Hurda Traktör Yasası
Türkiye’de 750 bin adet yaşlı ve hurda traktör var, Hükümet eski traktörler için “Hurda Yasası” çıkarmaya hazırlanıyor. Yasadan yararlanarak 25-30 bin traktörün yenilenmesi bekleniyor…
TRAKTÖR pazarında önümüzdeki yıllarda satış patlaması yaşanacak. Avrupa Birliği (AB) Uyum Yasası gereği hükümet, kullanılan eski traktörlerin değişimi için “Hurda Teşvik Yasası” çıkarmaya hazırlanıyor. Türkiye’nin traktör parkı bir milyon 500 bin adet civarında. Avrupa standartları gereği Türkiye’de 700 bin traktörün hurdaya ayrılması gerekiyor. Traktör pazarında çoğunluğu ithalatçı olan 29 firma, 37 marka ile kıyasıya bir rekabet içinde. Bu son gelişme ile birlikte üretici ve ithalatçı firmalar, gözünü pazardaki hurda araçlara dikti.
HASAT İYİYSE SATIŞ ARTIYOR
Demonte olarak ithal edip Türkiye’deki montaj hattında üretim yapan ve yedek parça üreten firmalarla birlikte Türkiye’de 12 traktör imalatçısı, 16 traktör markasının yerli üretimini yapıyor. Üretici firmalardan üçü ithalat da yapıyor. Sadece ithalat yapan 14 firma var. Bunlar 21 markanın ithalatını yapıyor. Pazarda toplam 26 yabancı marka traktör satılıyor. 2011 yılında 60 bin 304 traktör satılan pazarda, Türkiye istatistik Kurumu (TÜÎK) verilerine göre, 2012 yılında 51 bin 32 adet traktör satışı gerçekleşti. 2013 yılının ilk altı ayında ise 21 bin 935 adet traktör satıldı. Türkiye’de son beş yılda yerli ve ithal 187 bin 335 adet traktör satıldı. Bu yıl arpa ve buğday hasadının yanı sıra pamuk, mısır, ayçiçeği ve pirinç rekoltelerinin de yüksek olacağını düşünen sektör yetkilileri, 2013 sonuna kadar pazarda toplam 45-46 bin adet traktör satılacağım tahmin ediyor.
EKONOMİK ÖMÜR ÖNEMLİ
Bir traktörün uluslararası standartlarda ömrü 10 bin ile 12 bin saat arasında değişiyor. Türkiye’de ise bir traktörün yıllık kullanım süresi ortalama 500 saat. Bu verilerle Türkiye’de bir traktörün ekonomik ömrü 24 yıl olarak hesaplanıyor. Ekonomik ömrünü tamamlayan bir traktör yılda 700 litre yakıt ve yağ yakıyor. Aynı zamanda 1.800 kg karbondioksit salımı yapıyor. Eski traktörlerin bakım ve onarım masrafı da bin 500 TL daha fazla oluyor. Ürün miktarı ve kalite sıkıntısına neden olan eski traktörlerin, Türkiye’de ürün kayıpları hariç yılda 6 milyar TL kayba neden olduğu hesaplanıyor.
DÖRDÜNCÜ NESİL TRAKTÖRLER
Türkiye’deki traktör parkında 25 yaşın üzerinde 700 binden fazla traktör olduğu tahmin ediliyor. “Türkiye’de şu anda birinci ve ikinci nesil traktörler, dahası herhangi bir sınıflandırmaya girmeyen traktörler kullanılıyor” diyen Türk Traktör Genel Müdürü Marco Votta, hurda teşviki bugün bile başlasa üçüncü nesil traktörleri kapsayacağını belirtiyor. Oysa Avrupa ve ABD’de 2014’den itibaren dördüncü nesil traktörler zorunlu hale gelecek. 2016’da başlatılması planlanan teşvikin en yeni nesil traktörlerin alamı için kullanılmasının Türkiye’ye dünya pazarında büyük bir avantaj sağlayacağını vurgulayan Votta, aksi halde ucuz traktör ithalatının artacağını ve kapasitesini artıramayan küçük üreticilerin de bu duruma dayanamayacağını iddia ediyor.
Türkiye’de çevreyi en az kirleten ve eneıji tasarruflu dördüncü nesil traktörlerin kullanılmasının teşvik edilmesi gerektiğini ifade eden Marco Votta, “Dördüncü nesil traktörlerin fiyatı daha yüksek olabilir ama bu fark zamanla azalacaktır. Bu adım şimdi atılmazsa, Türkiye’nin dünya ile arasındaki teknoloji farkı artacak. Oysa Türkiye global pazarda lider olabilir ve dünyanın en büyük traktör ihracatçılarından biri ha-line gelebilir” diyor.
ÇİFTÇİYE DESTEK ŞART
Hurda yasasının çıkması ile 25 yaşın üzerinde 110 bini tescilli olan ama çalışmayan traktörlerle birlikte 750 bin traktörün hurda yasasından yararlanması bekleniyor. Türkiye traktör pakında bulunan 1 milyon 500 bin traktörün yüzde 49’unun ekonomik ömrünü tamamladığını vurgulayan Tü-mosan Genel Müdürü Kurtuluş Öğün, hurda desteği söz konusu olmadan Türk çiftçisinin çalışan yaşlı traktörlerden kurtulmasının mümkün olmadığı görüşünde. “Ortalama buğday verimi AB’de 570 kg/da iken Türkiye’de 265 kg/da düzeyinde. Aynı şekilde tarımda kişi başına düşen GSMH AB’de 9 bin 286 dolar iken Türkiye’de 3 bin 602 dolar” diyen Öğün, hem devletin hurda desteği hem de bankaların çiftçilere kredi kolaylığı sağlaması gerektiğini söylüyor. Öğün, Hurda Yasası nın çıkmasıyla birlikte pazarda yılda 80-100 bin traktörün satılabileceğini öngörüyor.
“İLGİLİ BAKANLIKLAR DESTEKLİYOR”
“Hükümetin uygulamaya koymayı planladığı “Hurda Traktör Projesi” hem sektör, hem çevre, hem de Türkiye ekonomisi için çok önemli” diyen Erkunt Traktör Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Zeynep Erkunt Armağan, düzenleme ile birlikte tarımda verimliliğin artacağını, çevreye verilen zararın azalacağını ve tarımsal üretimde işletme maliyetlerinin düşeceğini düşünüyor. Fazla mazot tüketmesine rağmen verimliliği düşük olan eski traktörlerin yeni nesil traktörlerle değiştirilmesi halinde dış ticaret açığının da azalacağını ifade eden Armağan, hurda bütçesinin 2014 yılı bütçesine alınması için Türk Tarım Alet ve Ma-kinaları İmalatçıları Birliği (TARMAKBİR) yetkililerinin bakanlıklarla yoğun bir çalışma içinde olduğunu belirtiyor. İlgili bakanlıkların da bu projeyi desteklediğini vurgulayan Armağan, hurdaya çıkacak yaklaşık 600 bin traktörün yeni nesil traktörlerle yer değiştirmesinin üç beş yıl içinde mümkün olmadığım söylüyor. Traktör üreticilerinin kapasitesinin yeterli olmadığını ifade eden Armağan’a göre her yıl ancak 25-30 bin traktör hurdaya ayrılabilecek.
YERLİLER TEŞVİK EDİLMELİ
Ekonomik ömrünü tamamlayan traktörler için hurda indirimi yapılırsa çiftçilerin zorlanmadan değişime yönelebileceğini vurgulayan Hattat Pazarlama ve İletişim Müdürü Fatih Bü-yükyahşi ise, çıkacak Hurda Yasa-sı’nın traktör imalatçısını teşvik etmesi gerektiği görüşünde. Hurda değişiminde yerli markaların öncelik kazanması gerektiğini belirten Büyükyahşi, başlangıçta 20 bin civarında traktörün değişime gideceğini ve ithalatı azaltmak için çiftçinin yerli markalara yönlendirilmesi gerektiğini düşünüyor. Bugüne kadar otomobil, otobüs ve kamyonda uygulanan hurda teşvikinin traktörde hiç uygulanmadığını söyleyen Büyükyahşi, “Eski traktörler fazla yakarak çevre kirliliğine neden oluyor. Hurda indirimi ve teşvikle birlikte yenisiyle değiştirilsin ki ortalık temizlensin” diyor.
BÜLENT EKİMCİ / PARA
