Türkiye ambalaj sektörü hızlı büyüyor
2009 yılında 5,8 milyar dolarlık büyüklüğe sahip olan Türkiye ambalaj sektörü, bugün 19 milyar dolarlık büyüklüğe ulaşmak üzere. Sektörde irili ııfaklı 3 bin işletme faaliyet gösteriyor ve yaklaşık 100 bin kişiye istihdam sağlamyor. Geçen yıl 3,6 milyar dolar olan ve 2014’ün ilk dokuz ayında 3 milyar dolar olarak gerçekleşen ihracatın da yıl sonunda 4 milyar dolara çıkması bekleniyor.
Dünyada yaklaşık 700 milyar dolarlık büyüklüğe sahip olan küresel ambalaj endüstrisi yılda ortalama yüzde 3 oranında büyürken en büyük iki pazarı ABD ve Çin oluşturuyor. 2016 yılında sektörün global büyüklüğünün 820 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Sektör Türkiye’de de son yıllardaki büyümesiyle önemli mesafeler aldı. Tüketim alışkanlıkları ve ihtiyaçların hızla değişmesine paralel olarak, Türkiye ambalaj sektörü hem iç pazarda hem de ihracatta yüksek performansını sürdürüyor. 2011 yılından bu yana her yıl ortalama yüzde 15 büyüyen sektörün gelişmesinde, perakende zincirlerinin yaygınlaşmasının yanı sıra, ambalajlı ürün talep eden Anadolu’daki büyük marketlerin de önemli payı bulunuyor.
Sektördeki hızlı büyümeyi, Özgör-key Holding bünyesinde faaliyet gösteren Etapak Ambalaj’ın yönetim kurulu başkam Armağan Özgörkey şöyle değerlendiriyor: “Ambalaj, hakikaten çok büyük bir sektör. Ne düşünürsek ambalaj ihtiyacı var. Gıdadan, otomobil parçalarının taşınmasına, şişeden tutun, etiketine kadar herşey ambalaj.”
2009 yılında 5,8 milyar dolar iken 2013 yılında 16,2 milyar dolara ulaşan Türkiye ambalaj sektörünün büyüklüğünün bu yılın sonunda ise 19 milyar doları bulacağı öngörülüyor. Bu yıl ihracatta da işler iyi gidiyor. Ambalaj Sanayicileri Derneği (ASD) Yönetim Kumlu Başkanı Sadettin Korkut, “2013 yılında 183 ülkeye ürün satan sektörümüz 3,6 milyar dolar ihracat gerçekleştirdi. Bu yılın dokuz ayında ise 3 milyar dolar ihracat yaparak büyümesini sürdürdü. Yıl sonu ihracat hedefimiz 4 milyar dolar” diyor.
Türkiye ambalaj sektörünün güçlü olduğu pazarlar AB, Ortadoğu, Kuzey Afrika, Kafkaslar ve Balkanlar ola-J rak sıralanıyor. Almanya, İngiltere, Irak, İran, Fransa, Hollanda, İtalya, İsrail, Azerbaycan ve Rusya ise ihracatta ilk 10’da yer alıyor. Ambalaj türüne göre ihracata bakıldığında ise yüzde 69’luk payla plastik ambalaj ilk sırada yer alıyor. Onu yüzde 20’lik payla kağıt ve karton izliyor.
Türkiye’de katma değerli ürünlerin üretim ve ihracatının artınlması gerektiğine vurgu yapan Sadettin Korkut, şunları anlatıyor: “Ülkemizin ihracat birim fiyat ortalaması 1,58 dolar seviyesinde. Ambalaj sektörü olarak ihracatta birim fiyat ortalamasını
2012 verine göre 2,48 dolar, 2013 verilerine göre ise 2,67 dolar olarak hesaplıyoruz. 2014 yılının ilk dokuz aylık verilerine göre ise ihracat birim fiyatının 2,73 dolan geçtiğini göriiyo-nız. Bu da ambalaj sanayicileri olarak katma değerli üretim gerçekleştirdiğimizi ortaya koyuyor.”
MAKİNE DE İHRAÇ EDİYOR
Öte yandan ambalaj ihracatı ile ambalaj makineleri ihracatı da birbiriy-le doğrudan ilişkili. Ambalajın satıldığı ülkeye ambalaj makinesi de satılabiliyor. Bu anlamda Türkiye’nin ambalaj makinesi ihracatında da bir artış eğilimi söz konusu. 2009 yılında 58 milyon dolar olan ambalaj makineleri ihracatı 2013 yılında 130 milyon dolara ulaşmış dunımda. Irak, Libya, Rusya, Cezayir ve İtalya bu alanda en çok ihracat yapılan ülkeleri oluşturuyor.
Sektörü hızlı büyüten etkenlere gelince, 2002-2012 yıllan arasında Türkiye’de ambalaj tüketimi iki kat artarak kişi başı 190 dolar seviyesine gelmiş dunımda. 2013 yılında ise bu rakam 210 dolara ulaştı. Türkiye’de kişi başı ambalaj tüketiminin 110 dolar olan dünya ortalamasının üzerinde olduğunun altını çizen yetkililer, “Ancak kişi başı ambalaj tüketimi 350-400 dolar olan Kuzey Amerika, 250-300 dolar olan Batı Avnıpa ve 550 dolar olan Japonya ile kıyaslandığında ambalaj sektörü hala büyük bir potansiyele sahip” değerlendirmesinde bulunuyor.
3 BİN FİRMA VAR
Ambalaj sektöründe irili ufaklı 3 bin işletme faaliyet gösteriyor. Sektördeki istihdam ise 100 bine yaklaşıyor. Etapak olarak son iki yılda cirolarını ikiye katlayarak 75 milyon dolarlık büyüklüğe ulaştıklarını söyleyen Armağan Özgörkey, sektördeki şirket sayısıyla ilgili sitemi var. Özgörkey, “Türkiye’nin geldiği yerde ambalaj sektörünün çok daha konsolide olması lazım. Çok fazla şirket var. Sektörde bu kadar şirkete yer yok. Durduk yerde birbirimizi kırıyoruz. Karlılıklar çok azalıyor. Yatırım yapmaya pay kalmıyor. Hem dağınık hem de bizde inanılmaz derecede ‘ben de bu işin içinden olacağım’ egosu var” diyor.
Özge Plastik Ambalaj, sektördeki firmalardan biri. 27 yıllık şirket, İkitellideki tesisinde yılda 4 bin 500 tonluk üretim gerçekleştiriyor ve 160 kişiye istihdam sağlıyor. Şirket, geçen yıl 36 milyon TL olan cirosunu bu yıl 40 milyon TL’ye çıkarmayı hedefliyor. Ağırlıklı olarak gıda sektörüne yönelik üretim yaptıklarını söyleyen Özge Plastik Ambalaj Genel Müdür Yardımcısı Özge Yavuz, 1999 yılından beri ihracat da yaptıklarını ve bugün 55 ülkeye ürün sattıklarını belirtiyor. Yavuz, Son dönemde Afrika pazarının öne çıktığını, hedef pazarlarının ise Brezilya ve ABD olduğunu ifade ediyor.
İNOVASYON ÖNEMLİ
Sektörde dokuz yıllık bir geçmişe sahip olan Beno; Yalova ve İsparta’daki tesislerinde yılda 24 bin tonluk üretim yapıyor. Gıda ve otomotiv sektörüne yönelik faaliyet gösterdiklerini söyleyen şirketin iş geliştinne ve satış direktörü Hakan Dirgeme, 2005 yılından beri ihracatta ciddi bir ivme yakaladıklarını ve şu anda 26 ülkeye ihracat yaptıklarını ifade ediyor. Dirgeme, “272 kişiye istihdam sağlıyoruz ve geçen yıl 74 milyon TL olan ciromuzu bu yılın sonunda 90 milyon TL’ye çıkarmayı planlıyoruz” diyor.
Termoform ve vakum sektörüne yönelik çalışan Marmara Pet ise İstan-bul-Kıraç’taki fabrikasında yıllık 7 bin 500 tonluk üretim yapıyor. 15 ülkeye ihracat yapan şirket, ABD pazarına girmeyi hedefliyor. Geçen yıl 12,5 milyon TL olan cirolarını bu yıl 20 milyon TL’ye çıkarmayı hedeflediklerini belirten Marmara Pet Genel Müdürü Kemal Arslan, ambalaj sektöründe inovasyo-nun öneminin altını çiziyor. Arslan, şunları söylüyor: “Türkiye’de ilk defa antifog’lu pet folyo ürettik. Bu ürünü, marketlerde buğulanma nedeniyle yaşanan problemi ortadan kaldırmak için ürettik. Bu sayede, buzdolaplarında yer alan ürünler, üzeri buğulanmadan, tamamen şeffaf kaplarda servise sunuluyor.”
Ambalaj sektöründe trendlere bakıldığında nakliye avantajı sağlayan daha hafif ürünlerin öne çıktığı görülüyor. Bu yönde de birçok ambalajın ağırlığında düşüş göze çarpıyor. Örneğin standart bir kola şişesinin ağırlığı eskiye oranla yüzde 17 azalarak 215 gramdan 180 grama düştü. 0,5 litrelik pet su şişelerinde ise ağırlık yüzde 53 azaldı ve 22,5 gramdan 10,5 grama indi. 330 ml’lik alüminyum içecek kutularında ağırlık yüzde 33 azalarak 18,6 gramdan 12,7 grama geriledi. 850 ml’lik çelik konserve kutularının ağırlığı da yüzde 25 düştü ve 103,3 gramdan 77,5 grama indi.
