İnternete kısıtlama yatırımcıyı kaçırabilir

İnternete ilişkin yeni düzenleme sektörün tüm tarafları açısından tartışma konusu olarak gündemde. Mahkeme kararı olmadan dört saat içinde internet sitelerinin kapatılacak olması sektörde kısıtlayıcı bir uygulama olarak görülüyor. Yeni uygulamalarla internet sağlayıcılara gelen ek maliyetin kullanıcılara yansıyabileceği görüşü hakim. Özellikle yabancı yatırımcıların yeni dönem planlarında revizyon yapabilecekleri de dile getiriliyor.

Torba yasa tasarısıyla gündeme gelen ve geçen hafta komisyondan geçen internete yönelik yasa değişiklikleri sektörde büyük tartışma yarattı. İnternet pazarındaki içerik sağlayıcılar ve sektör yetkilileri yapılan değişikliklere karşı çıkarken, bilişim hukukçuları da bunun açıkça bir kısıtlama olacağını ifade ediyor.

İnternet pazarındaki yabancı yatırımcıların yeni düzenlemelerden sonra iş planlarında değişiklik yapabileceklerine dair görüşler hakim.

Ayrıca servis sağlayıcılara ek maliyetler geleceğinden, yeni uygulamaların kullanıcıların internet hizmet bedelinde artışa yol açabileceği de beklentiler arasında.

SAYFA BAZINDA ENGELLEME

Yasaya eklenen madde, artık internet sitelerinin herhangi bir mahkeme kararı olmadan “özel hayatın gizliliği” gerekçesiyle, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) tarafından kapatılmasının önünü açıyor. Ulaştırma Bakanı Lütfi Elvan, “Eğer içerik sadece özel hayatın gizliliğine ilişkin bir husus ise TİB Başkanı doğrudan ya da mahkeme kararıyla erişimi engelleyebilecek” açıklamasını yaptı. Bu da dört saat içinde gerçekleşecek.

Tasarıda dikkat çeken diğer bir nokta ise internetteki içeriklerin sayfa bazında engellenebilecek olması. Buna göre artık internet sitesi yerine internet sayfalan erişime kapaulacak. Böylelikle ‘uygunsuz’ bulunan bir tweet, Facebook paylaşımı veya YouTube videosu engellenecek. Bunun da içerik sağlayıcının internet sitesinin kapatılmasının yanı sıra artık bireysel olarak kullanılan bir Facebook ya da blog sayfasının da kapatılmasının önünü açtığı ifade ediliyor.

Engellemenin kaldırılması için ise internet sitesi sahiplerinin veya kullanıcıların mahkemeye başvurması gerekecek.

Eskiden engellenmiş internet sitelerine bazı yazılımlar ve tünel internet siteleri kullanılarak girilebiliyordu. IP bazında yapılan engellemeler ile buna da bir son verilmeye çalışılmış durumda.

Yine değişikliğe göre içerik sağlayıcı, TİB’in talep ettiği bilgileri vermek zomnda. Yer sağlayıcı ise sunulmasını sağladığı hukuka aykırı içeriği, kendisine bildirilmesinden itibaren yayından çıkarmakla yükümlü. Ayrıca trafik bilgileri de bir yıldan az ve iki yıldan fazla olmamak üzere saklanacak.

Tüm bu yeni uygulamaların, zaten içerik yasaklama noktasında ilerlemiş Türkiye internet pazarını daha da kısıtlayacağı ifade ediliyor. Google’m 2013 yılı şeffaflık raporuna göre Türkiye içerik çıkarma konusunda hem açık ara lider hem de önceki yıla oranla bu talepleri artmış durumda. Ocak-Hazi-ran 2013 döneminde Google’a toplam 24 bin 737 parça içeriğin kaldırılması için 3 bin 846 hükümet talebi ulaştığı belirtiliyor. Google Hukuk Direktörü Susan Infantino, raporda “Platformlarımızdan içeriğin kaldırılması için Türk yetkililerden bin 673 talep aldık. Geçtiğimiz yılın ikinci yarısına kıyasla neredeyse 10 kat bir yükseliş var. Toplam talep sayısının yaklaşık üçte ikisi, yani bin 126 talep, 5651 Sayılı Kanun’u ihlal eden bin 345 parça içeriğin kaldırılmasını öngörüyor” diyor.

YABANCILAR VAZGEÇEBİLİR

Yapılan değişiklikle Google, Facebook, Twitter gibi kuruluşların Türkiye’de temsilcilik kurmasının yolunun açıldığı ifade ediliyor. Çünkü internet ortamında paylaşılan herhangi bir içeriğe hapis cezası istemi kaldırıldı. Ancak sektör yetkilileri bunun yeterli olmadığını, aksine yeni düzenlemenin Türkiye’de yatırımı düşünen şirketleri caydıracağını belirtiyor.

Türkiye Bilişim Demeği Başkanı Faruk Eczacıbaşı, yabancı yatırımcıların önünde başka sınırlayıcı yasal uygulamalar olduğuna dikkat çekerek, “Avrupa Birliği hukukuna uygun iyileştirmeler yapılmadan yabancı yatı-nmcıya cazip bir ortam sağlanacağını düşünmüyorum. Örneğin yıllardır TBMM’de bekleyen, yabancı şirketlerin Türkiye’ye yatırım yapmasını hızlandıracak en önemli düzenleme olan ‘Kişisel Verilerin Korunması Hakkındaki Kanun Tasansı’ halen öylece bekliyor” diyor.

Internet Teknolojileri Demeği Başkanı Doç. Dr. Mustafa Akgül de yeni düzenlemenin internet pazarına ciddi bir yük getireceğini; özel sektörü kontrol eden, kamu hukuku ve yönetişim ilkelerine ters bir uygulamanın söz konusu olduğunu ifade ediyor. Mustafa Akgül, “Büyük şirketler kendileri için yeteri kadar büyük bir pazar ve iş yapma kolaylığı varsa ofis açarlar. Zaten devletle bir ölçüde işbirliği yapıyorlar ama TİB’in oyun alanına gireceklerini sanmıyorum. Göstermelik olarak ICANN (İnternet alan adları ve IP protokollerinin belirlenmesi gibi konularda yetkili kurum) içi boş bir ofis açacak. Uluslararası sermeyenin, internet konusunda henüz Türkiye’ye ciddi bir yatırımını görmedik. Ülkedeki özgürlük ve hukuk yapısının gittikçe bozulduğu bir zamanda bunu beklemek hayal kurmaktır” diyor.

FACEBOOK İZLEMEDE

Bilişim Hukuku Uzmanı ve Demokrasi ve Adalet Gönüllüleri Avukatı Burçak Ünsal da yeni düzenlemelerin Türkiye’de sunucu ve altyapı yatırımı yaparak bilişim hizmeti vermek isteyen yabancı yatırımcının gelmesini önleyeceğini, hatta var olan yatırımcıyı da kaçıracağını iddia ediyor. Burçak Ünsal, “Çünkü Türkiye’deki mahkemenin vereceği bir kararla tüm dünyada sonuç doğuracak şekilde içeriğin tamamen çıkanlması onları etkiler. Türkiyede şirket kurup sunucu, iletişim ve altyapı yatırımı yapıyor, istihdam yaratıyorsunuz. Bu şirket ve pahalı altyapı yatırımınızla, Türkiye’yle birlikte AB ülkelerine bilişim hizmeti veriyorsunuz. Sonra Türk mahkemesinin, Türk hukukuna göre verdiği bir karar sizin AB alanındaki taahhütlerinizi olanaksız kılıyor” diyor.

Yasa önerisi global internet şirketlerinde de şimdiden yankı buldu. Facebook, yasa önerisini dikkatle incelediklerini, öneriyle ilgili Türkiye Büyük Millet Meclisi’ndeki süreci de dikkatle takip edecekleri yönünde duyuru yaptı.

“HAREKET ALANINI SINIRLAYACAK”

“Yasaya getirilen yeni maddeler, internet servis sağlayıcıların sorumluluklarını ağırlaştıracak, hareket alanlarını sınırlayacak. Örneğin, ‘suç oluşturan’ içeriklere erişilmemesi için gerekli tedbirlerden söz ediliyor. Bunun kapsamı belirsiz. Herhangi bir uyarı almadan bir sitenin engellenmesi söz konusu olacak. Bunu yapması beklenen kurum ise adı Erişim Sağlayıcıları Birliği olan, idari olarak sorumluğu bulunmayan, tam olarak nasıl çalışacağı henüz belli olmayan bir yapı. Yargı denetimi işlevsiz kılınıyor. Türkiye’deki kullanıcılar, tüm dünyadaki internet kullanıcılarının aksine içerik çıkartmak amacıyla o siteyle muhatap olmak yerine, yapay bir şekilde yargı, TİB, idari makamlar ve Erişim Sağlayıcıları Birliği gibi yapılarla öncelikle iletişime geçecek. Burada bireyin hakkı korunmuyor.”

“İNTERNETE EK MALİYETLER GELECEK”

‘Yeni düzenleme ile internet siteleri herhangi bir mahkeme kararı olmadan TİB emriyle dört saat içinde kapatılabilecek. Tasarı ile gelen değişikliklerden bir başkası internetteki içeriklerin sayfa bazında engellenebilecek olması. Ayrıca Erişim Sağlayıcılar Birliği, mobil ve sabit internet servis sağlayıcı şirketlerin tamamının çatı örgütü olacak ve internet abonelerinin internet trafiği bilgilerini iki yıl boyunca saklayacak. Böylece Türkiye’deki internet abonelerinin tamamının internet üzerinde dolaşırken hangi siteleri ziyaret ettiği, cep telefonlarında hangi uygulamaları kullandığı tespit edilebilecek. Bu durum, internet servis sağlayıcılarına ek bir yük getirecek ve kullanıcılara sağlanan internet hizmet bedelinde bu ek maliyetler nedeniyle artışa sebebiyet verecek.”

Gözde Yeniova