Girişimci Teknolojik Projeler Konusunda İhtiyatlı Davranıyor

Girişimci Teknolojik Projeler Konusunda İhtiyatlı Davranıyor

EKONOMİNİN hızlı büyümesi için gerekli yatırımların yapılması konusunda hükümet ile özel sektör arasında ortaya çıkan görüş ayrılıkları son aylarda da devam etti. Ekonomi yönetimi ile ilgili bakanların demeçleri ve yatırım davetlerindeki mesajı şöyle özetlemek mümkün:

“Yeni sanayi stratejilerini yürürlüğe soktuk.

Kapsamlı bir teşvik paketi hazırladık. Faiz oranları düştü. Yatırım projelerinizi bir an önce raftan indirin ve temelleri atmaya başlayın.”

Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, bu çağrılara ek olarak yerli otomobil için yatırım yapılmasını ve diğer yatırımların teknolojik düzeyi yüksek sanayi dallarında y o –

ğunlaştırılmasını da istiyor. Bu çağrılara rağmen özel sektördeki girişimcilerin bir bölümü sanayi dallarından elde ettikleri sermaye birikimini daha ileri teknolojiye sahip projelere değil lüks konut, alışveriş merkezi ve benzeri yatırımlara yöneltiyor.

TEREDDÜDÜN NEDENLERİ

Girişimci nitelikleri güçlü iş insanları yeni projelere sıcak baksa da aşağıdaki sorunlar nedeniyle yatırımlara başlama konusunda çekingen davranıyor:

■ Sermaye ihtiyacı: ileri elektronik ve kimya gibi sanayi dallarındaki dış ticaret açığını azaltacak dev projeler için yüksek tutarda kaynağa ihtiyaç duyuluyor. Örneğin yarı iletken malzeme üretecek bir fabrikanın kurulması için en az 5 milyar dolarlık yatırım gerekiyor. Yerli otomobil yatırımında da kaynak ihtiyacının yüksek olacağı tahmin ediliyor.

■ Ekonomik nedenler: Girişimciler ekonomi yönetiminin büyüme yerine istikrara yönelik politikalara öncelik vermesi ve Avrupa ülkelerindeki uzatmalı durgu n 1 u k nedeniyle yeni yatırımlar konusunda ihtiyatlı davranıyor.

■ Hızlı teknolojik gelişme: Belirli bir teknolojik düzey esas alınarak başlatılan yatırımların tamamlanma süresi üç-dört yılı buluyor. Bu arada daha düşük maliyetle üretim yapan yeni teknolojiler icat edilince, başlanan yatırım daha üretime başlamadan eskiyor. Örneğin güneş enerjisinde geliştirilen yeni teknolojiler, bir süre önce kurulan santralleri ekonomik olmaktan çıkarıyor. Yerli otomobilde ise elektrikli araçlar ile ilgili gelişmelerin netleşmesi bekleniyor. Bu ortamda girişimciler “bekle-gör” politikası izlemeyi tercih ediyor.

■ Fiyat düşüşü: Bilgisayarlarda, cep telefonlarında ve her tür elektrikli cihazda kullanılan yongaların (chip) kapasitesi her 18 ayda bir maliyet ve fiyat artışı olmadan iki katına çıkıyor. Diğer bir ifadeyle örneğin 1 TB’lik bir disk sürücüsü fiyatının her yıl yüzde 30 dolayında ucuzlaması, bu tür yatırımlardan kazanç elde etmeyi zorlaştırıyor.

YAPISAL DEĞİŞİM İÇİN GEREKLİ ADIMLAR

Cari açığı azaltacak yapısal değişim ancak devletin ve özel sektörün yoğun işbirliği ile sağlanabilir. TOBB, TÜSİAD, MÜSİAD gibi kuruluşların da oluşumuna katılacağı aşağıdaki yeni önlem ve politikalar ekonomiye yeni bir büyüme ivmesi kazandırabilir:

■ Devlet sermayesi: Devletin teknolojik düzeyin yüksek olacağı yeni yatırımlar için belirli oranlarda sermaye koyması girişimcileri cesaretlendirebilir. Bu konuda Güney Kore’de ve Çin’de uygulanan yöntemler örnek alınabilir.

■ Yeni sanayi stratejisi: Uygulanan tüm strateji ve politikaların 2014-2018 Planı çerçevesinde eşgüdümünün sağlanması ve bütünsel nitelikte yeni bir sanayi stratejisinin hazırlanması, cari açığı azaltacak yatırımlara hız kazandırabilir.

■ Teknoloji atılımı: Verimliliği yükseltecek bir teknoloji atılımı konusunda yabancı sermaye ile işbirliği yapılırken, sanayi ile üniversite arasındaki işbirliği güçlendirilebilir.

■ Stratejik işbirliği: Sanayinin teknolojik düzeyini yükseltecek iddialı projeler konusunda büyük holdingler veya Arçelik ile Vestel gibi büyük şirketler arasında “stratejik işbirliği” yapılabilir.

■ Yol haritası: Ekonominin yapısını değiştirecek hedeflerin hayata geçirilmesi, devletin ve özel sektörün katılımı ile takvime bağlanmış bir yol haritası ile yürütülmesi yatırımları hızlandırabilir.

■ Pazar araştırması: Otomobilde ve diğer ürünlerde Ortadoğu, Batı Asya ve Afrika ülkelerindeki tüketici segmentlerinin talebine cevap verecek yeni konsept ve tasarımların geliştirilmesi daha büyük ölçekli ve kazançlı yatırımların yapılmasını sağlayabilir.

Para Dergisi