruluşların izni ile sürekli veya yarı zamanlı olarak çalıştırılabiliyor.

9. Düzenli ve yönetilen bir iş merkezinde yer almanın avantajı (operasyonel ve idari destekler, ortak alan temizlik, 24 saat güvenlik, ortak yaşam alanları gibi).

10. Çeşitli etkinlikler, eğitimler, kuluçka merkezleri, teknoloji transfer hizmetleri, destek hizmetleri sunuluyor.