Hatay Türkiye’nin en büyük demir çelik kenti durumunda
DEMİR çelik sanayi denilince ilk akla gelen merkezler Karadeniz Ereğlisi, Karabük ve İskenderun’dur. Türkiye’de demir çelik sanayisinin temellerinin atıldığı bu yöreler, bu özelliklerini yıllardır koruyor. Ancak artık yeni bir rakipleri var. Hatay’ın Dörtyol ilçesi Türkiye’nin en büyük demir çelik kenti olma yolunda hızla ilerliyor. İstanbul Sanayi Odasının yaptığı Türkiye’nin 500 büyük sanayi kuruluşu araştırmasında, tümü demir çelik sektöründe olmak üzere listeye Dörtyol’dan tam yedi şirket girdi. Araştırmaya göre özel sektöre ait bu şirketler toplam ihracatları ve yarattıkları istihdamla Türkiye’nin entegre demir çelik devlerine kafa tutar rakamlara ulaşmış dürümdalar. Hatta 740 milyon dolarlık ihracatlarıyla Erdemir ve İsdemir’in 690 milyon dolarda kalan toplam ihracatlarını geride bırakmış vaziyetteler.
Dörtyol’daki demir çelik tesislerinin sadece bu yedi şirketle sınırlı olmadığını da hatırlatmakta fayda var. İlçede bu sektörde faaliyet gösteren irili ufaklı 50’ye yakın tesis üretim yapıyor. Bunlardan Ertuğ Demir Çelik ve Kendirler Haddecilik yine İSO’nun hazırladığı Türkiye’nin ikinci 500 büyük sanayi kuruluşu listesinde yer alıyor.
Demir çelik tesislerinin burada kümelenmesi kuşkusuz İskenderun Demir Çelik Fabrikaları’nın (İsdemir) da bu ilçede olmasından kaynaklanıyor. Her ne kadar îsdemir’in merkezi İskenderun’da olsa da üretim tesislerinin Dörtyol’da olduğunu hatırlatalım. Bu arada merkezleri İstanbul’da bulunan Ipragaz, Milangaz ve Aygaz’m dolum tesislerinin de Dörtyol’da olduğunu belirtelim.
AYNI BÖLGEDE OLMANIN AVANTAJI
ilçedeki demir çelik firmalarının tamamı Isdemir’den aldıkları kütükten inşaat demiri, çivi ve tel gibi malzemeler ile çelik sacdan da beyaz eşya ve otomotiv sektörlerinde kullanılacak şekilde çeşitli ebatlarda levhalar üretiyor. 1997 yılından bu yana özel demir çelik işletmelerinin faaliyet gösterdiği ilçede son olarak Rus MMK ile Atakaş Şirketler Grubu’nun ortak kurduğu MMK Metalürji tesisi hizmete girdi. Ancak Atakaş daha sonra ortaklıktan çekildiği için fabrikanın tamamı şu anda MMK’nın elinde bulunuyor.
Yıllık 30 bin ton inşaat demiri üretimiyle yörenin önde gelen demir çelik şirketlerinden biri de Ertuğ Demir Çelik. Şirketin bağlı olduğu Ertuğ Şirketler Grubu, aynı zamanda bölgenin önemli ihracatçılarından. Birçok firmanın ürünlerini Avrupa’dan Afrika’ya birçok ülkeye gruba bağlı Ertuğ Dış Ticaret ihraç ediyor. Ertuğ Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Osman Tufan, Sey-şel Adaları’na bile ihracat yaptıklarını söylüyor. Payas ve Çevresi Had-deciler ve Sanayiciler Derneği Yönetim Kurulu Üyesi de olan Tufan, Türkiye’nin yıllık 37 milyon ton olan toplam demir çelik üretiminin yüzde 45’ini Hatay ve çevresinin karşıladığını belirtiyor. Tufan, şöyle devam ediyor:
KENTSEL DÖNÜŞÜM BAŞLADI
“Firma olarak Cibuti’den Etiyopya’ya kadar çok sayıda ülkeye ihracatımız var. Müşterilerimizin talep ettiği her ürünü üretmiyoruz ancak bölgemizde birçok üreticinin olması aradığımız her ürüne rahatlıkla ulaşmamızı sağlıyor. Demir çelikte kalite ve ürün çeşidiyle dünyada söz sahibi bir ülkeyiz. Dörtyol, konum itibariyle çok avantajlı bir bölge. Karayolu, denizyolu ve demiryolunun kavşak noktası. Ortadoğu’ya, Afrika’ya rahatça ulaşabiliyoruz.”
Sektörün son üç aydır canlandığını belirten Tufan, demir çeliğin tonunun 560 dolardan 610 dolara çıktığını söylüyor. Tu-fan’a göre, bunda özellikle Ortadoğu’da yaşanan talep artışı etkili oldu. Tufan, Türkiye’deki kentsel dönüşüm projelerinin de sektörü hareketlendirdiğini ifade ediyor.
“EN ÖNEMLİ SORUNUMUZ ARAZİ”
Dörtyol Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Cemal Talay ise, demir çelik sektörüne yeni yatırım yapmak isteyen yatırımcıların olduğunu ancak bunlara arazi tahsis etme konusunda sıkıntı yaşadıkları vurguluyor. Talay, yöredeki birinci organize sanayi bölgesinin tamamen dolu olduğunu söylüyor. İlçede arazi sıkıntısının olması nedeniyle ikinci bir organize sanayi bölgesi kuramadıklarını belirten Talay, bu yüzden bazı firmaların yeni yatırımlarını yakın olması sebebiyle Osmaniye’ye yaptıklarını ifade ediyor. Dörtyol’un Ortadoğu’ya açılan en önemli kapılardan biri olduğunu vurgulayan Talay, Delta Rubis Petrol’ün yörede 2 bin 500 metre uzunluğunda yeni bir liman yatırımına başladığını ve projenin yılsonuna kadar tamamlanacağım belirtiyor. Talay, bu yatırımın hizmete girmesiyle birlikte Dörtyol’un cazibesinin daha da artacağını vurguluyor.
MANDALİNASIYLA DA ÜNLÜ
Dörtyol sadece demir çelik sektörüyle değil, narenciyesiyle de ünlü. Yılda ortalama 100 bin ton narenciyenin üretildiği ilçe, özellikle satsuma cinsi mandalinasıyla bilmiyor. Yumuşak kabuklu olan bu mandalina uzun raf ömrüne sahip olması sayesinde yurtdışmdan ciddi talep görüyor.
Türkiye’de turfanda mandalinanın piyasaya ilk çıktığı yöre olan Dörtyol’da, bu ürünün paketlemesini yapan yedi işletme var. ilçede ayrıca Washington portakal üretimi de yapılıyor. Bu ürünler başta Rusya ve Ukrayna olmak üzere birçok ülkeye ihraç ediliyor. Cemal Talay, ilçede son dönemlerde soğuk hava depolarının da kurulmaya başladığını, bu sayede narenciye ihracatında artış beklediklerini ifade ediyor.
Bölgenin önde gelen gıda firmalarından Altun Gıda, 1981 yılından bu yana faaliyet gösteriyor. Kendisine ait Marka, Aitun, Algıda ve Best markalarıyla yılda 28 bin ton narenciye, 6 bin ton da çeşitli meyve ve sebze üretimi yapan firma, üretiminin tamamını İngiltere, Rusya, Romanya, Irak, Ukrayna, Polonya ve Hollanda’ya ihraç ediyor. Altun Gıda Genel Müdürü Umut Altun, Dörtyol’da ekonominin yüzde 50’sini halen narenciye üretiminin oluşturduğunu belirtiyor. Altun, narenciyede çeşidin artırılması ve çiftçilerin daha fazla desteklenmesi gerektiğini ifade ediyor.
