Türkiye, kongre turizminde de iddialı

Turizmde rekorlar kırmaya hazırlanan Türkiye, artık kongre turizmi alanında da iddialı.

İstanbul 2012’de 4.5 milyon kongre turisti ağırladı. Anadolu’nun diğer şehirleri de kongre turizminden pay almak için atılım içinde…

BAŞTA globalleşme, teknolojinin gelişimi, havayolu ulaşımının yaygınlaşması ve dünya vatandaşlarının artık farklı ülkelere seyahat etme isteği, turizmin en hızlı büyüyen kategorilerinin başına “kongre turizmi”ni yerleştirmiş durumda. Öyle ki kongre turizmi günümüzde, dünya turizm sektörünün dörtte birini oluşturuyor. Global turizm endüstrisinin büyüklüğünün yaklaşık 770 milyar dolar olduğu hesaplanırken, kongre turizm endüstrisinin global büyüklüğü ise 200 milyar doları aştı.

Bu kategoride liderlik halen Avrupa’da. Her yıl 218 ülkede, 9 bine yakın kongre yapılırken, 75 milyon kişi sadece kongre ve etkinlik amaçlı seyahat ediyor. ABD, 300 uluslararası büyük kongre ile ilk sırayı alırken, Almanya 280 uluslararası büyük kongre ile ikinci sırada. Ancak büyük resme bakıldığında, kongre turizmi pazarında Avrupa’nın payı yüzde 57; ABD’nin payı ise yüzde 20.4 civarında…

HEDEF 5 MİLYAR DOLAR

Türkiye de turizmin bu hızla büyüyen kategorisinden aldığı payı arttırma peşinde. Her ne kadar İstanbul’da yaşanan son olaylar, bu yıl için gerçekleşmesi planlanan bazı kongrelere gölge düşürmüş olsa da, yetkililer bu iptallerin uzun dönemli yaşanmayacağı fikrinde birleşiyor.

Rakamlar da bu tezi güçlendiriyor. Çünkü sadece bu yıl İstanbul’a kongre turizmi için 4 milyonun üzerinde turistin gelmesi bekleniyor. Diğer kentlerdeki etkinlikler de ilave edildiğinde bu sayının 6.5 milyona ulaşacağı öngörülüyor. Bu turizm hareketinden 2012 yılında Türkiye’nin sağladığı net gelir ise yaklaşık 2.5 milyar dolar.

Türkiye’de kongre turizmi pazarı henüz istenilen seviyelere ulaşmış olmasa da, büyüme hızı göz kamaştırıyor. Öyle ki kongre turizminin büyüme hızı bütün dünyada yüzde 6 ila 10 civarında seyrederken, Türkiye’deki büyüme bu ortalamanın oldukça üstünde. Bu rakamı artırmak ve Akdeniz çanağının en önemli kongre üssü olmak için Türkiye son 20 yılda önemli atılımlar yaptı ve yapıyor. Kıyı turizminde ön plana çıkan Türkiye, www.myfikirler.com kongre turizmindeki en son trendleri de takip ederek, kültür, inanç, sağlık, gurme ve diğer tüm turizm alternatiflerini de kongre faaliyetleriyle birleştiriyor. Son 10 yılda yakalanan yükseliş, özellikle 2014 ve 2015’te Türkiye’nin kongre turizminde patlama yaşayacağının da kanıtı olarak ele alınıyor. Hedef ise beş yıl içinde kongre turizmi pastasını 5 milyar dolar büyüklüğe çıkarmak.

Kongre turizminde tanıtım ve imaj çok önemli bir pazarlama unsuru olarak öne çıkıyor. Kongre turizmi için çok kaliteli alt ve üst yapı yatırımları gerekiyor. Bu nedenle doğru planlama diğer turizm türlerine göre daha fazla önem kazanıyor. Bugün Türkiye’de kongre turizmi konusunda 200 acente hizmet veriyor.

DELEGE 3 KAT FAZLA HARCIYOR

Uluslararası kongre turizminin hem ülkeler hem de yatırımcılar tarafından bu denli önemsenmesinin tek nedeni pazardaki yükseliş değil kuşkusuz. Aynı zamanda eğitim ve gelir seviyesi yüksek kişilerden oluşan kongre ziyaretçileri geldikleri şehirde çok fazla harcama yapıyor. Yapılan araştırmalar, kongre turizminde turist başı harcamanın tatil turizmindeki harcama ortalamasının yaklaşık üç katı olduğunu gösteriyor. Kıyı turizminde kişi başı 600-700 dolar olan harcama miktarı, kongre turizminde 2 bin doları aşıyor. Ayrıca kongre turizminin herhangi bir sezona bağlı olmadan tüm yıla yayılıyor olması, turizm sektörü açısından önemli bir avantaj oluştururken, yatırımların geri dönüş süresini de kısaltıyor.

Kongre turizminin yararları, elbette yalnızca katılımcı sayısı, elde edilen doğrudan gelir gibi rakamsal verilerle sınırlandırılamaz. Kongre turizmi bir destinasyonu çok özel pazar segment-lerine tanıtmada da başarılı bir rol oynuyor. Ayrıca bu turizm türünün uluslararası basındaki yankıları da oldukça etkili bir tanıtım biçimi oluşturuyor. Türkiye’nin uluslararası toplantılara ev sahipliği yapmasının sağladığı reklam değeri 100 milyonlarca dolara karşılık geliyor.

ALTYAPI YATIRIMLARI ÖNEMLİ

Kongre ve etkinlikler turizm ekonomisine aynı anda farklı girdiler sunma yetisine de sahip. Kongre turizmi otel ve tesis yatırımlarının yanı sıra yabancıların işletmeci kimliğiyle ülkemize daha fazla ilgi göstermelerini sağlıyor. Başta Mövenpick, Hilton, Stanvood, Novotel, InterContinental, Copthorne ve Marriott olmak üzere birçok uluslararası turizm grubunun gözü, İstanbul ve Anadolu’daki uygun yatırımlarda. Öyle ki 2013 sonuna kadar sadece İstanbul’da yabancı zincirlere ait yaklaşık 30 markanın otel sayısının 70’i aşacağı öngörülüyor. Bazıları tamamlanmak üzere olan bazıları da proje aşamasında olan yatırımlarla şu anda yılda 10 milyon kişiyi ağırlayabilen İstanbul’da, yatak kapasitesinin de 180 bini aşacağı hesaplanıyor.

Öte yandan, bir şehrin uluslararası kongre şehirleri listesinde üst sıralara tırmanması için yapılması gereken şeyler otel yatırımlarıyla sınırlı değil. Aynı zamanda şehrin fiziksel altyapısının, ulaşım alternatiflerinin, insan kaynaklarının, restoran ve alışveriş seçeneklerinin ve tabi ki sosyo-ekonomik seviyesinin optimum düzeye ulaşmış olması gerekiyor.

İSTANBUL LİSTEDE YÜKSELİYOR

Türkiye bu rekabette iddiasını arttırırken, kuşku yok ki uluslararası kongrelerin gözü de İstanbul’a çevrilmiş durumda. Öyle ki, Türkiye kongre turizminde 23’üncü sırada yer alırken, Uluslararası Kongre ve Konvansiyonlar Derne-ği’nin (ICCA) raporuna göre İstanbul, dünya kongre turizminde dokuzunculuğa, Avrupa’da ise altıncılığa yerleşti. Böylece İstanbul, son birkaç yıl içinde Lizbon, Dubai, Amsterdam, Hong Kong, Barcelona ve Pekin’i geride bıraktı. İstanbul’un yükselişini ise Antalya ve İzmir takip ediyor. Ankara ve Muğla’nın da öne çıktığı iş, kongre, toplantı ve benzeri etkinlikler özelinde Eskişehir, Bursa gibi illerin gelişme kaydettiğini görüyoruz.

İstanbul’un yükselişindeki en temel faktör kuşkusuz şehrin coğrafi konumu. İstanbul’a üç dört saatlik uçuş mesafesinde olan 50’den fazla ülkede, 1.5 milyar insan yaşıyor ve bu bölge 25 trilyon dolara yakın bir pazar anlamına geliyor. İstanbul’un iş ve kongre turizmindeki lojistik önemi uluslararası şirketleri de cezbederken, üçüncü köprü ve üçüncü havaalanı gibi altyapı yatırımları da İstanbul’un gündeminde önemini koruyor.

OLMAZSA OLMAZLAR

İstanbul’da kongre turizmi denildiğinde akla gelen ilk oteller Svvissotel, Hilton, Sheraton, The Marmara, Conrad, Intercontinental Hotels Group, Ritz Carlton, Four Seasons ve Çırağan Palace Kempinski olarak sıralanıyor. Ancak son yıllarda yükselen markaların yanı sıra üç dört yıldızlı oteller ve hatta kongre ve toplantı amaçlı salon ve teknolojiye sahip butik oteller de bu gelişen pazardan pay almayı hedefliyor. Wow İstanbul, Point Hotel İstanbul ve Renaissance İstanbul Bosphorus gibi özellikle iş ve toplantı konseptiyle kurulmuş yeni yatırımlar bu kategoride öne çıkıyor.

Yatırım geri dönüş süresinin sezonluk otellere göre daha kısa olduğu kongre turizmi alanında hizmet verecek bir otel projesi için belli kriterlere uymak gerekiyor. Bunun başında kuşkusuz kongre ve toplantılara uygun salonlar geliyor. Büyük kongrelere ev sahipliği yapabilmek için en az bin ila bin 500 kişi kapasiteli salonlara ihtiyaç duyuluyor.

Oda sayısının çokluğu ve teknik donanım da aynı oranda önem taşıyor. Büyük salonların yanında, ufak toplantılar için de yeterli sayıda küçük salonun olması lazım. Kolonsuz büyük salonlar geniş katılımlı kongreler için önemli. Ancak daha küçük etkinlik ve toplantılar için salonların bölünebilme özelliğinin olması ve bu salonları destekleyecek lojistik imkanların bulunması gerekiyor.

Yatırımların havaalanı, fuar merkezleri ve iş merkezlerine yakınlığı da kongre otellerinin başarısı için belirleyici bir özellik oluşturuyor. Business çenter, iş adamlarının taleplerine uygun konfor ve teknolojiyi birleştiren odalar, yorucu toplantıların ardından katılımcıların stres atmalarını sağlayan spa ve sağlık merkezleri, gelir seviyesi yüksek bu konuklara farklı konseptlerde restoranlar da yatırımın olmazsa olmaz kalemleri arasında yer alıyor.

Kuşkusuz başarılı bir kongre oteli olmak için otelin katılımcılara sağladığı teknolojik donanımlar da önemli. Otel içindeki kablosuz internet teknolojisi, sunumlarda faydalanılan projektörler ve görüntülü konferans yapmak isteyen konuklar için video konferans sistemleri olmazsa olmazlara sadece birkaç örnek.

Tüm bunların yanı sıra otelde katılımcılara destek verecek yetişmiş, kalifiye elemanların bulunması da kritik bir nokta. Salonların küçük, giriş çıkış ve ulaşımın zor, elemanların ve teknik donanımın yetersiz olması, kongre turizminin önünü kesen etkenler.

Normal turizme oranla üç kat getirisi olan kongre turizmi, ağırladığı konuklar açısından, sosyal statüsü ve gelir düzeyi yüksek eğitimli bir tabakaya hitap ediyor. Dolayısıyla otel yönetiminin bu tarz organizasyonlarda, katılımcılarının yalnızca konferans salonlarından değil, otelin tüm diğer faaliyet alanlarından da yararlanmak isteyeceklerini düşünmesi gerekiyor.

Rakamlarla kongre turizmi

■ İstanbul, 113 etkinlik ile dünya kongre şehirleri arasında dokuzuncu sırada yer alıyor.

■ İstanbul, otellerin doluluk oranlarında Avrupa ülkeleri içerisinde dördüncü sırada yer alıyor.

■ Türkiye 148 bin delege ile dünya kongre pazarında ll’inci sırada yer alıyor.

■ İstanbul’a 2011 yılında 76 bin kongre delegesi geldi.

■ Kıyı turizminde kişi başı 600-700 dolar olan harcama miktarı, kongre turizminde 2 bin dolara kadar çıkıyor.

Türkiye’deki kongre merkezleri

■ İstanbul: Lütfi Kırdar Uluslararası Kongre ve Sergi Sarayı, Harbiye Askeri Müze ve Kültür Sitesi, WOW Hotels 8 Convention Çenter, Grand Cevahir Otel ve Kongre Merkezi ve Haliç Kongre Merkezi

■ Antalya: Divan Talya Kongre ve Konferans Merkezi

■ Ankara: İnşaat Mühendisleri Odası Kongre ve Kültür Merkezi

■ İzmir: Sheraton Çeşme Otel Kongre Merkezi, Mardin’de Erdoba Elegance Hotel 8 Convention Çenter

Yeni trendler dönemi

Her ne kadar gelen konukların asıl amacı kongre olsa da, işadamlarının streslerini atmaları ve en azından günün bir bölümünü farklı aktivitelerle geçirme tercihleri de yatırımları yönlendiriyor. Bu nedenle son yıllarda kongre turizminde yeni trendler de oluşmuş durumda. İşte Türkiye’den birkaç örnek:

■ Kongre oteli olarak faaliyetini sürdüren Point Otel Barbaros, “Art Tech” konseptiyle misafirlerini ağırlıyor. Bilmeyenler için açıklayalım; bu konseptte çağdaş sanat ve iç mimari ile son teknolojik yenilikler otel bünyesinde harmanlanıyor. Dünyada oldukça yaygın olan bu konseptin ülkemizdeki öncüsü Point Hotel Barbaros, kısa zamanda iş toplantıları, kongre ve organizasyonlar için tercih edilen oteller listesinde yükselişe geçmeyi başarmış.

■ Hilton İstanbul ve Conrad İstanbul ise, otellerdeki sağlık kulüpleriyle kongre katılımcılarının günlük streslerini spor yaparak atmalarına yardımcı oluyor. Ayrıca şehir merkezindeki ilk toprak kort olma özelliğini taşıyan Conrad İstanbul tenis kortları ve Hilton İstanbul’un jogging parkuru da kongre katılımcılarının beğenisini topluyor.

■ Günün önemli bir kısmını toplantılarda geçiren ve kendine ayıracak zamanı kısıtlı olan işadamlarına yönelik farklı servisler veren otellerden biri de
WOW. Tesiste tam kapsamlı bir sağlık kulübü, kapalı yüzme havuzu, sauna, Türk hamamı, fitness çenter, masaj ve bakım seçenekleri bulunuyor.

■ Havaalanı bölgesinde konumlanan Polat Renaissance, 2 bin 600 metrekare alana sahip spor kompleksinin yanı sıra konuklara masaj ve yoga gibi seçenekler de sunuyor.

Dünyada kongre turizmi

■ 770 milyar doları bulan dünya turizm gelirinde kongre turizminin payı 200 milyar dolar civarında.

■ Dünya kongre turizmi pazarında yüzde 57’lik pay ile Avrupa başı çekiyor. Avrupa’yı yüzde 20.4 ile ABD takip ediyor. Avrupa pazarında ise Barselona, Viyana, Paris ve Brüksel öne çıkıyor.

■ Uluslararası Dernekler Birliği’nin (UIA) verilerine göre, her yıl 218 ülkede 9 bine yakın kongre yapılırken 75 milyon kişi kongreler için seyahat ediyor.

■ Kongre sayısı bakımından ABD 300 uluslararası büyük kongre ile ilk sırayı alırken Almanya 280 kongre ile ikinci sırada. Türkiye ise 23’üncü sırada.