Üniversiteler öğrencilere melek yatırımcı oluyor

Üniversiteler öğrencilere melek yatırımcı oluyor

Teknoparklar ve kuluçka merkezleriyle uzun süredir girişimciliğe destek olmaya çalışan üniversiteler, şimdi de öğrencileri için melek yatıruncı olmaya soyundu. Bazı üniversiteler kurdukları melek yatırımcı ağlarıyla çekirdek girişimleri fonlayarak dünya çapmda şirketlere dönüştürmeyi hedefliyor. Sabancı Üniversitesinin açtığı yola şimdi Koç, ITÜ, Boğaziçi ve ODTÜ de giriyor.

Üniversiteler uzun süredir girişimcilik ekosistemini destekleyen mekanizmalar oluşturuyor. Bunun ilk adımı olan teknoparklar ve kuluçka merkezlerinin geçmişi 1980’li yıllara kadar gidiyor. Üniversiteler şimdi de kurdukları melek yatırımcı ağlarıyla öğrencilerini daha okuldayken girişimciye dönüştürmeye hazırlanıyor. Burada ilk adım ya da çekirdek girişimlerin fonlanmasıyla her üniversiteden en az birkaç dünya markası şirket çıkarmak amaçlanıyor.

Yeni girişimleri para ödülü vererek desteklemeye veya üniversitenin risk yatırım fonu ile bu girişimlere yatırım yapmaya hazırlanan üniversiteler, melek yatırım ağları ve risk yatırım firmaları ile de söz konusu girişimcileri buluşturacak. Öğrenciler farklı vizyon ve yetenekteki yatırımcılarla çalışabilecek ve onların deneyim ve olanaklarıyla girişimlerini geliştirebilecek.

İLK SABANCI BAŞLATTI

Inovent, Türkiye’nin ilk teknoloji ticarileştirme ve çekirdek fon şirketi. 2006 yılında Sabancı Üniversitesi tarafından kuruldu. Inovent, özellikle akademi temelli girişimciliğe odaklanmak suretiyle henüz erken aşamada olan teknolojilerin ticarileştirilmesini yönetiyor.

Inovent, Türkiye’nin ilk risk yatı-nm fonlanndan biri olan Golden Hom Ventures’m kuruluşuna aktif destek verdi. Daha sonra Galata Business Angels Network’u (GBA) 2010’da Sabancı Holding’te kurdu. Bu oluşumu Mayıs 2011 ’de dernekleştirdi. GBA’nın şu anda 25 üyesi bulunuyor.

GBA olarak ayda bir ‘Venture Academy’ toplantıları düzenlediklerini söyleyen Inovent Genel Müdürü Ömer Hızıroğlu, GBA’nın kuruluşundan itibaren biri yurtdışında olmak üzere toplam 10  şirkete 4 milyon TL yatırım yaptığını belirtiyor. Hızıroğlu, şöyle devam ediyor: “GBA’ya girişimciler doğrudan internet üzerinden başvurabiliyor. Inovent olarak, GBA dışında diğer melek yatırımcı ağlarının kurulmasına ve faaliyetlerine de destek olmaya devam ediyoruz.”

YENİ YATIRIM AĞI

Girişimciler için yıllık 500 bin TL fon ayıran Koç Üniversitesi Kuluçka Merkezi, girişimlere destek mekanizmasını birkaç ayak üzerine kuracak. Kuluçka Merkezi ofis hizmetleri dışında çalışanları ile girişimlere bedelsiz destek verecek. Bunun yanında üniversite kendi yatırım fonunu kurarak hisse karşılığı melek yatırımcı olacak.

Mezunların da yatırımcı ağı kurduklarını söyleyen Koç Üniversitesi Kuluçka Merkezi Kurucusu ve Direktörü Doç. Dr. Mustafa Ergen, öğrenciler ve öğrencilerin ailelerinin de melek yatırım ağı kuracağını belirtiyor. Ergen, şu bilgileri veriyor: “Tanımladığımız şirketleşme araçları sistemi de en erken aşama risk yatırımcısı olarak faaliyet gösterecek ve bir nevi girişimci-yatırımcı gibi çalışmaya başlayacak. Bu ekosistem Koç Üniversitesi etrafında bir girişimcilik dalgası başlatacak. Kgndi mini teknoparkımızı kurmaya çalışıyoruz.”

TERSİNE BEYİN GÖÇÜ

En girişimci üniversitelerden biri olan İstanbul Teknik Üniversitesi (ITÜ) kurduğu ‘Çekirdek’ merkeziyle girişimcilere mentorluk, akıl hocalığı, danışmanlık ve de yatırım ağlarına erişim imkanı veriyor. İTÜ Çekirdek, Türkiye’nin önde gelen melek yatırımcı ağları ile girişimcilerim buluşturuyor. ARI Teknokent Proje Geliştirme Planlama İş Geliştirme Direktörü Arzu Eryılmaz, “Her yıl yaklaşık 750 başvurudan ekosisteme 15 proje dahil olu yor” diyor.

Her yıl merkeze kabul edilen 15 gruptaki, yaklaşık 40 girişimci süreç boyunca destekleniyor. ITÜ Çekirdek ve ARI Teknokent’in networkünde birçok yatırımcı yer alıyor. Hızlandırıcı adı verilen kamp döneminin ardından ITÜ Çekirdek yarışması düzenleniyor. Girişimciler bir yıl boyunca ITÜ ARI Teknokent’te ofis sahibi olarak şirketlerini kuruyor ve para ödüllerinden yararlanıyor. Bu girişimcilere Due Diligence, yani Girişimci Öz Değerleme Rapom yaptırılıyor. Eryıl-maz, şu bilgileri veriyor: “Türkiye’de ve dünyada özellikle de ABD’de yatırımcılar için geçerli olan bu rapor şirket analizi haline dönüşüyor. Bu doğrultuda kuluçka firmalarımız ve girişimcilerimiz, yatırımcılar ile bireysel olarak buluşturuluyor. Türkiye’nin tüm üniversitelerinden başvurulan kabul ediyoruz. Hatta özellikle Balkanlar’a ve tüm dünyaya yayılarak girişimcileri çekmeye çalışıyoruz. Buradaki amaçlardan biri de Türkiye için tersine beyin göçü başlatmak.”

BOĞAZİÇİ MELEKLERİ

Boğaziçi Üniversitesi Mezunlar Derneği (BÜ-MED) tarafından kurulan BUMED Business Angels da (BUBA) çalışmalarına başladı. BUBA, girişimcilere yönelik finansman modelleri için Garanti Bankası, teknolojik altyapı ve destek tarafında ise Vodafone Türkiye ile stratejik iş ortaklığı yapıyor. Boğaziçi Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi (TTO) ile kuluçka merkezinde ve yapılacak tüm ticarileştirme faaliyetlerinde yakın çalışmayı hedefleyen BUBA’nın, planları arasında Bosphorus Venture Capital Fund’ın kurulması bulunuyor. Bosphorus Capital’den aldığı danışmanlıkla Girişim Sermayesi Yatırım Fonu’nu (GSYF) 2014 yılı içinde yeni çıkan SPK tebliğleri doğrultusunda kurmayı hedefleyen BUBA, bu alanda TÜBİTAK ve Hazine Müsteşarlığı ile de yakın işbirliği içinde çalışacak.

BUBA Başkanı Timuçin Bilgör, “2014’ün ikinci yarısında fon kurulu-munun tamamlanmasını ve büyüklüğünün en az 50 milyon TL olmasını hedefliyoruz. BUBA, düşük cirolu 100 adet mikro girişim ortaya çıkarmak yerine, çok yüksek cirolara ulaşacak girişimler ortaya çıkarmayı hedefliyor” diyor.

ODTÜ’DEN TEKNOFUND

Rhea Portföy ve ODTÜ Teknokent, 100 milyon TL hedef büyüklüğünde, teknoloji ve inovasyon odaklı bir Girişim Sermayesi Yatırım Fonu kurma sürecinde. TeknoFund adı verilen bu fon çekirdek ve başlangıç aşamasındaki proje ve girişim şirketlerine yatırım yapacak. TeknoFund, sadece melek yatırımcılara değil, yüksek getiri hedefleyen tüm kurumsal ve bireysel yatırımcılara yönelik bir enstrüman olacak.

Rhea Portföy, katılma paylan karşılığında nitelikli yatırımcılardan topladığı kaynağı, büyüme potansiyeli yüksek girişim şirketlerine yatırım amaçlı olarak yönlendirecek. Rhea Portföy Yönetim Kurulu Başkanı Onur Takmak, şunları anlatıyor: “TeknoFund, faaliyet merkezi Türkiye olan girişim şirketlerinin bölgesel ve küresel operasyonlarını artırarak uluslararası liderler olması hedefleniyor. Hedeflenen sektörler, telekom, sağlık, bilgi teknolojileri, savunma ve iş hizmetleri. Yatırımlar 1 ile 5 milyon TL arasında değişecek. 100 milyon TL hedef büyüklüğündeki fonumuza beş yıllık yatırım sürecinde 500’ün üzerinde ön başvuru bekliyoruz.”

Inovatif ve yaratıcı projeler aranıyor

Peki üniversiteler girişimlerde ne gibi nitelikler arıyor? Fikirlerde aranılan en önemli kriterler fikrin veya projenin AR-GE niteliği, inovatif değeri, ticarileştirilebilirliği, girişimcinin profili ve başarısı. Öte yandan sürdürülebilir olması da büyük önem taşıyor. Aranan temel kriterler arasında, iş modelinin yaratıcı ve yapılabilir olması ile girişimci ekibin vizyonu ve ekip olarak çalışabilme potansiyeli de bulunuyor.

BURCU TUVAY