Şevketibostan Bahçesi Kurmak Çok Kazançlı Bir İş

Tarımsal iş fikirleri araştıran girişimciler ve çiftçiler için Şevketibostan bahçesinden bahsedeceğiz.

Ege dağlarının lezzetli bitkisi şevketibostan artık tarlada üretiliyor.

İzmir’in Urla, Seferihisar, Çeşme ve Foça ilçelerinde kurulan bahçelerin sayısı katlanarak artıyor. Şimdilik tohumu bedava. Dekar başına getiri 10 bin TL’yi buluyor…

EGE otları deyince onlarca bitki ismi sayabiliriz. Radika, cibez, deniz börülcesi, arap-saçı, turp otu, hardal otu, bambul, dağlama, myfikirler.com, eşek dikeni, eşek marulu, kazayağı, kenger, hindiba, gelincik, marata, tarla çakısı, tarla çivisi, kışkış, köremen, sakız, su teresi, gelincik labada, sinirotu, helvacık, kuşkonmaz, stifno ve yaban enginarı ilk akla gelenlerdir. Ege Bölgesi’nde ot kültürü o kadar yaygındır ki mart aylarında festivalleri bile düzenlenir.

Ege otlarından biri var ki son yıllarda diğerlerine fark atmaya başladı. Dağlarda doğal ortamda yetişen şevketibostandan bahsediyoruz. İlaç sanayinde de kullanılan bu ot birkaç yıldır tarlalarda ticari olarak da üretilmeye başlandı. 2010 yılında 30 dekar ile başlayan şevketibostan bahçeleri kısa bir süre içinde 300 dekara ulaştı. Her yıl ekicilerinin sayısı neredeyse ikiye katlanarak artıyor.

Şevketibostan süt dikeni olarak da bilinen bir bitki. Yöreden yöreye, akkız, bostan otu, mübarek dikeni, Şevket otu gibi isimlerle de bilinir. Kuzu etiyle yemeği yapıldığı gibi haşlanıp salata olarak da yenir. Ege’nin dışında Akdeniz, Marmara, Karadeniz ve İç Anadolu bölgelerinde doğal ortamda yetişiyor. Dolayısıyla Türkiye’nin yüksek rakımlı soğuk bölgeleri hariç hemen her yerinde yetişebilir. Ancak ticari üretim için vejetasyon periyodunun uzunluğu bakımından Akdeniz ikliminin hüküm sürdüğü kıyı bölgeleri daha uygun.

KARLI BİR YATIRIM

Şevketibostan otu tarlada kilosu 3-4 TL’den pazarlarda ise 8-10 TL’den satılıyor. Dolayısıyla çiftçinin önümüzdeki dönemlerde yatırım yapabileceği karlı bir alan olarak görülüyor. Bir dekar alanda ayıklanmamış üç ton şevketibostan elde edilebiliyor. Bu verim sulama ve bakıma göre altı tona kadar çıkabiliyor. Otlar ayıklandığında yarı yarıya fire veriyor. Üretim masrafları çıkarıldığında bir dekar alandan çiftçinin eline 10 bin TL gibi bir rakam geçebiliyor. En verimsiz dönemde bile dekar başına 6 bin TL gelir elde etmek mümkün. Dolayısıyla üretici için çok karlı bir yatırım olarak dikkat çekiyor.

Dağlarda, doğal ortamda yetişen şevketibostan ETAE’nin (Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü) özel bir projesiyle tarlalarda üretilmeye başlandı. Bu amaçla ticari bahçeler kuruluyor. ETAE, 2010 yılında İzmir’in Çeşme, Urla, Seferihisar ve Foça ilçelerinde geliştirdiği tohumları çiftçilere dağıtarak denemeler yaptı. ETAE’nin verdiği bilgilere göre proje başarılı olmuş. ETAE Müdürü Yakup Karaman, şevketibostan ekim alanlarının her yıl büyüdüğünü söylüyor.

Karaman, “Bize gelen sonuçlara göre Urla, Çeşme, Seferihisar ve Foça ilçelerinde olumlu sonuçlar alındı. Ekim alanlarında hızlı bir artış var. Biz bunu sattığımız tohumdan net olarak biliyoruz” diyor. Karaman şu bilgileri de aktarıyor:

“Tohum satışında üç yılı geride bıraktık. İlk yıl üç, ikinci yıl 10, geçen yıl ise 30 kilogram kadar tohum sattık. Bu yıl ise 50 kilogram tohumluğun satılacağını tahmin ediyoruz. Dekara 150 gram kadar bir tohum kullanıldığını düşünürsek, www.myfikirler.com bu yıl 300 dekar kadar bir üretim alanından bahsedebiliriz. Bunun çoğunluğu İzmir’de. Aydın ve Manisa’da da ekim alanları oluşmaya başladı. Pazar bağlantısını yapmak şartıyla üreticilere bu ürünü ekmelerini tavsiye ediyoruz. Yaygınlaşma şansı oldukça yüksek. Çok lezzetli bir sebze olmasına rağmen şu anda sadece Ege Bölgesi’nin bir kısmında tanınıp tüketiliyor. Zaman içinde ülke genelinde yaygınlaşacağını düşünüyoruz. Şu anda tohum ihtiyacını biz karşılıyoruz, ancak ürün yaygınlaştığında özel sektörün de bu alana girmesi gerekir. Tohumcular için de bir fırsat söz konusu. Hem üretici hem tohumcular için iyi bir yatırım alanı olabilir.”

Şevketibostan ekiminde öne çıkan ilçelerden biri de İzmir’in Çeşme ilçesi. Çeşme Gıda, Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürü İsmet Çılğın, ilçede şevketibostan ekim alanlarını hızla arttığını söylüyor. Çılğın, “İki yıl önce çalışmalara başladık. İlk yıl yedi, ikinci yıl 10 üreticimize birer dekarlık alanlarda deneme üretimleri yaptırdık. Olumlu sonuçlar aldık. Şimdi yöremizden üreticiler tohum için talepte bulunuyor, ekim alanları artıyor” diyor.

TİCARİ ŞANSI YÜKSEK

Şevketibostanın birkaç yıl içinde ticari bir bitki haline gelebileceğine dikkat çeken İsmail Çılğın bu konuda şu bilgileri veriyor: “Ticari anlamda kazancı oldukça yüksek bir bitki. Kilosu pazara çıkış zamanına göre değişmekle beraber 7-20 TL arasında seyrediyor. Bu da üreticilerimiz için yüksek kazançlı bir üretim bitkisi oldu ğuııu gösteriyor. Ayrıca hastalık ve zararlılara karşı dayanıklı olması nedeniyle zi rai ilaç neredeyse hiç kullanılmıyor. Üretim masraflarının diğer bitkilere göre az olması yaygınlaşması açısından avantaj teşkil ediyor.

Ticari olarak yaygınlaşma şansı yüksek.

Üreticilerimize kazancın yüksek olması nedeni ile kesinlikle tavsiye ediyoruz.

Ancak büyük çapta üretim alanlarından ziyade bir iki dekarla başlayıp, pazarlama ağını kurduktan sonra üretim alanlarının genişletilmesinde fayda görüyoruz. Tohumları üreticilere ücretsiz dağıtıyoruz.”

Şevketibostan deneme üretimlerinin yapıldığı İzmir’in diğer bir ilçesi de Urla. 2010 yılında ilk denemelerin altı üreticiyle başladığı ilçede üretici sayısı bugün 15. Urla Gıda, Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürü Cu-mali İn, üretici sayısının her yıl arttığını vurguluyor. Üreticilerin alternatif ürünlere ilgi gösterdiğini söyleyen Cumali İn, “Şevketibostan yetiştiriciliği ilçede ilgi gördü. Maliyeti düşük bir bitki. Şu sıralar ekici az olduğu için kazancı da iyi. Kazancı gören diğer üreticiler de bu ürüne yöneliyor. Bizim ilçede üretilen şevketibostanı genelde lüks restoranlar alıyor. Bizden toptan alıp özel koşullarda saklayıp müşterilerine yemek olarak servis ediyorlar” diyor.

Bir dekar bahçenin maliyeti ne kadar?

Dağlarda yetişen şevketibostanın hasadı mart ve nisan ayında başlar.

Tohum olarak bahçeye ekim ise ağustos sonunda yapılır. Hasat ise yılbaşı gibi başlar. Şevketibostan bahçesinin maliyeti yetiştirecek çiftçinin şartlarına ve imkanlarına göre değişiklikler gösterebilir. Çiftçinin bu işe uygun arazisi, alet ekipmanı, işgücü varsa dekara hasat dahil toplam 300 TL kadar bir maliyet düşerken, bütün altyapı ve girdilerin dışarıdan sağlanması ve uygun olmayan şartlarda yetiştirilmesi durumunda maliyet 3 bin TL’yi bulabilir. Ortalama bir çiftçinin koşullarında dekar başına 500-750 TL arası bir maliyet öngörülüyor. Tohumları şimdilik ETAE’den elde ediliyor. Tohumun kilogram fiyatı 300 TL. Bir dekara ise 150 gram tohum yetiyor. Yani tohum maliyeti yaklaşık 50 TL. Dekarda 6-10 bin TL’lik bir gelir elde ediliyor. Yani şevketibostan oldukça karlı bir bitki.

İdriz Çokal / Para