Türk yumurta sektörünün yıldızı parlıyor
Türk yumurta sektörünün yıldızı parlıyor. Dünya yumurta üretimindeki 10’unculuğunu koruyan Türk yumurta sektörü, ihracatta da Hollanda’dan sonra ikinciliğe yerleşti. En çok ihracat başta Irak olmak üzere Ortadoğu ülkelerine dönükgerçekleşiyor. Yeni yatırımlarını devreye alan üreticilerin hedefinde AB ülkeleri var.
Türk kanatlı sektörünün bir ayağını oluşturan yumurta sektörü, son yıllarda hızlı bir büyüme trendinde. Özellikle de 2011 yılından itibaren yukarıya doğru bir grafik izleyen sektör, üretim ve ihracatta artış gösteriyor.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakaniığı’na kayıtlı bin 50 işletmede yumurta üretimi yapılıyor. Yaklaşık 3 milyar dolarlık bir hacme sahip olan sektör, tahminlere göre 100 bin kişiye istihdam yarattı. Yumurta üretimi daha çok Konya, Afyon, Manisa, Çorum, İzmir, Balıkesir, Kayseri, Karaman illerinde yoğunlaşıyor. 2014 yılında sektörde yüzde 10’luk büyüme beklentisi var.
Öte yandan sektörün son beş yıllık verilerine bakıldığında bir üretim artışı söz konusu. Öyle ki 2009 yılında 13,83 milyar adet olan Türkiye’nin yumurta üretimi, 2010 yılında 11,84 milyar adede indikten sonra, 2011 yılında 12,95,2012 yılında ise 14,91 milyar adede yükselmiş durumda. 2013 yılının 11 ayında ise 15,03 milyar adede çıkan yumurta üretiminin yılsonunda 16,53 milyar adede ulaştığı tahmin ediliyor.
İhracatta ikinci sırada
Geçen yıl sadece üretimde değil yumurta ihracatında da artış yaşandı. Yumurta sektörünün artan maliyetlere rağmen 2012 yılında gerçekleştirdiği 320 milyon dolarlık ihracat tutarı. 2013 sonunda 407 milyon doları buldu. Türk yumurta sektörünün son beş yıl içinde gösterdiği performans ile dünya yumurta üretimindeki 10’uncu sırasını korurken, ihracatta 2’nci sıraya yükseldiğini belirten Yum -Bir Genel Sekreteri Hüseyin Sungur, “Türkiye, yumurta ihracatının yüzde 90’dan fazlasını Irak’a yapıyor. Bu ülkeyi sırasıyla İsrail, Suriye, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) izliyor, ilk beş ülkenin ihracattaki payı yüzde 98,4 iken, diğer 20 ülkenin payının ise yüzde 1,6 seviyesinde. 25 ülkeye ihracat yapan Türkiye’nin kişi başına yumurta tüketiminde de büyüme var. 2013 yılında kişi başına tüketimin 190-195 adet civarında olduğu tahmin ediliyor” diyor.
Üretim birincisi Afyonkarahisar
Yumurta ihracatıyla Hollanda’dan sonra ikinciliğe yerleşen Türkiye, önümüzdeki süreçte yumurta ihracatında dünya liderliğini hedefliyor. Yumurta üretiminde Türkiye birincisi olan Afyonkarahisar ise 104 milyon dolarlık yumurta ihracatıyla Ege Bölgesi’nden yapılan yumurta ihracatının yüzde 57’sine tek başına imza attı ve yumurta ihracatının başkenti unvanını pekiştirdi. Kanatlı sektöründen çok umutlu olduklarını anlatan Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller ihracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan, “Türkiye 2023 yılında 500 milyar dolar ihracat hedefi ortaya koydu. Bu ihracatın 2.4 milyar dolarlık diliminin kanatlı sektöründen elde edilmesi için çalışmalarımızı planlıyoruz” diyor.
Kanatlı Tanıtım Grubu’nun yürüttüğü tanıtım çalışmaları hakkında bilgi veren Kanatlı Tanıtım Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Şahin Aydemir ise “KTG olarak 2014 yılında 26 fuara katılarak Türk kanatlı sektörünün tanıtımını yapacağız. Bu sayede Türkiye’nin kanatlı ihracatının yeni pazarlar kazanacağım ve 2023 hedeflerine kolaylıkla ulaşacağına inanıyoruz” diye ekliyor.
Üretim planlaması gerekli
Özellikle yumurta sektöründe tüketim azlığı ve fiyat istikrarsızlıkları nedeniyle üretim kapasitesinin tamamının kullanılamaması, başka bir değişle üretim planlaması yapılamaması çoğu zaman sıkıntı yaratıyor. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, üretim kapasite artışlarının yumurta tüketimi ve ihracat miktarlarına paralel bir seyir izlemesine, arz fazlası oluşmaması için üretim planlaması yapılmasına, yurt dışı damızlık girişlerinin de bu planlamaya paralel hale getirilmesine ihtiyaç olduğunu söylüyor.
Şemsi Bayraktar, sektöre ilişkin şunları söyledi: “Sektörde örgütlenme hızla gelişiyor. Örgütlerin, üreticilerin üretimden son aşamaya kadarki tüm süreçte üyelerine etkin hizmet vermesi için iç ve dış kaynaklarla desteklenmesi ve güçlendirilmeleri gerekli. Bu gelişim, üretici ve tüketici arasındaki farkın da azalmasına, aynı tüketicilerin daha uygun fiyatla yumurta tüketmesine neden olacak. Bu sayede kişi başı tüketim rakamlarında da artışlar meydana gelebilecek”.
Yeni yatirımlar yolda
Keskinoğlu, günlük: yaklaşık 4 milyon adetlik yumurta üretim kapasitesine sahip. Tesislerinde 4 milyon adet yumurtalık tavuk sayısına sahip olan şirket bugün, yumurta üretiminin yaklaşık yüzde 12’sini ihraç ediyor. Angola, Azerbaycan, Bahreyn, Kongo, Umman, Yunanistan gibi 14 ülkeye ihracat yaptıklarım belirten Keskinoğlu Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Üyesi Keskin Keskinoğlu, “Daha fazla AB ülkesine yumurta ihracatına başlamayı ve var olan yurt dışı pazarlardaki payımızı da artırmayı planlıyoruz” diyor.
Matlı Gıda da 2010 yılından beri yumurta sektöründe faaliyet gösteriyor. ‘Burdan Yumurta’ markası ile yumurta üreten şirket, Bursa Karacabey’deki 12 kümesinde 1 milyon 800 adet tavuk varlığına sahip. Yılda yaklaşık 500 milyon adet yumurta elde eden Matlı, bünyesine iki kümes daha eklemeyi planlıyor. Böylece tavuk sayılarının 2 milyon 100 adete, yıllık yumurta üretimlerinin ise yaklaşık 650 milyon adete yükseleceğini ifade eden Matlı Gıda Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Özer Matlı, üretimlerinin yüzde 25’ini ihraç ettiklerim söylüyor.
Özlem Bay Yılmaz
