Satın alma yöneticilerinin önemi

“Satın alma yöneticilerinin önemi son dönemde iyice arttı. Bunun ardında satın almanın destek fonksiyon olmaktan çıkıp şirketin ana fonksiyonlarından biri haline gelmesi yatıyor. Satın alma yöneticileri hammadde tedarikinden ürünün yapılışına ve sonunda da müşteriye ulaşmasına kadar süren karışık ve zor bir süreci yönetiyorlar. Son dönemde yaygınlaşan satın alma ortaklıklarıyla da satın almayı, şirket için avantaj haline getiriyorlar.”

Bu sözler, satın alma ve tedarik zinciri yönetimi konusunda dünyaca ünlü uzmanlardan Prof. Dr. Douglas Lambert’a ait. Lambert, şirketlerin son yıllarda rekabette öne geçmek için satın almanın ve satın alma yöneticilerinin önemini daha iyi kavradıklarını söylüyor.

Gerçekten de milyarlarca lirayı yöneten, dev satın alma bütçelerini kontrol eden satın alma liderleri uzun yıllar göz ardı edildi. Zirveye giden yol satış, pazarlama ya da finanstan geçerken, satın alma şirketin sadece destek fonksiyonlarından biri olarak görüldü. Ancak art arda yaşanan krizler maliyet yönetiminin öneminin altını kalın çizgilerle çizdi. Dış kaynak kullanımının artması da satın almanın cirodaki payını yükseltti. Alırken de kazanılabileceğini ispatlayan satın alma yöneticileri şirketlerin beyin takımına girdi.

Ekonomist, Türkiye’de ilk kez gerçekleştirdiği araştırmayla

“Türkiye’nin en güçlü 50 satın alma yöneticisi”ni ortaya koydu. Türkiye’nin en güçlü satın alma yöneticileri listesinin ilk sıralannda akaryakıt ve perakende şirketlerinin satın alma yöneticileri yer alıyor. Otomotiv, telekom, elektronik, enerji, sağlık, inşaat ve hızlı tüketim şirketlerindeki satın alma yöneticileri de en güçlü satın alma yöneticileri arasında üst sıralarda… İşte Türkiye’nin en güçlü 50 satın alma yöneticisi ve satın almada yaşanan müthiş değişim…

DEV BÜTÇELERİ YÖNETİYORLAR

Türkiye’nin en güçlü 50 satın alma yöneticisi listesinin zirvesinde OMV Petrol Ofisi Tedarik Zinciri Direktörü Erofim Hristov yer alıyor. 2013 yılında yaklaşık olarak 17 milyar TL’lik bir satın alma bütçesi yöneten Hristov, OMV’nin Petrol Ofisi’ni satın almasının ardından OMV Avusturya ve Almanya’dan Türkiye’ye transfer edilmişti. Üç ay önce tedarik zinciri müdürlüğünden direktörlüğe yükselen Hristov, gücünü dev satın alma bütçesinin yanı sıra satın almanın şirketteki en önemli karar vericisi olmasından alıyor.

Hristov’u yine akaryakıt sektörünün bir diğer dev şirketi Opet’in satın almadan sorumlu yöneticisi izliyor. Opet Mali ve İdari İşler Genel Müdür Yardımcısı Yavuz Evrandır, Türkiye’nin en güçlü ikinci satın alma lideri olarak dikkat çekiyor. Evrandır, 2013 yılında toplam 10 milyar 647 milyon TL’lik bütçeye yön verdi. 2013 yılında Opet’in cirosunun yüzde 74’ünün satın almaya yönlendirildiğini ifade eden Evrandır, bu bütçenin 2014’te yüzde 5 oranında artacağını belirtiyor. Evrandır, satın almada temel kriterlerini ise şöyle açıklıyor: “Reel piyasa koşulları doğrultusunda en kaliteli ürünü tedarik güvenliği içinde temin ediyoruz. Tedarik sürekliliği ve rekabet avantajı sağlayan, güvenilir tedarikçilerle çalışmak önceliğimiz.”

Shell&Turcas’ın satın alma bütçesi yaklaşık 10 milyar TL olarak tahmin ediliyor. Bu rakama akaryakıt alımları da dahil. Shell&Turcas Ülke Satın Alma Müdürü Bilal Gümüşsoy, şirketin Türkiye’de satın almadan sorumen üst düzey yöneticisi. Ancak iümüşsoy, başında olduğu satın alma ve kontrat yönetimi biriminin akar-akıt ve madeni yağ dışında ürkiye’deki tüm mal ve hizmet satın İmalarından sorumlu olduğunu bertiyor. En büyük alım kalemlerinin lojistik, ambalaj ve mühendislik olduğuunu ifade eden Gümüşsoy, “2014 ün toplam satın alma bütçemizin yüzde 15-20 arasında büyümesini öngörüyoruz” diyor.

İKİ SEKTÖRÜN GİZLİ DEVLERİ

Türkiye’nin en güçlü 50 satın alla yöneticisi arasında perakende ve tomotiv sektörlerinin satın alma liderleri oldukça dikkat çekiyor.

Şirketlerinin adeta gizli patronları olan bu isimler arasında BÎM Satın alma Genel Müdürü Murat Namtı başı çekiyor. Namtı’nın yaklaşık 8 milyar TL’lik bütçeyi kontrol ettiği tahmin diliyor. Dünyanın en hızlı büyüyen k 10 perakendecisi arasına giren BİM’in başan öyküsünün temelinde ıtın almanın yattığı biliniyor.

Türkiye’nin en güçlü dördüncü satın alma yöneticisi olan Namtı’yı Migros Genel Müdür Yardımcısı Cem odoslu izliyor. Migros’ta satın almadan sorumlu en üst düzey yönetici lan Rodoslu’nun 7 milyar TL’lik satın alma bütçesi, 2 bin 500 tedarikçinin en büyük pazarı.

Türkiye’nin en güçlü altıncı, yedinci ve dokuzuncu satın alma yöneticileri ise otomotiv sektöründe neredeyse tüm sektörlerden binlerce şirketlik bir ekonomiye yön veriyor. Yedinci sıradaki Tofaş Satın Alma Direktörü Yüksel Öztürk, 2013’te 5 milyar TL’yi yönetti. Bu rakamın 2014’te değişmediğini vurgulayan Öztürk, “Bu bütçenin yüzde 43’ü yerli direkt malzeme alımına, yüzde 23’ü motor ve şanzımana, yüzde 20’si ithal direkt malzemeye ve yüzde 4’ü ise sac alımlarına aktarılıyor. 304 tedarikçimizle aktif çalışıyoruz” diyor. Dokuzuncu sıradaki Oyak-Renault Satın Alma Direktörü Sylvain Nicolle ise 4 milyar TL’lik bütçeye sahip. Nicolle, Oyak-Renault Mekanik ve Karoseri-Montaj Fabrikaları’nm ve Renault-MAİS’in ihtiyaçları ve Renault grubunun dünyadaki herhangi bir üretim birimine yapılacak ihracat için Türkiye’deki tedarikçilerinden yapılan tüm alımlardan sorumlu.

CİRODAN ASLAN PAYI

Geçmişte satın alma bütçesinin cirodan aldığı pay çok daha azdı. Her şirket her işi kendi bünyesinde yapardı. Özellikle hizmette dış kaynak kullanımı yani “uzmana verme” eğiliminin artması satın alma bütçelerinin payını da yukarı taşıdı. Yatırımlann arttığı yıllarda da satın alma bütçeleri oldukça yükseliyor.

2013’te cirosunun da üzerinde bir satın alma bütçesi yöneten Gübretaş Tedarik Zinciri Planlama ve Satın Alma Genel Müdür Yardımcısı İsmail Babacan, “Hammadde, emtia ithalatı ve yurtiçi diğer alımlarla birlikte toplam 1 milyar 600 bin TL civarında bir satın alma bütçesi yönettik. Cironun da üzerinde satın alma yapmamızın nedeni 2014 yılına yönelik hammadde ve emtia ihtiyaçları için yaptığımız bağlantılardı” diyor.