Yüksek Teknolojiye Yeni Destek Geliyor
Yüksek katma değerli ürün ihracatını özendirmek için politikalar üretme gayreti içinde olan hükümet, teknolojik ürünlere dönük yeni bir teşvik sistemi alacak. Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü bünyesinde hazırlanan bir yönetmelikle, yüksek ve orta ileri teknolojili ürünlere yönelik AR-GE faaliyetlerine yeni bir destek sunulacak.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, bünyesinde bulunan Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü vasıtasıyla, bu yıla kadar sanayi tezleri programı, teknogirişim sermayesi desteği, proje bazlı hibe ‘destekleri gibi AR-GE desteği hizmetleri sunuyordu. Fikirden üretime kadar inovasyon projelerini destekleme kararı alan kurum iki desteği daha gündemine aldı. Bunlardan biri üç ay önce verilmeye başlanan Teknolojik Ürünleriri Tanıtım ve Pazarlama Desteği. Kısa sürede^70’e yakın kurumun yararlandığı buüesteğe ek olarak yeni bir hibe desteği dahâ’gç^ liyor. 2014 itibariyle verilmesi beklenen bu destekle, Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü teknolojinin yatırıma dönüşmesi konusunda proje sahiplerini finanse edecek.
Aldığımız bilgiye göre bu konudaki yönetmeliğin iki ay içinde çıkması bekleniyor. Rekabet Öncesi işbirliği Proje Desteğine ilişkin yasal mevzuatta önemli değişiklikler yapılacağı ve bu paralelde büyük işletmeleri ve KOBt’leri bir AR-GE kümelenmesi etrafında toplayarak yüksek bütçeli projelere de destek vermeye başlama yönünde çalışmalar olduğu ifade ediliyor
160 MİLYON TL DESTEK
2023 yılında dünyanın ilk 10 gelişmiş ülkesi arasına girmenin dışında hedeflenen 500 milyar dolarlık ihracatın yüzde 20’sinin orta ve yüksek teknolojili ürünlerden oluşması yönünde de bir hedef var. Bu hedefe ulaşmak için AR-GE harcamalarının GSYÎH içerisindeki yüzde 0.86’lık payının, bilgi ve teknoloji üretebilen sanayileşmiş ülkelerde olduğu gibi yüzde 3’lere yükseltilmesi ve bu harcamaların 2/3’ünün özel sektör tarafından yapılması öngörülüyor.
AR-GE ekosisteminin koordinasyonunu 2011 ’de kurulan Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve bünyesinde bulunan Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü sağlıyor. Yaklaşık löO milyon TL’lik bir destek bütçesi bulunan kurum şimdilerde AR-GE’si yapılmış orta ve yüksek teknolojik projeleri desteklemeye hazırlanıyor. Amaç ise ileri teknoloji üreten firma sayısını artırmak. Daha da önemlisi ilk bir yılda şirketlerin geçtiği ölüm vadisinden bu destekle şirketi geçirmek.
UYGULAMA NASIL OLACAK?
Yüksek ve orta ileri teknolojik ürünlere yönelik AR-GE faaliyetlerine destek vermeyi planladıklarını söyleyen Bilim ve Teknoloji Genel Müdürü Doç. Dr. Cevahir Uzkurt, bunun vergisel destek dışında bir destek olacağının altını çiziyor. Bu, yatırım için gerekli olan teçhizat, makine ve işletme giderleri gibi birçok kaleme kadar tüm giderlerin karşılanacağı bir destek olacak.
Başvuran AR-GE projelerinin AB, TÜBİTAK, TTGV gibi ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlardan fon almış olması en önemli kriter. Eğer şirket yanma bir melek yatırımcı ya da venture Capital şirketi almışsa bu da destekte projeyi öne çıkaran unsur oluyor. Tabii daha önemlisi ileri teknoloji ürün üretilecek olması ve bunun potansiyelinin bulunması. Bu destek programıyla Türkiye’deki teknoloji tabanlı firmaların çoğaltılması ve sanayi içerisindeki yüksek teknolojili sektörlerin payının artırılması hedefleniyor.
MELEKLERLE GÖRÜŞÜLDÜ
Bu anlamda hem melek yatırımcılarla hem de venture Capital şirketi yöneticileriyle görüştüklerini anlatan Uzkurt, devletin gücünü arkasına alan şirketlere bu kişi ve kuramların da ortak olmak istediğini gördüklerinin altını çiziyor. Uzkurt, bu kurum ve kuruluşların projelerin arkasında olmasının ise şirketin başarısı için çok önemli olduğunu ekliyor.
Bu noktada akla 160 milyon liralık bütçenin bunun için yeterli olup olmadığı sorusu geliyor. Uzkurt, bu sorumuzu şöyle yanıtlıyor: “Talep olduğu oranda ek bütçe istenip bütçe alınır. AR-GE ve inovasyona para ayırmak gibi bir sorunu yok Türkiye’nin. Potansiyeli harekete geçirmek bizim için önemli.”
DÖRT ŞİRKET DAHA BELGE ALDI
AR-GE merkezlerine yönelik başvuru, değerlendirme ve denetim işlemleri Bilim ve Teknoloji Genel Müdürlüğü tarafından yürütülüyor. Bugüne kadar 178 işletmenin AR-GE Merkezi kurmak için Bakanlığa başvuruda bulunduğunu söyleyen Doç. Dr. Cevahir Uzkurt, 153 işletmeye AR-GE Merkezi belgesi verilmesinin uygun bulunduğunu söylüyor. 11 işletmenin AR-GE Merkezi Belgesi’nin farklı sebeplerden iptal edildiğini anlatan Uzkurt, 15 işletmenin başvurusunun ise komisyon tarafından reddedildiğini belirtiyor. Beş işletmenin başvurusu ise yetersiz olması nedeniyle değerlendirmeye alınmamış.
Eylül ayı itibariyle 146 işletmenin AR-GE merkezi faal olarak çalışıyor. Bunların 35 tanesi yabancı sermayeli şirketlere ait. Bu işletmelerde çalışan AR-GE personeli sayısı 16 bine yakın. 2008-2012 yılları arasında bu işletmelerde gerçekleşen toplam AR-GE yatırım harcaması tutarı ise 7,3 milyar lira olarak gerçekleşmiş durumda.
Eylül ayından sonra dört kurum daha AR-GE merkezi belgesi almaya hak kazandı. Bu şirketler; Detay Danışmanlık Bilgisayar, Migros, Sıla Teknik Oto ve Akkim Kimya.
Bu arada AR-GE merkezlerinin yönetmeliklerinde de değişikliğe gidilmesi için hazırlık yapılıyor. Değişiklikler kapsamında AR-GE merkezi için tanımlanan mühendis sayısının sektörel talepler doğrultusunda revize edilmesi yönünde çalışmaların olduğu ifade ediliyor. Ayrıca AR-GE merkezinde gerçekleştirilen ancak projeye ilişkin dışarıda geçirilen sürelerin de muafiyet kapsamına alınması yönünde çalışma yapılıyor.
Fatoş Bozkuş
