Kiraz Üretimi, Kiraz Bahçesi Kurma Maliyeti

Kiraz yetiştiriciliği çiftçinin yüzünü güldürüyor. Kiraz üretimi yapacak girişimciler için kiraz bahçesi kurma maliyeti ve kiraz yetişen bölgeler hakkında bilgiler veriyoruz.

Kiraz yetiştiriciliği

Şu sıralar rakımı 500’metreye kadar olan bölgelerin kirazları sofralarımızı süslemeye başladı. İzmir’in Kemal paşa ilçesi, Denizli’nin Honaz beldesi, Manisa’nın Salihli ilçesi ve Afyon bölgesinde kiraz hasadı tüm hızıyla sürüya, Elazığ, Kahramanmaraş ve Tokat gibi biraz daha rakımı yüksek bölgelerde ise bu haftadan itibaren hasat başlayacak. Asıl bolluk ise haziran ve temmuz aylarında yaşanıyor. En çok parayı erkenci ve geç ürün yetiştiren yöreler kazanıyor.

Kiraz sevenler hemen hatırlayacaktır. Manav ve marketlerde satılan kirazların üzerinde bir isim hep öne çıkar: “Salihli kirazı”. Geçtiğimiz dönemlerde kirazla ilgili çeşitli haberler yapmıştık. Bu kez sadece Salihli kirazından bahsetmek istiyoruz. Haberi yapmak için yola çıkarken kirazıyla ünlenen Salihli’nin dağı taşı kirazdır diye düşünüyorduk. Ancak öyle değilmiş. İlçenin tarımdaki asıl gelir kaynağı üzümmüş. Nitekim İlçenin ekili alanlarının yarıdan fazlasını kurutmalık üzüm bağları oluşturuyor. Tabii bu durum Salihli kirazının ününe engel değil…

Salihli kirazı, Salihli’nin rakımı 600 metrenin üzerinde olan orman köyleri Allahdiyen, Gökköy ve Bahçecik’teki dar bir alanda üretiliyor. Bölgenin coğrafi ve iklim koşulları nedeniyle kirazlar 32 mm büyüklüğe kadar ulaşıyor. Dayanıklı bir ürün olduğu için de tamamı ihracata gidiyor.

“İZİNLE YİYİYORUZ”

Salihli Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Saim Türetken, Salihli kirazının tamamının ihraç edildiğini söylüyor. Türetken’in bir r de uyarısı var. Türkiye’nin her yerinde “Salihli kirazı” olarak satılan kirazların ilçede üretilenlerle bir ilgisinin olmadığını söyleyen Türetken, sözlerini şöyle sürüdüryor: “Salihli kirazı Allahdiyen, Bahçecik ve Gökköy’de üretiliyor. Bu köylerin rakımları 600 metredir. Buradaki kirazlar iri taneli, dayanıklı ve lezzetlidir. Biz de bu özellikleri koruma altına alabilmek için ürünü “Salihli Kirazı” diye tescillettik. Bu üç köy dışın da da kiraz üretimi var ancak aynı kalite ve lezzeti yakalayamıyoruz. Salihli kirazının tamamı ihracata gidiyor.

Tüccarlar tırlarla gelip bahçeden alıp gidiyor. İç piyasada satılanlar çakma. Tamamı ihracata giden bir ürünün içeride satılması mümkün değil. Biz bile Salihli kirazı yiyebilmek için muhtardan torpil istiyoruz. Ancak torpille birkaç kilo temin edebiliyoruz. Aslında ülkemizin çeşitli yerlerinde satılan bu ürünlerin myfikirler.com ‘Salihli kirazı’ diye satılmasına itiraz etsek, sattırmayız. Üretici bu durumdan zarar görmüyor, Salihli’nin dc reklamı oluyor diye yasal takip yapmıyoruz. Salihli kirazı diye iç piyasada satılan kirazların tamamı Ziraat 900 türleri.”

“HER YERDE OLMUYOR”

Salihli Ziraat Odası Başkanı Hüseyin Toprak da yaptığı değerlendirmede ilçenin kirazla ünlü olmasına rağmen asıl tarım gelirinin kuru üzümde olduğunu söylüyor. Kirazın dar bir alanda üretildiğini söyleyen Toprak, “Salihli’nin ana geçim kaynağı kurutmalık üzümdür. 850 bin dekar ekili alanın 500 bin dekarı üzüm bağlarıdır. Geri kalanı da kiraz, elma, kayısı, ceviz gibi meyve ve atıştırmalık yetişen bahçelerden oluşturuyor” diyor. Salihli merkezde büyük kiraz bahçesi denemelerinin yapıldığını belirten Toprak, “Ancak istenilen verim alınamadı. Tahincioğlu, Karabey Çiftlikleri büyük bahçeler kurdular. Ancak kirazları söküp yerine elma, kayısı, ceviz fidanları diktiler diyor.

BAHÇELER ÇOK KÜÇÜK

Ünlü kirazın yetiştiği üç köy aslında tamamen orman köyleri. Buralarda öyle devasa kiraz bahçeleri kurmanın imkanı yok. Üretim 5-10 dekarlık tarlalarda yapılıyor. Orman köyü olduğu için yeni arazi şansı da neredeyse imkansız. Salihli kirazının merkezi olarak gösterilen 220 hanelik Allahdiyen Köyü’nde yılda 200 ton civarında üretim yapılıyor. Allahdiyen Köyü Muhtarı Mehmet Ali Alar, bu yıl rekoltenin geçen yıla göre daha iyi olduğunu söylüyor. Köyde herkesin geçimini kirazdan sağladığını söyleyen Alar, şu değerlendirmeyi yapıyor:

Köyümüzde geniş bahçeler yok. Burası orman köyü. İstesek de kiraz bahçelerinin alanını büyütmek mümkün değil. Ağaçlarımızı deli çekirdekten aşı yaparak kendimiz elde ediyoruz. Böylece ırkını da bozmamış oluyoruz. Kaliteyi bozmadan üretim yapmaya çalışıyoruz. Son zamanlarda kiraz üreticisi para kazanmasına rağmen evler, tarlalar turistik amaçlı satılıyor.

https://www.youtube.com/watch?v=itBSJLUnLqQ

Kiraz bahçeleri turizme açılıyor.

Bu durum iyi mi kötü mü zamanla göreceğiz. Köylü tarlasını satıp ilçeye gidiyor. Kiraz üretiminde öne çıkan diğer bir köy ise Gökköy. 100 haneli köyün muhtarı Arif Şenkal, köyün yüzde 95’inin kiraz üretimiyle uğraştığını söylüyor. Yıllık 250 ton kiraz üreten bu köy de üretimin tamamını ihraç ediyor. Şenkal, “Bu yıl hasat erken başladı. Pazarlama sıkıntısı yaşamıyoruz. İhracatçılar tırlarla gelip peşin para verip kirazları alıp gidiyor. Bizim kirazlar İngiltere, Almanya, Rusya gibi ülkelere gidiyor. Şu anda tarlada 8-9 TL’den satıyoruz. Fiyatlar geçen yıla göre 2 TL yükseldi” diyor.

Kirazı bol olan iller

Salihli kirazının özellikleri

• Kirazda çap ölçüsü büyük önem taşıyor. En yaygın türlerden birisi olan Napolyon cinsi kirazlar yöresine göre 26-28 milimetre çapında olgunlaşıyor.
• Salihli’nin üç köyünün kendine özgü havası ve toprak yapısı nedeniyle Salihli kirazının ölçüsü 32 milimetreye ulaşıyor ve hatta geçiyor.
• Dolgun, etli ve irilik özelliği dışında parlak kırmızı rengi ve uzun süre dayanıklılığıyla da öne çıkıyor.
• Sap tutunumunun da yüksek olduğu söyleniyor. Salihli kirazı deli çekirdek ağaçtan aşı yapıldığı için yedi yıldan önce meyve vermiyor.
• Yedi yılın ardından ağaç ortalama 15 kilogram meyve vermeye başlıyor ve bu miktar yıllar itibariyle sürekli artıyor ve 10 yıldan sonra 35 kilograma kadar ulaşıyor.
• Sulama ve gübreleme yapıldığında bir ağaçtan 75 kilogram elde edildiği kayıtlara girmiş.
• Salihli kirazı, 20 Ocak 2008 tarihinde Kanun Hükmünde Kararname ile coğrafi işaret alarak koruma altına alınmış.

Bir dönüm kiraz bahçesinin maliyeti…

Özgün Salihli kirazı Allahdiyen, Gökköy ve Bahçecik köyleri dışında yetişmiyor. Ancak kiraz bahçesi kurmak isteyenler için yine de bir maliyet tablosu çıkaralım istedik. Kiraz bahçesi kurmanın maliyeti oldukça makul. İki tip ağaç tavsiye ediliyor. Ya klasik anaç, ya da bodur… Bir dönüm araziye klasik anaç olarak 20 fidan dikilebiliyor. Fidanların tanesi ise 12 TL. Bir dönüm tarlaya kiraz fidanı maliyeti 240 TL civarında. Bodur ağaçlarda ise durum biraz daha farklı. Bir dönüm araziye 66 ağaç dikimi yapabiliyorsunuz. Bodur kirazın fidan fiyatı ise 20 TL. Yani yaklaşık bin 320 TL fidan maliyeti karşımıza çıkıyor. Bu maliyetlerin üzerine tarla, sulama, budama ve en az üç yıllık ürün yetişme sürecini de eklemek gerekiyor. Kiraz yetiştiricileri daha çabuk ve çok meyve veren bodur ağaçları tavsiye ediyor. Görünüşte pahalı olsa da bodur ağaçların daha verimli olduğuna dikkat çekiliyor. Fidanlar ise, genel olarak sonbaharda yaprak dökümü ile ilkbaharda ağaçlara su yürümesine kadar geçen devrede dikiliyor.

İdriz Çokal /Para