Mavi Yengeç Üretim Çiftliği Kurabilirsiniz

Mavi Yengeç Yetiştiriciliği – Yengeç Çiftliği Kurmak

Gurme restoran mönülerinin vazgeçilmezi mavi yengecin kilosu 70 dolara alıcı buluyor. Türkiye’de henüz büyük üretim çiftlikleri yok. Ege Üniversitesi bu alana yatırım yapacak girişimciler için pilot bir tesis kurma hazırlığında…

MAVİ yengeç Türkiye’de fazla bilinmeyen ancak ekonomik değeri oldukça yüksek bir deniz canlısı. Her şeyden önce ihracat şansı çok yüksek bir ürün. Mavi yengeç, dünya pazarlarında canlı ya da işlenmiş olarak her mevsim alıcı buluyor. Yurtdışında servis boyundaki bir mavi yengecin tanesi 6-8 dolara satılıyor. Dondurulmuşu ise 5-7 dolara alıcı buluyor. Dünya pazarlarında kilosu ortalama 70 dolara satılıyor.

TÜRKİYE’DE TÜKETİMİ ÇOK AZ

Ülkemizde ise mavi yengeç hemen hiç bilinmiyor. Tüketimi yok denecek kadar az. Çoğunlukla Akdeniz’de avlanan mavi yengeçlerin hemen tamamı turistik bölgelerdeki restoranlar tarafından satın alınıyor. Ayrıca büyükşehirlerdeki belli başlı deniz restoranlarının mönülerinde de onlara rastlamak mümkün. Türkiye’de avlanan mavi yengeçlerin tanesi ortalama 7 TL’den satılıyor.

Mavi yengecin her parçası değerlendirilebiliyor. En değerli bölümü ana gövdesi. Kıskaç ve bacak bölümleri de oldukça lezzetli. Yengecin işlendikten sonra arta kalan kısmı ise
çok değerli bir kalsiyum ve protein kaynağı. Bu kısımlar farklı alanlarda değerlendirilebiliyor. Örneğin kabuk ve kitinden oluşan bu bölüm balık yemi endüstrisinde katkı maddesi olarak kullanılıyor. Bu artıklar balık yemlerine karıştırılarak protein oranı yüksek yem elde ediliyor. Özetle mavi yengeç etinden, atığına kadar her zerresi ticari bir değere sahip bir ürün.

Peki, bu kıymetli deniz ürünü en çok hangi ülkelerde tüketiliyor? Türkiye’de yeterince değerlendiriliyor mu? Bu alana yatırım yapma planları olan girişimciler nasıl bir yol izlemeli? İşte detaylar…

EN BÜYÜK TÜKETİCİLER

Mavi yengeç özellikle Japonya, Fransa ve İspanya’da çok fazla tüketiliyor. Tüketim miktarları açısından bu ülkeleri sırasıyla ABD, Kanada, Portekiz ve Çin takip ediyor. Dünyada en fazla mavi yengeç tüketen ülkeler bunlar. Ancak bu ülkeler son yıllarda mavi yengeç konusunda çok ciddi sıkıntılar yaşıyor. Girişim Uzmanı Nur Demirok, mavi yengecin ABD’de aşırı avlanma nedeniyle soyunun koruma altma alındığına dikkat çekiyor. Aynı durum Avrupa’daki bazı ülkeler için de geçerli. İşte bu nedenle şu sıralar mavi yengeç oldukça kıymete bindi; yurtdışında adeta yok satıyor. Uzmanlara göre mavi yengeç yetiştiriciliği için oldukça cazip bir dönem. Girişim uzmanlarına göre ise ihracatı garantili bir ürün.

ŞİMDİLİK ÜRETEN YOK

Akdeniz Su Ürünleri Araştırma Üretme ve Eğitim Enstitüsü uzmanlarında Su Ürünleri Mühendisi Adem Kurtoğlu, “Mavi yengeç konusunda bölgemizde üretim konusunda şimdiye kadar bir uygulama yapılmadı. Ancak bu ürüne talep her geçen gün artıyor” diyor. Evet, Türkiye’de henüz yetiştiriciliği yapılmıyor. Oysa ABD’nin Maryland Eyaleti’nde mavi yengeç üretimi 12 bin kişiye istihdam sağlıyor. Girişim uzmanlarına göre Türkiye’de mavi yengeç çiftliği kuranlar kazançlı bir yatırım sahibi olurlar.

PİLOT TESİS KURULUYOR

Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, bu alandaki boşluğu görerek mavi yengeç yetiştiriciliği için bir proje hazırladı. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Su Ürünleri Yetiştiriciliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Osman Özden, mavi yengeç üretiminin üniversite desteğiyle gerçekleşeceğini söylüyor. Bunun için kendi alanında uzman bir ekip tarafından bir proje hazırlanmış.

Bu proje üniversite-özel sektör işbirliğine açık. Proje baştan sona üniversite bünyesinde geliştirilmiş. Burada kurulacak bir pilot tesiste mavi yengeç üretilecek. Projenin tahmini bütçesi 300 bin TL civarında.

Üniversite benzer ürünler için çiftlik kurmak isteyen yatırımcılara teknik konularda destek vermeye hazır.

AKDENİZ VE EGE UYGUN

Türkiye’de yengeç çiftliği kurmak için cn uygun bölgelerin Akdeniz ve Ege olduğu belirtiliyor. Denize dik inen kayalık girintilerin altındaki durgun sular ve delta bölgeleri yetiştiricilik için en çok tercih edilebilecek doğal alanlar. Yetiştiriciliğin yalnız deniz ve akarsu ağızlarında yapılması şart değil. Dip örtüsü çamurlu yayvan toprakla hazırlanmış yapay havuzlar da kültür yetiştiriciliği için ideal. Toprak havuzların deniz ortamına göre daha korunaklı olması bir avantaj. Yengecin doğal düşmanı olan müren, levrek, vatoz gibi yırtıcı balıkları barındırmaması ise yetiştirme koşullarını kolaylaştırıyor.

Akarsuların karıştığı az tuzlu sularda yetişen yengeçler daha sonra doğal ortamlara nakledilerek yaklaşık 28 ay sonra ekonomik boya gelip hasat ediliyor. Suyun dip çamurundan zengin, sıcaklığının ise 30 dereceyi geçmemesi şart.

Her türden et, sakatat, mezbaha artıklarıyla beslenebilen yengeçlerin yumurtlama ve çoğalma yetenekleri oldukça fazla. Mavi yengeç yetiştiriciliğinde yem maliyetleri diğer yetiştiricilik sistemlerine nazaran çok düşük.

İŞİN UZMANI JAPONLAR

Akarsuların ağızlarındaki çamurlu tabakalar onlar için ideal üreme ve çoğalma ortamları. Kültür amaçlı toprak havuzların buna göre hazırlanması gerekiyor.

Yetiştiricilik konusunda Japonya’da birçok üreticiyle işbirliği yapılarak makul sermayeyle küçük bir entegre tesis kurmak mümkün. Girişimci adaylarının Japon su ürünleri literatürünü izlemesi ve üreticilerle temasa geçmesi ilk aşamada yararlı olabilir. Güney Asya ülkelerinde bilgi birikimi olmasına rağmen Japonlar bu işi çok daha bilimsel ve hakkını vererek yapıyor. Demirok, bu ilginç yengecin Anadolu varyetesini tanımak isteyenlerin Antalya’nın Kale İlçesi yakınlarındaki Beymelek Lagünü’nü ziyaret etmelerini öneriyor. Burada gölün kenarında konuşlanmış devlete ait tesislerden ayrıntılı bilgi almak mümkün.

Ersan Çıplak