Şirketler İş Güvenliği Uzmanı Arıyor
TÜRKİYE’DE ölümlerle sonuçlanan iş kazaları, iş güvenliğinin neredeyse hiçe sayılması nedeniyle iş cinayeti olarak adlandırılıyor. Bu benzetme pek de haksız sayılmaz, zira ülke olarak iş kazalarında Avrupa’da birinci dünyada ise üçüncü sıradayız. Bu kazaların önüne geçmek için geçtiğimiz yıl harekete geçildi ve 6331 sayılı Iş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında, 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren, 50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan iş yerlerine iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi çalıştırma zorunluluğu getirildi. Bu yasa değişikliği son iki yıldır birçok şirketin iş güvenliği uzmanı arayışını daha da hızlandırırken bu alanda kariyer isteğini de körükledi.
UZMAN TALEBİ ARTTI
Veriler de bunu doğruluyor. Sec retcv.com’da şimdilerde 6 bin 500 kişi iş sağlığı ve güvenliği uzmanlığı pozisyonu için iş arıyor. îş güvenliği için en çok ilan verilen iller, İstanbul, İzmir, Kocaeli, Adana, Samsun, Bilecik, Ordu ve Mersin. Bu alanda uzman arayışında ise bu yılın ilk beş ayı ile geçtiğimiz yılın aynı dönemi arasında yüzde 17 artış var.
İş güvenliği konusunda uzmanlaşacak daha çok kişiye ihtiyaç olduğunu söyleyen Sec-retcv.com Genel Müdürü Okan Tütüncü, yüzde 17’nin ortalamanın üstünde bir artış olduğunu ve yasaların zorunlu kıldığı bu pozisyon için şirketlerin işe alımları hızlandırması, eğitim olanaklarını ise çoğaltması gerektiğine dikkat çekiyor.
Bir diğer ÎK sitesi Eleman.Net verilerine göre ise, iş güvenliği uzmanı sayısında son yıllarda ciddi bir artış söz konusu. Uzman arayışı 2013 yılında 2012’ye göre yüzde 57 civarında artarken, sitede 2012 yılma göre bugün kayıtlı özgeçmiş sayısı iki buçuk kat artarak 21 bini buldu.
BAŞVURULAR YÜZDE 73 ARTTI
Peki başvurular ne durumda? Kariyer.net verilerine göre, son bir yılda yayınlanan iş güvenliği uzmanlığı ilanlarına 210 bin 154 başvuru gerçekleşti. Bir önceki yıl başvuru sayısı 121 bin 254 olurken son bir yılda başvuru sayılarında yüzde 73,3’lük bir artış oldu. Toplam ihtiyacm 20 bin uzman civarında tahmin edildiğini ve bu konuda özel sektörde önemli bir uzman açığı olduğunu vurgulayan Kariyer.net Genel Müdürü Yusuf Azoz, büyük işletmelerin bu konuda epey yol alsalar da sorun yaşamaya devam ettiklerini, ancak asıl problemin KOBİ’lerde görüldüğünü belirtiyor. Peki bir iş güvenliği uzmanı tam olarak ne yapıyor? îş güvenliği uzmanı, işyerinde yapılan çalışmalar ve yapılacak değişikliklerle ilgili olarak tasarım, makine ve diğer teçhizatın durumu, bakımı, seçimi ve kullanılan maddeler de dâhil olmak üzere işin planlanması, organizasyonu ve uygulanması gibi görevler üstleniyor.
İş Güvenliği Uzmanları Derneği (İSG-DER) Yönetim Kurulu Başkanı Hacı Latif İşçen’den aldığımız bilgilere göre, iş güvenliği uzmanı işveren tarafından işe alınıyor ve maaşını da işverenden alıyor. Uzmanlar, görev ve sorumluluk açısından bakanlık tarafından denetleniyor. Uzmanın hatalı ya da eksik uygulaması varsa ceza puanı ile cezalandiriliyor. İş güvenliği uzmanının bağımsız çalışması, yasal mevzuatlara göre işletmeyi değerlendirmesi ve bu değerlendirmeleri noter onaylı deftere yazması gerekiyor. Bunun yanı sıra risklerin belirlenmesi, tespit edilmiş olan tehlikelerden kaynaklanabilecek risklerin hangi sıklıkta oluşabileceği ile bu risklerden kimlerin, nelerin, ne şekilde ve hangi şiddette zarar görebileceği belirlenmesine danışmanlık yapıyor, bu riskleri analiz ederek işverene raporluyor. Kaza ve olayların araştırılması için yönetim sistemi kuruyor ve danışmanlık yapıyor. Acil durum yönetim sistemini kuruyor ve tatbikatlarını yaptırıyor. Uzman aynı zamanda çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini de veriyor. Periyodik kontrolleri takip edip işverene bildiriyor.
MÜHENDİSLER UZMAN OLABİLİR
İş güvenliği uzmanlarına sertifika eğitimi veren Dönüşüm Akademi Eğitim Koordinatörü Bahar Özgün’den aldığımız bilgilere göre, iş güvenliği uzmanı olabilmenin ilk adımı mezuniyet koşulunu sağlamaktan geçiyor. Buna göre mimarlık, mühendislik, teknik eğitim fakültelerinden mezun, iş sağlığı ve güvenliği ön lisans programlarından mezun, iş güvenliği teknikerliği unvanına sahip olan kişiler, fen ve edebiyat fakültelerinin fizik, kimya ve biyoloji bölümü mezunları, iş güvenliği sertifika programlarına katılıp bakanlığın zorunlu tuttuğu merkezi sınavı geçtikleri takdirde uzman sıfatını kazanmış oluyor. İlgili eğitim kuramlarının ise bakanlık tarafından yetkilendirilmiş olması gerekiyor.
Sınav sonucunda alman belgeler ise A, B ve C sınıfı olmak üzere üçe ayrılıyor. C sınıfı iş güvenli- A ği uzmanlığı belgesine sahip olanlar az tehlikeli sınıfta, B sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olanlar az tehlikeli ve tehlikeli sınıflarda, A sı mfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olanlar ise az tehlikeli, tehlikeli ve çok tehlikeli olmak üzere tüm tehlike sınıflarında yer alan iş yerlerinde çalışabiliyor. İlgili kuramlarda eğitimini tamamlayan adaylar MEB ve ÖSYM ortaklığında yapılan sınavlardan ise C sınıfı belge alabilmek için en az 70 puan almak zorunda.
MAAŞ 10 BİN TL’YE ULAŞIYOR
Bahar Özgün’den aldığımız bilgilere göre, iş güvenliği uzmanlarının eğitim programları teorik ve uygulamalı olmak üzere iki bölümden oluşuyor. Programın içeriği ise Bakanlık tarafından belirleniyor. Program iskele güvenliğinden güvenli sürüşe ilk yardımdan yüksekte çalışmaya dek çok sayıda dersi içeriyor. Eğitim programının süresi, toplamda 220 saatten az olmayacak şekilde ve tek bir program dâhilinde uygulanıyor. Eğitim ücretleri kurumdan kuruma farklılık gösteriyor elbette. Ortalama fiyatlar ise KDV hariç 700 TL’den başlıyor.
Hacı Latif İşçen’in verdiği bilgilere göre ise iş güvenliği uzmanlarının aylık net kazançları ise piyasa değeri ve uzmanının niteliklerine göre değişiyor. C sınıfı uzmanın aldığı maaş bin 500-2 bin 500 TL, B sınıfı uzmanın 2 bin 500-5 bin TL, A sınıfı uzmanın ise 5 bin ile 10 bin TL arasında değişiyor.
OSGB’LER DEVREDE
Peki bir iş güvenliği uzmanı şirket içinde istihdam edilmek zorunda mı? Şirketler yasa gereği çalışanı bizzat kurum içinde istihdam edip bireysel sözleşme yapabiliyor. Bunun dışında Ortak Sağlık Güvenlik Birimleri’nden (OSGB) bu hizmeti dış görevlendirme yaparak da alabilmek mümkün.
Hacı Latif İşçen bu noktada şu uyarıyı yapıyor: “OSGB’lerden hizmet alan işverenler yasal sorumluluktan kurtulduğunu düşünüyor. Oysa bu yanlış. OSGB’ler sizin yerinize hekimi ve uzmanı sağlayan kuramlardır. Risklerinizi sizin adınıza üstlenip satm alamaz.”
Eleman.net’in ‘İş Güvenliği’ anket çalışması sonuçlarına göre şirketlerin yüzde 63’ü doğru ekipman kullanımı, risk analizlerinin yapılması ve kaçış plan larının oluşturulması gibi noktalarda OSGB’lerden hizmet alıyor. Yüzde 24’ü ise kendi bünyesinde iş güvenliği uzmanı bulunduruyor. Özlem Demirci Duyarlar, 2012 yılında onaylı OSGB sayısının 150 civarında iken, 2014 yılında bu rakamın bin 469’a ulaştığını ve şirketlerin güvenlik uygulamalarında ağırlıklı olarak OSGB’lerden faydalandığını söylüyor.
Hacı Latif İŞÇEN / İSGDER Yönetim Kurulu Başkanı
Her 100 çalışana bir uzman düşüyor
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Ocak 2014 yılı verilerine göre, iş sağlığı ve güvenliği alanında 87 bin uzman var. Yılsonuna kadar ise bu rakamın 110 bini bulması beklenmekte. Peki bu kadar , çok uzman varken bu alanda gerçekten yeni uzmanlara ihtiyaç var mı? Türkiye’de iş güvenliği uzmanına ihtiyaç olmadığını iddia eden İSGDER Yönetim Kurulu Başkanı Hacı Latif İşçen, “Ülkemizde kayıt dışı hariç 12 milyon kayıtlı çalışan olduğunu düşünürsek, hemen her yüz çalışana bir iş güvenliği uzmanı düşüyor. Yılsonu itibarı ile uzman fazlası olacağını tahmin ediyoruz” diyor.
