Çalışanlar İş Tekliflerini Değerlendirirken Yan Haklarıda Soruyor

Günümüz iş dünyasında çalışan bağlılığı konusunda maaş kadar yan haklar da önemli. Çalışanlar en çok özel sağlık sigortası ile BES talep ediyor. Yan haklar konusunda uzmanlaşan İK şirketlerinin sayısı da hızla artıyor.

ÇALIŞANLAR iş tekliflerini değerlendirirken ücret ile birlikte artık yan haklara ilişkin uygulamaları da sıklıkla sorguluyor. Hatta ücret dışında sunulan yan haklar çalışan bağlılığını büyük ölçüde etkiliyor. Şirketler nitelikli iş gücünü bulmakta zorlanırken hali hazırda mevcut değerli insan kaynağını elde tutmanın da yollarını arıyor. Yan haklar bu anlamda “tercih edilen işveren” olmanın ilk koşulunu sağlıyor. Son dönemde insan kaynakları alanında danışmanlık veren şirketler de bunun bilincinde olmalı ki artık verdikleri hizmetler arasına yan haklar danışmanlığını da eklemeye başladılar. Rekabette farklılaşmak ve tercih edilen işveren olmak üzere yan haklar danışmanlığı hizmeti alan şirket sayısı artarken Türkiye’de yan haklar konusunda uzmanlaşan İK danışmanlık şirketlerinin sayısının da arttığı gözleniyor.

Türkiye’de Mercer, Towers Watson ve Esnek Yan Haklar Danışmanlığı şirketi yan haklar danışmanlığı hizmeti veriyor. Ancak bu şirketlere hızla yenilerinin eklenmesi bekleniyor. Aldığımız bilgilere göre, özellikle esnek yan haklar alanında hizmet alan şirketler ağırlıkla holdingler; ayrıca ilaç, hızlı tüketim ve teknoloji sektörleri de öne çıkıyor. Yan haklar konusunda uzmanlaşan İK şirketleri, piyasa karşılaştırması, sunulan kalemlerin şirkete maliyetinin analizi, bütçenin etkili kullanımı ile ilgili analizler, iç denge ve dış rekabet analizi ile birlikte geliştirme önerilerinin sunulması, memnuniyet araştırmaları, şirkete özel esnek yan haklar programlarının tasarımı, yapılandırma ve sürekli yönetimi gibi bir dizi alanda hizmet verdikleri şirketlere destek oluyorlar.

“MAAŞ KADAR ÖNEMLİ”

Esnek Yan Haklar Danışmanlık şirketi Kurucusu Barış Tişli, Türkiye’de enflasyonun tek haneye düşmesiyle birlikte maaş artış oranlarının geçmişe göre daha düşük seyrettiğini, bu durumun da yan hakların ücret paketi içindeki önemini artırdığını söylüyor. Tişli, “Yan haklar çalışanlar tarafından artık daha çok önemsenmeye başlandı. Kurumlar da çalışanlarına uygun yan haklar vermek için daha çok çaba harcamaya başladı. Dolayısıyla yan haklar danışmanlarından destek almak kurumlar için bir ihtiyaç haline geldi” diyor. Yan haklar son 10 yılda ücret paketinin parlayan yıldızları haline gelmeye başladı. Barış Tişli’ye göre, sektörel bazda pozisyonların maaşları artık çok fazla değişkenlik göstermiyor. Dolayısıyla kurumlar çalışanın ihtiyacı olan yan hakları sağlayarak onların ücret paketlerini renklendirmeye çalışıyorlar.

“DAHA FAZLA GÜNDEMDE OLACAK”

Her sene Mercer’ın gerçekleştirdiği “Ücret Araştırması” sonuçlarına göre ise, analist ve uzman seviyesinde çalışanların kazandığı Toplam Ödül Paketi’nin yüzde 12’sini yan haklar oluşturuyor. Müdür ve direktör seviyesinde çalışanların ise bugün toplam kazancının yüzde 15’ini yan haklar oluşturuyor. Türkiye’de şirketler maliyetlerini doğru yönetebilmek ve rekabette farklılaşabilmek için yan haklar programlarına yatırım yapıyor. Şu anda piyasada en büyükten en küçük şirkete kadar yemek, servis, cep telefonu ve şirket aracı gibi uygulamalar oldukça yaygın.

Mercer Türkiye Yan Haklar Danışmanlığı Proje Yöneticisi Can Suntay, sağlık sigortaları, kıdem ödülleri, kanunun üzerinde yıllık izin günleri gibi uygulamaların da oldukça yaygın olduğunu söylüyor. “Bireysel Emeklilik Planları’na sağlanan teşvik ile firmaların çalışanlarının geleceğine yönelik yatırım yapmaya başlayarak yeteneği uzun vadede elinde tutabilecek çözümleri gündeme getireceğini düşünüyoruz” diyen çanSunta Suntay, önümüzdeki dönemlerde iş/hayat dengesinin kurulmasını kolaylaştıracak şekilde yeni yan hakların daha da fazla gündemde olacağını dile getiriyor. Bu doğrultuda örneğin kreş yardımı, çocuk eğitimi, kişisel gelişim programları, hobi kursları, spor kulübü üyelikleri, kuru temizleme yardımı, esnek çalışma saatleri ve benzeri daha birçok uygulamanın rekabette farklılaşmak isteyen ve tercih edilen işveren olma hedefinde yürüyen firmaların gündeminde olacak.

TALEP ÖZEL SAĞLIK SİGORTASINA

Peki, çalışanların en çok tercih ettiği yan haklar neler? “Çalışanların taleplerinin medeni durum, pozisyon, cinsiyet ve yaşa göre farklılık gösterdiğini görmekteyiz” diyen Suntay, “Çalışanların ihtiyaçlarının başında temel gıda, giyim, teknoloji masraflarına yardımcı olabilecek bir alışveriş çeki/kartı uygulamalarının geldiğini görüyoruz. Kendisi ve ailesi için daha iyi bir sağlık planına ulaşma ihtiyacı olan çalışanlar da oldukça fazla. Bireysel Emeklilik Planlan da en çok tercih edilen ve istenen yan hakların başında geliyor” diye devam ediyor. Zaten yapılan araştırmalar da bunu gösteriyor.

Barış Tişli, yapılan düzenli sektör araştırmalarına göre, en çok tercih edilen yan hakkın aileyi de kapsayan özel sağlık sigortası olduğunu söylüyor. Tişli şunları ekliyor: “Ancak maalesef çalışan talep etse de aile paketi sağlayan işveren sayısı sınırlı. Yine, son 10 yıl içinde çalışanlarına kurum katkılı BES sağlayan kuramların sayısı da her sene yüzde 5-7 aralığında artarak büyüdü.” Bunlarm haricinde kendisi ve birinci derece yakınları için checkup planları, tatil çekleri, spor kulübü üyelikleri de talep edilen yan haklar arasında ön sıralarda.

ÇALIŞAN BES’TEN VAZGEÇMİYOR

Bu alanda danışmanlık hizmeti vermeye başlayan şirketlerden biri de Tovvers Watson. Firmanın “2014 Küresel İşgücü Araştırması’na göre, bireysel emeklilik başta olmak üzere yan haklar ülkemizdeki çalışanlar için yeni bir iş seçerken maaştan daha önemli bir konumda bulunuyor. Bu noktada BES yan hakkı da.önemle altı çizilmesi gereken bir başlık. Bugüne dek açıklanan araştırma ve rakamlara baktığımızda, Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) kayıtlı 4.9 milyon katılımcının sadece 360 bini işveren katkısıyla destekleniyor. Ancak çok uluslu ve büyük yerel şirketler arasında uygulama yaygınlığı 2009 yılında yüzde 29 olan BES, son beş yıllık dönemde özellikle dev-let katkısının da devreye girmesiyle beraber yüzde 40 seviyelerine ulaştı. Tabii çalışanların BES’ten vazgeçmeye hiç niyeti yok. En çok talep edilen yan haklardan biri olan BES çalışanın emeklilik planlarını derinden etkiliyor.

YENİ HAKLAR GÜNDEME GELECEK

Towers Watson Yan Haklar Danışmanlık Direktörü Sema Gökdemir, 2014’te düzenlenen Tovvers Watson Küresel İşgücü araştırmasına işaret ederek 2012’de çalışanların bir şirkete katılmaya karar verirken değerlendirmeye aldıkları en önemli altıncı faktör olan emeklilik haklarının, 2014’te üçüncülüğe yükseldiğini aktarıyor. Bu, çalışanların maaştan önce emeklilik haklarına önem verdiklerini gösteriyor. Gökdemir’e göre, Türkiye’de çalışanların en çok önemsediği yan haklar, genel olarak özel sağlık sigortası ve emeklilik yan hakları. Devlet tarafından sunulan teşvikle birlikte bireysel emeklilik sistemine üye olan çalışan sayısı hızla artıyor. 2013’te yüzde 25 devlet katkısı ile birlikte BES’e kısa süre içerisinde daha çok giriş oldu. Gökdemir, “Önümüzdeki dönemde uygulanması muhtemel otomatik kayıt sisteminin devreye girmesiyle birlikte de çalışanlar işverenlerinin bireysel emekliliğin yanı sıra çeşitli yan haklar sunmasını artan bir oranda talep etmeye başlayacaklar” diyor.

Sezin Aytaç NINIC / Randstad İK Müdürü
RandstacTda sigara bırakma hediyesi var

Randstad, çalışanlarına ulaşım, yemek, araç, cep telefonu, prim, doğum günü hediye kartı, kıdem ve doğumda hediyeler, sigara bırakma hediyesi, özel gün kutlamaları yanında esnek, seçmeli yan haklar da sunuyor. Bunlar 8-5, 9-6 çalışma saati seçeneği, özel sağlık sigortası veya bireysel emeklilik seçme imkanı sunan uygulamalarımız. İstanbul koşullarında ulaşım ile ilgili yan hak en çok arzulanan olmakla birlikte, zaman ve esneklikle ilgili yan haklar da oldukça talep görüp memnuniyet yaratıyor. Bu noktada örneğin 9-6 çalışma saatlerine alternatif olarak sunduğumuz 8-5 çalışma seçeneği trafik yoğunluğundan kaçınma ve çocuklu çalışanlar için öne çıkıyor. Daha fazla esneklik ve kişiye seçme hakkı tanıyacak yeni yan hakları Randstad çalışanlarına sunmayı hedefliyoruz. Bunun yanında global şirkette olmanın getirdiği avantajları çalışanlarımızın daha fazla hissetmesi için başarılı çalışanlarımıza Randstad Holding’i ve diğer ülkelerdeki Randstad’ları görmeleri için yurtdışı seyahatleri planlıyoruz.

Mehmetçik KALAY / Hilti Türkiye ve Orta Asya Genel Müdürü
Hilti’de kreş isteniyor

Hilti’nin global anlamda çalışanlarına karşı sergilediği yaklaşım elbette ekibin motivasyonu için çok kıymetli. Orta Asya ve Irak’tan sorumlu üs konumunda olan Hilti Türkiye’nin çalışanları yemek, ulaşım, SGK haklarına ek olarak özel sağlık sigortası, hayat sigortası ve bireysel emeklilik hizmeti alıyor. Ayrıca cep telefonu ve iş güvenliği ekipman desteği de sağlıyoruz.

Çalışanların en çok istediği yan haklar da bu doğrultuda. Bunlardan sonra en çok istenilen yan haklar ise aile sağlık sigortası ve kreş olarak karşımıza çıkıyor. Şu an sunulan yan haklara ek olarak önümüzdeki dönemde ihtiyaçlar doğrultusunda yeni yan haklar elbette değerlendirilebilir ve eklenebilir.

Coşkun ÖZCAN / Sigorta Cini İnsan Kaynakları Müdürü
Esnek çalışma saati isteniyor

Sigorta Cini olarak, çalışanlarımıza sağladığımız yol ve yemek ücretinin yanı sıra hayat ve ferdi kaza sigortası yaptırıyor; çalışanlarımızın yaptığı işin özelliğine göre araba ve cep telefonu ile hattını veriyoruz. Ayrıca genel müdürlük çalışanlarımıza esnek çalışma saati uygulaması sunuyoruz. Çalışanlarımız böylece kendi zamanlarını kendileri yönetebiliyorlar. Yeni yıl ile birlikte verdiğimiz yan hakların yanı sıra çalışanlarımızın eğitimi için ihtiyaçları doğrultusunda eğitim planlamaları sunacağız.